رەسىمسىز مۇنازىرە: [-- ئايال، نىكاھ ۋە ئائىلە --]

ئەلكۈيى مۇنبىرى -> [ نىكاھ-ئائىلە ] -> ئايال، نىكاھ ۋە ئائىلە [بېسىپ چىقىرىش] كىرىش -> ئەزا بولۇش -> ئىنكاس يوللاش -> تېما يوللاش

aychiwer 2010-10-12 09:17  1. ئاياللاردىكى پىسخىك ئاجىزلىق ﻫازىرقى زامان ئاياللىرىنىڭ تۇرمۇش ئۇسۇلىنىڭ بۇرۇنقىغا قارىغاندا ﻫەر جەﻫەتتىن تېز تەرەققىي قىلىپ ، ئاياللارنىڭ ﻫوقۇق - مەنپەئەتىگە ئالاﻫىدە ئېتىۋار بېرىلىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە ، ئاياللار ﻫەر ۋاقىت ئۆزىدىكى پىسخىك ئاجىزلىقلىرى ئۈستىدىن غەلىبە قىلالمايۋاتىدۇ . ﻫەممىمىزگە مەلۇمكى ، ﻫازىر پىسخىك ساغلاملىق مۇﻫىم ئورۇندا تۇرىۋاتىدۇ . جەمىئىيەتتە ﻫەر ساﻫە ، ﻫەرقايسى قاتلاملاردا ياشاۋاتقان كىشىلەر ئۆزلىرىنىڭ كۈندۈلۈك تۇرمۇشىدا پىسخىكىلىق مەسىلىسىنىڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدىغانلىقىنى ﻫېس قىلالايدۇ . ئاياللارنىڭ پىسخىكىسىدا بۇرۇنقى ﻫەرقانداق تارىخىي باسقۇچقا نىسبەتەن نورمالسىزلىق كۆپىيىۋاتىدۇ . مانا بۇ ئاياللار پىسخىكىسىدىكى ئۆز - ئۆزىنى يېڭەلمەسلىكتىن كېلىپ چىققان ئاجىزلىق . ئاياللار  ئۆزىدىكى ئاجىزلىقنى ئىپادىلەشكە ماﻫىر بولماسلىقتىن ، ئۆز - ئۆزىنى تەڭشەشتىن ئىبارەت پىسخىكىلىق تەڭشەشكە ئېتىۋارسىز قارىغانلىقتىن ~ ئۆز -ئۆزىنى تۆۋەن كۆرۈش ، گۇمانلىنىش ، تەشۋىشلىنىش ، قورقۇش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلىدۇ . بۇ خىل ئامىللار  كىشىدە ئاسانلا روﻫىي بېسىم پەيدا قىلىپ ، كەيپىياتىنى نورمالسىزلاشتۇرۇۋېتىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ئاياللاردا ئاسان ئاچچىقلىنىش ، چېچىلىش ، ئاسان ﻫاياجانلىنىشتەك ئەﻫۋاللار كۆرۈلىدۇ .   نىكاﻫلانغان ،  نىكاﻫتىن ئاجراشقان ئاياللاردا بولىدىغان بىر قىسىم پىسخىك ئاجىزلىقلار ﻫەممىمىزگە مەلۇم ، قىز - يىگىتلەر مۇﻫەببەتلىشىپ نىكاﻫلىنىش باسقۇچىغا قەدەم قويۇپ، نىكاﻫلىنىش كېلىشىمى ئىمزالىغاندىن كېيىنلا ، قانۇن ئېتىراپ قىلغان ئەر - ئاياللىق مۇناسىۋەت شەكلى يەنى نىكاﻫلىق تۇرمۇشنى باشلايدۇ . نىكاﻫنىڭ مۇقەددەس كۈچى ، بۇ ئىككى كىشىنى تۇرمۇشنىڭ ﻫەر خىل دوقاللىرىدا چەمبەرچەس باغلىۋېتىدۇ . نىكاﻫنىڭ پىسخىكىدىكى رولىمۇ قىز - يىگىتلەرنىڭ بىرىكىش باسقۇچى ، بىر - بىرىگە ﻫەمراﻫ بولۇش باسقۇچى ، بىر - بىرىگە كۆيۈنۈش ، پىكىر ئالماشتۇرۇش باسقۇچى ، مۇﻫەببەت ئىزﻫار قىلىش