شەرىئەتتە قۇربانلىق ئەھكاملىرى.  (6-قىسىم)  

  M|w;7P}  
  *0^!%Y'/4  
شەرىئەتتە قۇربانلىق ئەھكاملىرى S-NKT(H)c  
  _fJ5z  
  *<c, x8\s9  
(سوئال-جاۋابلار) 0K<y}  
  OGpy\0%  
(6-قىسىم) FrT.<3  
  WT;4J<O/  
  W6%\Zwav?)  
ناھايىتى شەپقەتلىك ۋە مېھرىبان ئاللاھنىڭ نامى بىلەن باشلايمەن -!V+>.Oh  
  ?&A)%6` ~  
  ^F\R
M4|,  
  XK#~w:/fB  
  \"k[y+O],4  
قۇربانلىق مالنى بوغۇزلىغاندا ئاللاھنىڭ نامىنى ئاتاشنى ئۇنتۇپ قالسا قانداق بولىدۇ؟ 5\!t!FL_  
قۇربانلىق مالنى بوغۇزلىغاندا ئاللاھنىڭ نامىنى: "بىسمىللاھ ئاللاھۇ ئەكبەر" دەپ ئاتايمىز. "راھمەنىرراھىيم" دېمەيمىز، چۈنكى بۇنداق بوغۇزلاش ئەھۋالى ئۇنداق دېيىشكە مۇناسىپ كەلمەيدۇ. 8`g@)]Iy  
كۆپچىلىك ئالىملارنىڭ قارىشىدا ئاللاھنىڭ نامىنى: "بىسمىللاھ" دەپ ئاتاش ۋاجىب بولۇپ، ئەگەر دېيىشنىڭ ۋاجىبلىقىنى ئۇقماي ياكى دېيىشنى ئۇنتۇپ قالغان ئەھۋالدا قۇربانلىقنىڭ گۆشى ھالال بولاۋېرىدۇ، چۈنكى ئۇنتۇش دېگەن ئىنساندا كۆپ كۆرۈلۈپ تۇرىدۇ، شەرىئەتتە ھەرەج كۆتۈرۈۋېتىلگەن. :)JIKP%$\)  
ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما: (بىسمىللاھ دېيىشنى) ئۇنتۇپ قالسا كېرەك يوق، دېگەن.(بۇخارى بىلەن مالىك رىۋايەت قىلغان) +;#z"m]  
ئىمام بۇخارى ئاللاھ تائالانىڭ: (ئاللاھنىڭ نامى ئاتالماي بوغۇزلانغان مالدىن يېمەڭلار، بۇ ئەلۋەتتە يولدىن چىقىپ كېتىشتۇر.)(ئەنئام سۈرىسى 121-ئايەتنىڭ باش قىسمى) دېگەن سۆزىنى مۇنداق دەلىل قىلىپ كۆرسەتكەن: ئۇنتۇپ قالغۇچى بولسا، يولدىن چىقىپ كەتكۈچى دەپ ئاتالمايدۇ.(سەھىھۇل بۇخارى) Y["aw&;#O\  
يەنە رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم: "ئاللاھ تائالا مەن ئۈچۈن ئۈممىتىمگە خاتالىق بىلەن ئۇنتۇپ قېلىشنى ۋە زورلانغان ئىشنى كەچۈرۈۋەتكەن" دېگەن.(ئىمام تاھاۋىي سەھىھ سەنەد بىلەن رىۋايەت قىلغان)  &,*G}6wa;&  
بىر قىسىم ئالىملار بوغۇزلىغاندا بىسمىللاھ دېيىشنى ئۇنتۇپ قالغان ئەھۋالدا مالنىڭ گۆشنى يېيىشكە بولمايدۇ، دەپ قارىغان. <b.O^_zQF  
  OkNBP0e}  
قۇربانلىق  قىلىشقا قۇربى يېتىدىغان تۇرۇقلۇق بىر ياكى بىر نەچچە يىل قۇربانلىق قىلماي ئۆتكۈزۈۋەتسە، قازاسىنى قىلىش كېرەكمۇ؟ xVnk]:c  
كۈچلۈك قاراشتا قۇربانلىق ۋاجىبتۇر. بۇنىڭغا بىنائەن قۇربانلىق  قىلىشقا قۇربى يېتىدىغان تۇرۇقلۇق ھۆكمىنى بىلمەي قالغان ياكى ئاغرىپ قالغان ياكى مەلۇم سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن قۇربانلىق قىلمىغان يىللارنىڭ قازاسىنى قىلىپ قۇربانلىق قىلىدۇ. s2Rg-:7  
ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما مۇنداق دېگەن: بىر ئادەم رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ ئالدىغا كېلىپ: يارەسۇلەللاھ! مېنىڭ ئانام ئۆلۈپ كەتتى، ئۇنىڭ گەردىنىدە بىر ئايلىق تۇتالمىغان روزىسى بار ئىدى، ئۇنىڭ ئۈچۈن مەن روزا تۇتۇپ قويسام بولامدۇ؟ دەپ سورىۋىدى. رەسۇلۇللاھ: «ھەئە، بولىدۇ، ئاللاھقا تۆلىنىدىغان قەرز ئادا قىلىنىشقا ھەممىدىن بەك ھەقلىقتۇر» دېدى.(سەھىھۇل بۇخارى 1953-ھەدىس) tRZA`&  
قازاسىنى قاچان قىلىدۇ؟ كېلەر قېتىمقى قۇربان ھېيتتا قىلىدۇ، ياكى كېلەر قېتىمقى قۇربان ھېيتقا ساقلاپ ئولتۇرماي قاچان بولسا قىلىۋېرىدۇ. گۆشىنى ئادەتتىكىدەك ئۈچكە بۆلۈپ بىر تەرەپ قىلسا بولىدۇ. aw\0\'}  
ئەمما بىر قوينى قۇربانلىققا تەيىنلەپ بولۇپ ئاغرىپ قالغانلىق سەۋەبىدىن ھېيت كۈنلىرى ئۆتۈپ كەتكەن بولسا بەزى ئالىملار قوينىڭ ئۆزىنى تېرىك سەدىقە قىلىۋېتىدۇ، ياكى پۇلىنى سەدىقە قىلىۋېتىدۇ، دەپ قارىغان. لېكىن بۇنداق ئەھۋالدىمۇ قۇربانلىق مالنى بوغۇزلاپ قازاسىنى قىلىدۇ، دېسىمۇ مۇۋاپىق بولىشى كېرەك. l/i7<q  
  "L9yG:  
قۇربانلىق ماللارنىڭ تېرىلىرىنى توپلاپ سېتىپ پۇلىنى سەدىقە قىلسا بولامدۇ؟ O3JBS^;V2  
بەزى دۆلەتلەردە تېرىلەرنى توپلاپ سېتىپ پۇلىنى مەسجىد، مەدرىسە، ۋەقپە ئوقۇغۇچىلار ياتاقلىرى، پېقىر-مىسكىنلەر، يىتىم بالىلار قاتارلىق خەير-ساخاۋەت ئورۇنلىرىغا ئىشلىتىدىغان ئورۇنلار بار، بۇنداق ئەھۋالدا قۇربانلىق قىلغۇچى تېرىنى ئۆزى ساتماي تېرە توپلايدىغان ئاشۇنداق ئورۇنلارغا بەرسە، ئاندىن توپلىغانلار تېرىلەرنى سېتىپ پۇلىنى يۇقىرىقى ئورۇنلارغا سەرپ قىلسا بولىدۇ. \+#>XDD  
پېقىرغا بەرسە، پېقىر سېتىپ خەجلىسە ھەم بولىدۇ. بۇ يەردىكى چەكلىنىش پەقەتلا ئۆزى سېتىپ خەجلىمەسلىكتىن ئىبارەت. Y=5}u&\   
بەزى ئالىملار قۇربانلىق قىلغان كىشى تېرىنى ئۆزى سېتىپ پۇلىنى سەدىقە قىلسا بولىدۇ، دەپمۇ قارىغان. ئىمام ئەھمەد رىۋايەت قىلىدۇكى، ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇما بىر كالىنىڭ تېرىسىنى سېتىپ پۇلىنى سەدىقە قىلىۋەتكەن. /^pPT6  
دېمەك: قۇربانلىق قىلغۇچى ئۆزى سېتىپ خەجلىمەستىن، تېرىنى مەلۇم ئورۇنغا ياكى پېقىرگە سەدىقە ياكى ھەدىيە قىلسا، ئۇلار تېرىنى سېتىپ يۇقىرىقىدەك خەيرلىك ئىشلارغا خەجلىسە بولىدۇ. چۈنكى بۇ پايدىلىق ئىش، پېقىرلارغا پايدىلىق يېتىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە ھازىر بەزى شەھەرلەردىكى پېقىرلار تېرىدىن پايدىلىنالمايدىغان ھالەتكە كېلىپ قالدى. 5H^"  
  `#3FvP@&  