ۋە شۇنىڭدەك بىرگە ياشاپ پەرزەنتلىك بولۇش، بالىلارنى قاتارغا قوشۇشتەك نۇرغۇن جەريانلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولىدۇ . مانا مۇشۇ باسقۇچلارنى باشتىن كەچۈرۈۋاتقان ئاياللاردا پىسخىك ئاجىزلىقلار كۆپ ئۇچرايدۇ . مېنىڭ كاللامدىن مۇنداق بىر ئىش ئۆتمەي قالىدۇ . كىچىكىمىزدە بەزى چوڭ ئاياللارنىڭ مۇنداق گەپلىرى  قۇلىقىمغا كىرىپ قالىدىغان : " ئېرىڭغا ئىشەنگۈچە ئىشىكىڭنىڭ ئىلغۇچىغا ئىشەن ، ئېرىم ياخشى دېگەنلەر ، چىچىپ پوقىنى يىگەنلەر  ،،،،، ئەر بىلەن ئايالنى بىر قازاندا قىرىق يىل قايناتسىمۇ قېنى قوشۇلمايدۇ " دېگەندەك پاراڭلار . بۇنداق پاراڭ يەنە نىكاﻫلانغان ئاياللار ئىچىدە ئۆزئارا پاراڭ بولۇۋاتقاندىمۇ بىرەر ئايال ئېرى ئۈستىدىن نارازى بولۇپ سۆزلەۋاتقاندا يەنە بىر ئايال مۇنداق رەددىيە بېرىدۇ : " ۋاييەي،،،، ئەر خەق دېگەن يۈزسىز كېلىدۇ، شۇڭىچۇ~ ئايال كىشى ئۆز ئىشىمىزغا  پۇختا بولۇپ ، ئۆز كۆڭلىمىزنى ئۆزىمىز خۇشال تۇتۇپ، چىرايلىق ياسىنىپ يۈرگەنگە يەتمەيدۇ" . بىر ئويلىسىڭىز توغرا ئېيتىلغاندەكمۇ قىلىدۇ .   ﻫازىرمۇ  يەنە ئەتراپىمىزغا قارايدىغان بولساق ،  كىنو - تېلىۋېزىيە تىياتىرلىرىدا بولسۇن ياكى   رومان ، ﻫېكايىلەردە  بولسۇن  ، بەزى ئاياللار تۇرمۇشى سۆزلەنگەن بۆلەكلەردە يۇقۇرقىدەك ئىبارىلەرنى ئۇچرىتىپ قالىمىز . مېنىڭ يوللىغان تېمىغا مۇشۇ ئىبارىلەرنى ماۋزۇ قىلىپ  ئىشلىتىشىممۇ دەل مۇشۇ مەسىلىدىن كېلىپ چىققان ئويلىنىش .   بۇ ئاياللارنىڭ ئۇزۇن ۋاقىتلاردىن بېرىقى ئىشلىتىپ كېلىۋاتقان سۆزلىرىنىڭ تا ﻫازىرغىچە داۋاملىشىشدا ئاياللارنىڭ پىسخىكىسىغا دائىر مەسىلە مەۋجۇتمۇ قانداق دېگەن سۇئال كېلىپ چىقىدۇ .  مېنىڭچە مەۋجۇت . سەۋەبى : نىكاﻫلانغان ئاياللاردا  قارشى تەرەپتىن نارازى بولغاندا پەيدا بولغان  پىسخىك توسالغۇدىن كېلىپ چىققان ئاجىزلىق . ئاياللاردا مانا مۇشۇ چاغدا ئۆز - ئۆزىدىكى ئاجىزلىقنى يېڭەلمەسلىكتىن ئاسانلا مۇشۇنداق سۆزلەرنى ئېغىزىدىن چىقىرىپ قويىدۇ  ياكى باشقىلارنىڭ سۆزىگە ئاسانلا ئىشىنىپ كېتىدۇ. بۇنىڭدا يەنە بىر ئەﻫۋالمۇ بار . ئۇ بولسىمۇ  ئۇيغۇرلاردىكى پىسخىك ﻫالەتلىرى ئىچىدىكى پىسخىك ئۇدۇمدىن ئىبارەت . ئۇنداقتا پىسخىك ئۇدۇم دېگەن نېمە ؟ ئۇدۇم ئادەم (مىللەت) نىڭ خۇي - مىجەزى ئالدىنقىلارنىڭ خۇي - مىجەزىگە تارتىدىغانلىقىنى ، ئالدىنقىلارنىڭ مەلۇم خۇلۇق - مىجەزى كېيىنكىلەردە ئەينەن ياكى قىسمەن داۋاملىشىدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ . بۇنىڭدىن ئادەم (مىللەت) تىكى مەلۇم تىپىك خاراكتېر ، خۇي - مىجەزنىڭ ئاتا - ئانا ، بوۋا - موما ، جۈملىدىن قانداش تۇققانلارنىڭ خۇي - مىجەزىنىڭ قان ۋە قانداشلىق ئېرسىيىتى ئارقىلىق كېيىنكىلەرگە سىتىخىيىلىك ﻫالدا ئۆتىدىغانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ . مانا بۇ پىسخىك ئۇدۇم دېيىلىدۇ . ئاياللار ئۇزۇن ۋاقىتلاردىن بېرى ئەرلەرگە بېقىنىپ ياشاپ كەلدى . كونا جەمىئىيەتتە بولسا ئاياللارنىڭ ئورنىمۇ ﻫازىرقىدەك يۇقۇرى ئەمەس بولۇپ ئۇلارنى بىر خىل تۆۋەن كۆرىدىغان خاﻫىش شەكىللىنەتتىكەن . شۇڭا ، ئاياللار ئەرلەرگە بويسۇنۇپ ياشاپ ، ئائىلە ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللۇنۇپ كەلگەن . قىسمەن  ئاياللار ئائىلىدىكى ﻫەر خىل زوراۋانلىقلارغا چىداپ، نىكاﻫ تۇرمۇشىنى داۋاملاشتۇرۇپ كەلگەن .  نىكاﻫلانغان ئاياللار ئەرلىرىدىن زەربىگە ئۇچرىغاندا ، ئېرىدىن ۋاپاسىزلىققا ئۇچرىغاندا  ئىچىدىكى گەپلىرىنى ئاكتىپلىق بىلەن ئېيتالماسلىقتىن ياكى بولمىسا شۇ دەۋرلەردە نىكاﻫتىن ئاجرىشىشنى بىر خىل نومۇس دەپ قارىغاچقىمۇ  ~ يۇقۇرقىدەك ئىبارىلەرنىڭ پەيدا بولۇشىغا سەۋەبچى بولغان دېسەكمۇ  بولىدىغاندەك قىلىدۇ.  مانا بۇ بىزدىكى پىسخىك ئۇدۇم يەنى -- بۇرۇنقى ئاياللىرىمىزنىڭ ئۆز تۇرمۇش ئەمىلىيەتلىرىدە قوللانغان ئىبارىلىرىنىڭ ﻫازىرغىچە داۋاملىشىپ كېلىشىنىڭ سىرى . ( بۇنىڭ مىساللىرى يالغۇز يۇقۇرقى بىرنەچچە سۆزلەرلا ئەمەس ~  ئەلۋەتتە )  قارشى تەرەپتىن نارازى بولغان كەيپىياتتا مەيلى ئەر ياكى ئايال بولسۇن ، ﻫېچكىم قارشى تەرەپنىڭ ياخشى تەرىپىنى قىلمايدۇ. بۇمۇ كىشىلەردىكى پىسخىك توسالغۇ بولۇپ ﻫېسابلىنىدۇ. پىسخىك توسالغۇنى ياخشى بىر تەرەپ قىلماسلىقتىن پىسخىك ئاجىزلىق شەكىللىنىدۇ. ئۇيغۇرلارنىڭ پىسخىك ئۇدۇم ﻫالىتى بىر قەدەر مۇرەككەپ بولغان  . مىللەت ئەزالىرىغا نىسبەتەن  توغرا بولغان پىسخىك ئۇدۇممۇ بولۇشى ، خاتا قاراشتىكى پىسخىك ئۇدۇممۇ بولۇشى تەبىئىي . بۇ خۇددى ، يۇقۇرقىرىدىكى " ئېرىڭگە ئىشەنگىچە ئىشىكىڭنىڭ ئىلغۇچىغا ئىشەن" دېگەن سۆزگە ئوخشاش ....ئايال نەزەرىدە  ئەر شۇنچە ئىشەنچسىزمۇ؟ بەردەم بىر ئەركەكنى قانداقسىغىچە ئىشىكنىڭ ئىلغۇچىغا تەڭلەشتۈرگىلى بولسۇن ؟ مەسىلىنىڭ تۈپ نېگىزى مانا مۇشۇ يەردە. دېمەك، بۇ بىز ئەر - ئاياللاردىكى چۈشىنىش پىسخىكىسىنىڭ ئاجىزلىقىدىن قارىغۇلارچە چىقىرىلغان يەكۈن بولسا كېرەك . بۇ ئىبارىلەر ، بىزدىكى ناتوغرا پىسخىك .