نەزىر قۇربانلىق ماللاردىن پايدىلانسا بولامدۇ؟ /%{
Qf  
بىر كىشى قۇربانلىق قىلىشنى ئۆزىگە نەزىر قىلىۋالغان ئەھۋالدا بۇ قۇربانلىقنى قىلىشى بارلىق ئالىملارنىڭ نەزىرىدە ۋاجىب، لېكىن بۇ نەزىر قۇربانلىقنىڭ گۆشىدىن نەزىر قىلغان كىشى يېسە بولامدۇ ياكى بولمامدۇ دېگەن مەسىلىدە ئالىملار ئىككى خىل قاراشتا بولغان، لېكىن كۆڭۈل خاتىرجەم بولۇش ئۈچۈن ئۇنىڭدىن ھېچنەرسە يېمەي، ھەدىيەمۇ قىلماي ھەممىنى سەدىقە قىلىۋەتكەن ئەۋزەل. cii
!WCu  
بۇ يەردىكى نەزىر: كىشى ئۆزىگە ۋاجىب قىلىۋالغان ئىشنى كۆرسىتىدۇ. ;r3Xh)k;  
  /'QfLW>6  
مېيىتنىڭ نامىدا قۇربانلىق قىلىپ قويسا مېيىتكە ساۋابى يېتەمدۇ؟ _Squ%z:D  
بۇ مەسىلىدە ئالىملار ھەر خىل قاراشتا بولغان. دەلىل جەھەتتىن كۈچلۈك بىر قاراشتا بەزى ئالىملار: كىشى ئۆزىنىڭ ئۆلۈپ كەتكەن يېقىن تۇغقانلىرى ئۈچۈن خۇددى ھەج قىلىپ، روزا تۇتۇپ، سەدىقە قىلىپ قويسا بولغاندەكلا قۇربانلىق قىلىپ قويسا بولىدۇ، قۇربانلىق قىلىپ قويۇشمۇ بىر خىل سەدىقە، دەپ قارايدۇ. بۇ قاراشنى كېيىنكى ئالىملاردىن ئىمام ئىبنى تەيمىيە، شەيخ بىننى باز، شەيخ ئۇسەيمىن قاتارلىق ئالىملار تەرجىھ قىلغان. `Kb"`}`_vm  
ھەنەش رىۋايەت قىلىدۇكى، مەن ھەزرىتى ئەلى رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ئىككى قوچقارنى قۇربانلىق قىلىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ ئۇنىڭدىن: بۇ نېمە؟ دەپ سورىسام، ئۇ: رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ماڭا ئۆزى ئۈچۈن قۇربانلىق قىلىشىمنى ۋەسىيەت قىلغان، شۇڭا مەن ئۇنىڭ ئۈچۈن قۇربانلىق قىلىمەن، دېگەن. بۇ ھەدىسنى ئەبۇ داۋۇد، تىرمىزى، ئەھمەد، بەيھەقىي ۋە ھاكىم قاتارلىقلار رىۋايەت قىلغان بولۇپ، بۇ ھەدىسكە ھۆكۈم قىلىشتا ھەدىسشۇناسلار ئىختىلاپلاشقان، بەزىلەر ئاجىز دەپ باھالىغان بولسىمۇ بىر گۈرۈپ ئالىملار سەھىھ ياكى ھەسەن دەپ باھالىغان. ئەبۇ داۋۇد بۇنىڭغا قارىتا ئۆز قائىدىسى بويىچە باھا قويمىغان، بۇ سەھىھ ياكى ھەسەن دەپ باھالىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ، يەنە ھاكىم، زەھەبىي ۋە ئەھمەد شاكىر قاتارلىقلار سەھىھ دەپ قارىغان. zI{~;`tzN  
ئىمام بەيھەقىي دەيدۇ: بۇ ھەدىس سەھىھ ئىسپاتلانسا مۇسۇلمانلاردىن بۇ دۇنيادىن ئۆتكەنلەر ئۈچۈن قۇربانلىق قىلىپ قويسا بولىدىغانلىقىغا دەلىل بولالايدۇ، دېگەن. L_O*?aaZ  