ئۇدۇمنىڭ نەتىجىسى بولىدۇ. بىز ئۇيغۇر ئاياللىرى ئارىسىدا  تەپسىلىي كۈزەتسەك نۇرغۇن پىسخىك ئۇدۇملار شەكىللەنگەن بولىدۇ. ﻫەر بىر كىشىنىڭ پىسخىك ﻫالىتىنىڭ ئوخشىماسلىقىغا قاراپ ، ئۇلارنىڭ پىسخىك خاراكتېرىگىمۇ ﻫەر خىل ﻫۆكۈم قىلىمىز. شۇڭا ، ﻫازىرقى دەۋر ئاياللىرىدا ساغلام بولغان پىسخىكا كەمچىل . ئاياللار ئۆزىدىكى ئاجىزلىقنى يەڭگەنسېرى شۇنچە ئىرادىلىك، جۈرئەتلىك ﻫەم  ئۆزىگە ئىشىنىدىغان بولىدۇ. قانچە چۈشكۈنلەشسە، شۇنچە قايغۇ - ئازاب ئىچىدە قېلىپ ، ئۆزىنىڭ نىكاﻫ ئىشلىرىنىڭ نورمال داۋاملىشىشغىمۇ كاپالەتلىك قىلامايدۇ-دە، شۇنىڭ بىلەن نىكاﻫتىن ئاجرىشىش كېلىپ چىقىدۇ. نىكاﻫتىن ئاجراشقان ئايال -- "تۇل ئايال" دېيىلىدۇ .  2 . << تۇل ئايال >> نامى ئۇنچە قورقۇنچلۇقمۇ ئەمەس جەمىئىيەتنىڭ كۈندىن - كۈنگە تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ ، نىكاﻫتىن ئاجرىشىش نىسبىتىنىڭ يۇقۇرىبولۇشى ئائىلە ، بالا ﻫەم جەمىئىيەتكە ئېغىر بېسىملارنى كەلتۈرمەكتە . بۇ خىلرېئاللىق كۆز ئالدىمىزدا يۈز بېرىۋاتقاچقا ، بەزى نىكاﻫ تۇرمۇش مەسىلىلىرىنى، ئاجرىشىش سەۋەبلىرىنى تولۇق چۈشىنىپ كېتەلمىسەكمۇ ئاجراشقان ئاياللارنى كۆنۈپكەتكەن تىلىمىزدىكى "تۇل خوتۇن"  نامى بىلەن ئاتاپ كېلىۋاتىمىز . نىكاﻫتىن ئاجراشقان ئەر ۋە ئايالنىڭ كۆپلىكىدىن بۇ خىل ئەﻫۋال جەمىئىيەتتىكى بەزى كىشىلەرنەزەرىدە "تۇل ئايال" دىن نەپرەتلىنىدىغان ئەﻫۋاللارمۇ يۈز بېرىشمەكتە . مەكتەپتەئوقۇۋاتقان سەبىي بالىلارمۇ " بۇنىڭ ئاپىسى تۇل ، ئاتا - ئانىسىئاجراشقان" دېگەندەك سۆزلەر بىلەن بىر قىسىم ئوقۇتقۇچىلار ئېغىزىدىمۇ سىنىپ يىغىنلىرىدا تەكىتلىنىپ تەكرارلىنىۋاتىدۇ ﻫەتتا توي قىلىشماقچى بولغان قىز - يىگىتنىڭ بىرەرسىنىڭ دادىسىئۆلۈپ كەتكەنلىك سەۋەبىدىن ، تۇل ئاپىسىنىڭ بارلىقىنى بىلگەن قۇدىلارمۇ " تۇلخوتۇننىڭ بالىسىكەن" دەپ ، توي ئىشلىرىغا قوشۇلماسلىقتەك ئەﻫۋاللارمۇ بار . دۇنيادا سەۋەبسىز ئىش بولمايدۇ . ﻫەر بىر كىشى نىكاﻫتىن ئىبارەت بۇ قورغانغا قەسەم ، ۋەدىلىرى بىلەن كىرىدۇ . ﻫېچكىممۇ تويدىن كېيىنكى تۇرمۇشىنىڭ كۆڭۈلسىز بولۇشنىخالىمايدۇ . نىكاﻫ مەسىلىسى نۇرغۇن زىددىيەتلەرگە تولغان بولىدۇ . تۇرمۇشنىڭمۇرەككەپ قايناملىرىدا نىكاﻫ مەسىلىسىنى توغرا بىر تەرەپ قىلىش ﻫەم ئۇنىڭ مەڭگۈلۈكبولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىش ئۇنچە ئاسانمۇ ئەمەس . نىكاﻫ مۇناسىۋېتىدە مەۋجۇتبولۇۋاتقان مەسىلىلەرنى بەزىلەر توغرا ﻫەل قىلىپ كېتەلەيدۇ ، ئائىلىسىنىڭ ، پەرزەنتىنىڭ كېيىنلىكى ئۈچۈن باش قاتۇرۇپ ، ئائىلە ئۈچۈن ئىزدىنىپ ، تىرىشىپ ، نىكاﻫ مۇناسىۋېتىنى ساقلاپ قالىدۇ . يەنە بىر قىسىم ئەر - ئاياللار نىكاﻫ مۇناسىۋېتىدىكى مەسىلىلەرنى توغرا بىر تەرەپ قىلالماي ، ئاجرىشىش ئارقىلىقئاخىرلاشتۇرىدۇ . شۇنىڭ بىلەن ئەر - ئاياللىق تۇرمۇش تامام بولىدۇ . ﻫەر ئىككىلا تەرەپ ئوخشىمىغان دەرىجىدە روﻫىي زەربىگە ئۇچرايدۇ . بۇ خىلدىكى نىكاﻫتىن ئاجرىشىشﻫادىسىسى ئەرلەرگە قارىغاندا ئاياللارغا ئېغىر روﻫىي بېسىم ئېلىپ كېلىدۇ . كىمنىڭمۇ نىكاﻫ تۇرمۇشىنى بەختلىك ئۆتكۈزگىسى كەلمەيدۇ دەيسىز ؟ كىمنىڭمۇ بالىسىنى يىتىمقىلغۇسى كېلىدۇ ؟ تۇرمۇش بىر ئويۇن سەﻫنىسى . بۇ تۇرمۇش سەﻫنىسىدە ئەر - ئاياللارﻫەر خىل روللارنى ئېلىپ ئويۇن قويىدۇ . بەزىلەر بۇ سەﻫنىدە گۈزەل مۇزىكىلاردىنﻫوزۇرلانسا يەنە بەزىلىرى ئادەمنىڭ ئىچى سىيرىلغۇدەك تىراگېدىيەلىك قىسمەتلەرنىباشتىن كۈچۈرىدۇ . تۇرمۇشتا ﻫېچكىم مەڭگۈ بىر ئۆمۈر كۈلۈپ ئۆتىمەن ياكى بىر ئۆمۈريىغلاپ ئۆتىمەنمۇ ~ دېمەيدۇ . نىكاﻫ مۇناسىۋەتلىرىدە ، نىكاﻫتىن ئاجرىشىشنىڭمۇ ﻫەرخىل سەۋەبلىرى بولىدۇ . دېمەك ، ئاجرىشىش سەۋەبلىرىنىڭ ئوخشاش بولماسلىقىسەۋەبىدىن ، ئاجراشقاندىن كېيىنكى "تۇل" لارنىڭمۇ جەمىئىيەتتىكى تەسىرى ئوخشاشبولمايدۇ . ﻫەپتە ئاخىرىدىكى دەم ئېلىشتا دوستۇم بىلەن بازار ئايلىنىۋېتىپ ، كىيىمدۇكىنىدا كىيىم كۆرۈۋاتقان ئىككى ئايالنىڭ سۆﻫبىتىنى ئاڭلاپ قالدىم : " ئالە ئاداش ، ئانچە قىممەتمۇ ئەمەسكەنغۇ ؟  گۈلپىيە دېگەن تۇلخوتۇن چېغىدا ساپلا.... ماركىلىق كىيىم كىيىدۇ ، ئېرىڭ تۇرۇپ كىيمەمتىڭ ؟ " دېيىشىگە : " بەلكىم ئاشنىلىرى ئەپ بەرگەندۇ ياكى بولمىسا ئەر تاپاي دېگەندۇ ،،،،، ئۇبارغانسېرى ياشىرىپ چىرايلىقلىشىپ كېتىپتۇ - ﻫە ؟ توۋا دەپ قالدىم ،،،،،، " دەپ جاۋاب بەردى . ئۇ ئايالمۇ بوش كەلمەي : "  ئاداش دىققەت قىلايلى جۇما ،  ﻫازىرقى تۇل خوتۇنلارمىچۇ بەك يامان بوپ كېتىپتۇ . چوڭىنى چوڭ، كىچىكىنى كىچىك دېمەي كەينىدىن كېتىۋېرىدىكەن... " دېيىشىپ غەيۋەتكە چۈشۈپ كەتتى . بۇلارنى ئاڭلاپ كۆڭلۈم بىر قىسمىلا بولۇپ قالدى ﻫەمبىر ئاي ئاۋۋال نىكاﻫتىن ئاجراشقان دوستۇم سانىيەنىڭ مىسكىن چىرايى كۆز ئالدىمغا كەلدى . سانىيە يولدىشىنىڭ ﻫەر خىل