يەنە رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئۆزى ھەم ئۈممىتى ئۈچۈن قۇربانلىق قىلغانلىقى سەھىھ ھەدىسلەردە كەلگەن بولۇپ، ئۈممىتى ئىچىدە رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ھاياتىدا ۋاپات بولغانلارمۇ بار ئىدى. دېمەك ھەزرىتى ئەلىنىڭ ھەدىسى ئاجىز بولغان تەقدىردىمۇ بۇ سەھىھ ھەدىس ئۇنىڭغا شاھىت بولالايدۇ. يەنە مېيىت باشقىلارنىڭ ئىشلىرىدىن مەنپەئەتلىنىدۇ، دېگەن ئومۇم قائىدە ئاستىغا كىرىدۇ. Q4h6K7  
يەنە بىر گۈرۈپ ئالىملار: مېيىت ۋەسىيەت قىلغان ئەھۋالدا قۇربانلىق قىلىپ قويسا بولىدۇ، دەپ قارىغان. يەنە بىر گۈرۈپ ئالىملار: مېيىت ئۈچۈن قۇربانلىق قىلىش مەكرۇھ دەپ قارىغان. ۋەللاھۇ ئەئلەم. }8eu 9~  
  hCpcX"wND  
سوئال: ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ئۇستاز: ئاخىرقى نۇقتىغا نىسبەتەن سوئالىم، ئۇنداقتا ئۆلۈپ كەتكەن ئۇرۇش-تۇغقىنى ئۈچۈن قۇربانلىق قىلغان بولسا، بۇ قۇربانلىقنىڭ گۆشىنى ھەركىم يېسە بولۇۋېرەمدۇ؟ دېمەكچى بولغىنىم، ئىقتىسادىي ئەھۋالى ياخشى كىشىلەر بۇنى يېسە دۇرۇس بولامدۇ؟ 11YpC;[o  
جاۋاب: ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام ۋە رەھمەتۇللاھ: 6%a:^
f]  
سىز سورىغان مەسىلە ھەققىدە ھازىرقى زامان ئالىملىرىنىڭ بىرەر جاۋابىنى ئۇچراتمىدىم. `M[o.t  
ئىلگىرىكى سەلەپلىرىمىزدىن ئابدۇللاھ ئىبنى مۇبارەك: مېيىت ئۈچۈن قۇربانلىق قىلسا ئۇنىڭدىن ھېچنەرسىنى يېمەيدۇ، ھەممىنى سەدىقە قىلىۋېتىدۇ، دېگەن. بۇ قاراش بەلكى قۇربانلىقنى ھەممە جەھەتتىن سەدىقىگە ئوخشاتقان بولىشى مۇمكىن. <`?V:};Q  
ئىلگىرىكى شافىئىي ئالىملاردىن قاففال مۇنداق دەپ قارىغان: مېيىت ئۈچۈن قۇربانلىق قىلىپ قويغان ئەھۋالدا فۇربانلىق قىلىپ قويغۇچىنىڭ ئۇنىڭدىن يېيىشى ھارام بولىدۇ، چۈنكى بۇ مېيىت ئۈچۈن قىلىنغان قۇربانلىق بولغاچقا ھايات كىشى ئۇنىڭ ئىجازىتىسىز يېيەلمەيدۇ، ئۇنىڭ ئىجازىتىنى ئېلىش مۇمكىن ئەمەس، ئۇنداق بولىدىكەن ھەممىنى سەدىقە قىلىۋېتىش ۋاجىب بولىدۇ، دەپ قارىغان. !hjA   
لېكىن بۇ قاراشنىڭ كۆرسەتكەن ئىللىتىگە ئاساسلانغاندا مېيىتنىڭ ئىجازىتىسىز ھەممىنى سەدىقە قىلىۋېتىشىمۇ دۇرۇس بولماسلىقى كېرەك. 9Q>85IiT  
كېيىنكى ئالىملاردىن ئەللامە ئىبنى ئابىدىين راددۇل مۇھتار دېگەن كىتابىدا مۇنداق دېگەن: "ئەگەر مېيىتنىڭ ۋەسىيىتى بويىچە مېيىتنىڭ بۇيرۇقى بىلەن ۋارىسى مېيىت ئۈچۈن قۇربانلىق قىلسا، ياكى ۋەقپە قىلىۋەتكەن ئەھۋالدا ئۇنىڭدىن يېمەي ھەممىنى سەدىقە قىلىۋېتىشى لازىم، ئەگەر ۋەسىيەت قىلغان ئەھۋال بولماي ھايات كىشى مېيىت كىشى ئۈچۈن ئۆزلىكىدىن قۇربانلىق قىلغان بولسا، ئۇنىڭدىن يېسە بولىدۇ. چۈنكى بۇ قۇربانلىق ئاشۇ قۇربانلىق قىلىپ قويغان ھايات كىشىنىڭ مۈلكىدىن قىلىنغان بولىدۇ، ساۋابى مېيىتكە بولىدۇ." $*+IsP!  