ئائىلە زوراۋانلىقى ، قىمار ئويناپ ئائىلە ئىقتىسادىنى كۆككە سورۇپ ، جەمىئىيەتتە ناچار ئەخلاقسىز قىلمىشلارنى قىلىپ ، باشقا ئاياللار بىلەن نورمالسىز مۇناسىۋەتتە بولۇپ ، ئائىلىگە كۆيۈنۈشتە يوق دائىم ﻫاراقئېچىپ ئائىلىدە جېدەل قىلىۋەرگەنلىكتىن بىچارە دوستۇم ئامالسىز ئون نەچچە يىللىقئائىلىسىنى تاشلاپ ، نىكاﻫتىن ئاجرىشىشقا مەجبۇر بولدى . دوستۇم سانىيەنىڭ ئەخلاق - پەزىلەت مىجەز ﻫەم خىزمەتتىكى ئارتۇقچىلىقلىرىغا بىز تولىمۇ قايىل ئىدۇق . ئۇﻫازىر بىز بىلەن ئانچە سىرداشماس ، دوستلار يىغىلىشىغا بارماس بولۇپ قالدى . سەۋەبىنىسورىساق ، ئۇ مىيىغىدا كۈلۈپ قويۇپ : " مەن بۇرۇنقى سانىيە ئەمەس ، مەن ﻫازىرتۇل ئايال ، باشقىلارنىڭ تاپا - تەنىلىرىدىن قورقىمەن . " دەپلا جاۋاب بېرىدۇ . يەنە بىر خىزمەتدىشىم ئېرىنىڭ ئائىلىدىكى ﻫەددىدىن زىيادە زوراۋانلىقىدىنتولا تاياقيەپ ، ئېغىر يارىلىنىپ نەچچە قېتىم دوختۇرخانىدىمۇ يېتىپ قالدى . بىز ئۇنى يوقلاپبېرىپ ، ئۇنىڭ سۇلغۇن چىرايىغا قاراپ ئىچىمىز ئاغرىپ : " ئاجرىشىپلا كەتسىڭىز بولمامدۇ ؟ نېمە كۈن ، نېمە زۇلۇم بۇ سىزگە ؟ " دەپ سورىغىنىمىزدا ، ئۇ : " مانا تۈزىلەر ، ئەتە تۈزىلەر دېدىم ، بۇ يا تۈزىلىپ بولمىدى . ئەشۇ ئىككىبالامنى دېمىسەم ئاللىقاچان ئاجرىشىپمۇ كېتەتتىم . ئاجرىشىشتىنمۇ قورقۇپ كەتمىدىم ، ﻫەممىدىن قورقىدىغىنىم باشقىلار تەرىپىدىن <تۇل ئايال> دەپ ئاتىلىشىمدىنقوقتۇم . ئاجرىشىپ تۇل ئايال نامى بىلەن ~ قۇرۇق سۆز ، قۇرۇق تۆﻫمەتكە قالغۇچە دەپ ، مانا مۇشۇ ئازاب ، خورلۇق ئىچىدە نەچچە يىلنى ئۆتكۈزۈپ كېلىۋاتىمەن .... .... " دەپ كۆز يېشى قىلدى . بۇرۇنلاردا ئېرىدىن ئاجراشقان ئاياللار "تۇل ، ئاجىز" دەپ ئاتىلىپ كەلدى . لېكىن ئۇ چاغلاردىكى تۇل ئاياللار بىلەن ﻫازىرقى تۇلئاياللارنىڭ ئارىسىدا پەرق چوڭ . ﻫازىرقى ئايالللارنىڭ كۆپ قىسىملىرىنىڭ خىزمىتى بارئاياللار . بەزى ئاياللار نىكاﻫتىن ئاجراشقاندىن كېيىن ، "يامان يول" غا كىرىپ قالىدۇ . چۈنكى ئۇ خىلدىكى ئاياللار "ئەركىنلىككە چىققان قۇش" -- مانا بۇ شۇئارنى ئۆزىگە ﻫەمراﻫ قىلىۋالىدۇ . نەتىجىدە بۇ ئەركىنلىككە چىققان تۇلئاياللارنىڭ شۇئارىدىن بىر قىسىم يامان نىيەتلىك ئەرلەر " تۇل ئايالنىڭ بېشىنىسىلاپ" قويۇپ "ساۋاب" ئالغۇسى كېلىپ ، جەمىئىيەتتىكى نىكاﻫتىنئاجراشقان ئاياللار ئوبرازىغا سەلبىي تەسىرلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ . تۇل ئاياللارنىڭجەمىئىيەتتىكى ئورنى ۋە ئۇلارنىڭ باشقىلار نەزىرىدىكى ئوبرازىدىن بىز مەلۇمتونۇشقىمۇ ئىگە بولىمىز . بىزدىكى "تۇل ئايال" ئاتالغۇسى -- ئاجراشقانئايالنى ئاجىز كۆرگەنلىكتىن دېرەك بېرەمدۇ ؟ ياكى ئاجراشقان ئايالنى يامانكۆرۈشتىن دېرەك بېرەمدۇ ؟ ياكى جەمىئىيەتتىكى بىر قىسىم نىكاﻫتىن ئاجراشقان "تۇل ئايال" نىڭ يامان يوللاردا يۈرۈپ ، ئەخلاقىنى دەپسەندە قىلىشىدىنكېلىپ چىققان پاجىئەلەر باشقا "تۇل ئايال" لارنىڭ ئوبرازىغا تەسىر قىلغانلىقىدىن ~ "تۇل ئايال" نامى بىزگە قورقۇنچلۇق تۇيۇلامدۇ ؟؟ ئاجراشقانئايال گۇناﻫكارمۇ ؟ ..... بۇ توغرىلىق سۇئال بەكمۇ كۆپ . شۇڭلاشقا ، بىزدە ئادەملەرنىچۈشىنىشتىن بەكرەك ئەڭ مۇﻫىم مەسىلە -- ئۆزىنى بىلىش ۋە ئۆزىنى چۈشىنىش ئىدىيىسىنىڭﻫەقىقەتەنمۇ كەمچىل ئىكەنلىكىنى تونۇپ يەتتىم . " ئايال بىر قولىدا بۆشۈكنىتەۋرەتسە يەنە بىر قولىدا دۇنيانى تەۋرىتىدۇ" دەيمىز . مانا مۇشۇ ﻫەقىقەت ئالدىدانۇرغۇن تۇل ئانىلىرىمىز بالىلىرىغا يىمەي يىگۈزۈپ ، كىيمەي كىيگۈزۈپ ئۇلارنى قاتارغا قوشقانغۇ ؟ ئۆزلىرىنىڭ پەزىلىتى بىلەن جەمىئىيەتتە ﻫېچقانداق يامان ئاتاققا قالماي ، باشقىلار تەرىپىدىن ﻫۆرمەتكە سازاۋەر بولۇپ كەلگەنغۇ ؟ ﻫازىرمۇ شۇنداق . نىكاﻫتىنئاجراشقان ئاياللارنى بىز بۇ يەردە يامانمۇ دېمىدۇق ، نىكاﻫتىن ئاجرىشىشنى يامانئىشمۇ ~ دېمىدۇق . نىكاﻫتىن قورقماي ئاجرىشىڭ ، "تۇل ئايال" قورقۇنچلۇقئەمەس ، دەپ شۇئارمۇ توۋلىمىدۇق . بۇ يەردە دەۋاتقىنىمىز -- بىزدىكى "تۇل" ئاتالغۇسى ﻫەم " تۇل ئايال" دىن ئىبارەت نام- ئاتاقمەسىلىسى . مەن بۇ مەزمۇندىكى تېمىنى يوللاش ئارقىلىق تەكىتلىمەكچى بولغان مەسىلەيەنىلا --- سەۋەبىنى بىلمەي تۇرۇپ قالايمىقان ئەيىبلىمەڭ ! ئادەملەرنىڭ ماﻫىيىتىنىچۈشەنمەي تۇرۇپ ، ئۇلارغا بەدناممۇ چاپلىماڭ ! ئايال قەدىرلىك ، قىزلىرىمىز تېخىمۇشۇنداق . "تۇل ئايال" سىز ۋە بىز نەزەرىمىزدە ئۇنچىلىكمۇ قورقۇنچلۇقئاتالغۇ ئەمەس ! ئۇلارمۇ ئىنسان ، ئۇلاردىمۇ قۇياشنىڭ تەپتىگە تېگىشكۈسىز ئانىلىقمېﻬرى ئۇرغۇپ تۇرىدۇ ! ئۇلارنىڭمۇ ئۆزى خالاپ "تۇل ئايال" بولغۇسى يوقئىدى ،،،،، لېكىن ، ...... نىكاﻫ تۇرمۇشىدىكى زىددىيەت ، توقۇنۇش مەسىلىلىرىنىڭ  ئوخشىماسلىقىدىنشۇنداق بولدى ...... ئۇنداق بولسا ئاياللارنىڭ تالاغا قاراپ قېلىشىغا ،  نىكاﻫتىن ئاجرىشىشىغا  نېمەسەۋەب بولدى ؟  3 .  