مېنىڭچە خۇددى ئۆزىنىڭ قۇربانلىقىدىن ئۆزى يېسە، باشقىلارغا ھەدىيە ياكى سەدىقە قىلسا بولغاندەكلا مېيىت ئۈچۈن قىلغان قۇربانلىقتىن ئۆزى يېسە، باي-كەمبەغەللەرگە ھەدىيە قىلسا، كەمبەغەللەرگە سەدىقە قىلسا بولىدۇ. چۈنكى بۇ قۇربانلىق، قۇربانلىق دېگەن ئاشۇنداق بىر تەرەپ قىلىنىدۇ، قۇربانلىق قىلىپ قان ئېقىتىشنىڭ ساۋابى بولسا مېيىتكە بولىدۇ. b_Dd$NC  
 ئەمدى مېيىت قۇربانلىق قىلىشنى ۋەسىيەت قىلغان بولسا، بۇ مىراسنىڭ ئۈچتىن بىرىدىن ئاشمىغان ئەھۋالدا بۇ قۇربانلىقنى قىلىش ۋاجىب بولىدۇ. بۇ قۇربانلىقنىڭ گۆشىنىڭ ھۆكمىمۇ ھايات كىشى مېيىت ئۈچۈن قىلىپ قويغان قۇربانلىقنىڭ گۆشىنىڭ ھۆكمىگە ئوخشاش بولىشى كېرەك، ئەگەر مېيىت قۇربانلىق قىلىپ گۆشىنى مۇنداق بىر تەرەپ قىلىڭلار دېگەن بولسا، ياكى قۇربانلىق قىلىپ گۆشىنىڭ ھەممىنى نامراتلارغا سەدىقە قىلىڭلار دەپ تاپىلىغان بولسا دېگىنى بويىچە قىلىش لازىم. :Z&<5  
ۋەللاھۇ ئەئلەم. i]15g@  
  B}+li1k  
ئايرىم-ئايرىم ئىككى ئۆيدە تۇرىدىغان ئىككى ئايالى بار كىشى ئىككى قۇربانلىق قىلىشى كېرەكمۇ؟ X/ lmj_v  
ئىككى ئايالى بىر ئۆيدە بولسۇن ياكى ئارىلىقى يىراق ئايرىم-ئايرىم ئىككى ئۆيدە بولسۇن بىر ئائىلىگە بىر قۇربانلىق كۇپايە قىلىدۇ، بۇ كىشىنىڭ نەچچە خوتۇنى بولسا ھەممىسى بىر ئائىلە ھېسابلىنىدۇ. ئەگەر ھەر بىر ئۆيىگە ئايرىم-ئايرىم قۇربانلىق قىلسا ھەم دۇرۇس بولىدۇ، رەسۇلۇللاھ ساللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئۆزى ۋە پۈتۈن ئائىلە-تاۋابىئاتى ئۈچۈن بىر قوي قۇربانلىق قىلغان، يەنە بەزى چاغلاردا ئاياللىرى ئۈچۈن كالا قۇربانلىق قىلغان. b\S~uFq6  
ۋەللاھۇ ئەئلەم. =Q*x=}NH  
  8d7 NESYl  
مۇشۇنىڭ بىلەن "شەرىئەتتە قۇربانلىق ئەھكاملىرى" سەرلەۋھىلىك بۇ يىغىنچاق ماقالە تۈگىدى. m5v IS  
  o Vpq*"  
  ?I$-im  
جانابى ئاللاھ بۇنى خالىس ئەمەللىرىمىز قاتارىدا قوبۇل قىلغاي، سەۋەنلىكلىرىمىزنى ئەپۇ قىلىۋەتكەي، بارلىق مۇسۇلمانلارنى ياخشى ئىشلارغا مۇۋەپپەق قىلغاي! شۇنداقلا بارلىق پەيغەمبەرلەرگە دۇرۇد-سالاملار بولغاي! ئامىين. =~>g--^U  
  J7Mbv2
D  
ئاخىرىدا دەيدىغىنىمىز شۇكى: جىمى ھەمدۇ-سانا ئالەملەرنىڭ پەرۋەردىگارى ئاللاھقا خاستۇر. nH<#MGBS  
  Sc]G7_  
  &M:o(
T  
تەييارلىغۇچى: دوكتۇر ئابدۇل ئەزىز رەھمەتۇللاھ. O7p=N8V  
 29-10-2010 4fL`.n1^  
 Manba: sajiya Tori

ئاللا رەھمەت قىلسۇن ياخشى تېما يۇللاپسىز

Allah hamizninga rahmat kilsun

ئەھمىيەتلىك تىما يوللاپسىز ،ئاللاھ ئەجىرىڭىزنى بەرسۇن!!

Amin