ئايال ۋە نىكاﻫ نىكاﻫتىن ئاجرىشىش مەسىلىسى ئىجتىمائىي ﻫادىسىگە ئايلاندى  دەپ  ، يىتىم بالىلارنىڭ تەقدىرى ﻫەققىدە باش قاتۇرۇپ يۈرگەن كۈنلىرىمىزدە  ، نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇﻫەببتلىشىدىغانلارنىڭ سانى كۆپىيىپ  ئاتالمىش << ئاشنا >> مەسىلىسى ئىجتىمائىي ﻫادىسگىلا ئەمەس بەلكى تۇرمۇشتىكى تەبىئىي ﻫادىسىگە ئايلىنىپ، دۇنيانىڭ ، مىللەتنىڭ ئانىسى بولغان ئاياللىرىمىزنىڭ " قورغان " سىرتىدا ياۋاگۈل سوۋغا قىلغان شاﻫزادىلەر بىلەن ئىش - پەش تارتىشىپ  قالغانلىقىنى بىلىۋاتىمىز ياكى بىلمەيمۇ قېلىۋاتىمىز . نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇناسىۋەتنىڭ ئېلىپ كەلگەن ئاچچىقى ﻫەققىدە ئويلايدىغانلاردىن " تاتلىق " ئىغا قىزىقىدىغانلار كۆپرەك بولسا كېرەك . " خوتۇن تاتلىقمۇ ئاشنا تاتلىقمۇ ؟ " ، " خوتۇن بىلەن ئاشنىنىڭ پەرقى " ... دېگەندەك ماقالىلارنىمۇ ئوقۇدۇق . ئەرلەرنىڭ ئاياللارغا بىلدۈرۈشنى خالىمايدىغان سىرلىرىدىن " ئەرلەر نېمىشقا تالاغا قاراپ قالىدۇ" نى ئوقۇدۇق-يۇ ، " ئاياللار نېمىشقا تالاغا قاراپ قالىدۇ" .... ﻫەققىدە ئەرلەر بىلەن مۇنازىرە قىلىپ باقمىدۇق .  نىكاﻫلانغان بىر ئەرنىڭ تالاغا قارىشىنىلا بىلىپ ، ئاياللار ﻫەققىدە ئويلانمىساق بولمايدىغان يەرگە يەتتى . بىر قىسىم ، ئاز ساندىكى قىز - ئاياللارنىڭ بۇزۇقچىلىقلىرى بىلەنلا ﻫەممە ئاياللارنى بىر تاياقتا ﻫەيدەپ كېتىشتىن ئاۋۋال ، ﻫەر بىر ئەر بولغۇچى ئەركەك چوقۇم ئۆز ئايالى ياكى كەلگۈسىدىكى ئايالى ئۈستىدە ئويلىنىپ بېقىشى كېرەك . ئەرنىڭ ئائىلىدىكى رولى زادى نېمە ؟ ئائىلە بىر مۇقەددەس ماكان . ئائىلىدىن ئىبارەت بۇ ئىللىق ماكاننى ﻫەقىقىي مەسئۇلىيەتچانلىق تۇيغۇسى بىلەن گۈللەندۈرۈش ﻫەممىمىزنىڭ بۇرچى . ئەمما ، نىكاﻫ ۋە مۇﻫەببەت ئەركىنلىكى ئومۇميۈزلۈك كاپالەتكە ئىگە بولۇۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە ، مىڭ بىر مۇشەققەتتە قۇرغان ئىللىق ئائىلىنى  نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇناسىۋەت تەسىرىدىن ۋەيران قىلىۋاتقان ، ئائىلىگە زىددىيەت ئۇرۇقىنى چېچىۋاتقان ، ئائىلىدىن ﻫەقىقىي مۇﻫەببەتكە ئېرىشەلمەيۋاتقانلارمۇ بارغانسېرى كۆپىيىۋاتىدۇ .  نىكاﻫ سىرتىدا مۇﻫەببەتلىشىش ئىسلام دىنىدىمۇ گۇناﻫ ﻫېسابلىنىدۇ . ئائىلە قۇرۇشنى مەقسەت قىلمىغان ، بۇ خىلدىكى نىكاﻫ سىرتىدىكى مۇﻫەببەتلىشىش پەقەت شەﻫۋانىي ئىنتىلىش ، خالاس ! بىر ئەر كىشىنىڭ ئائىلىدىكى رولىنى تۈۋرۈككە ئوخشاتقىنىمىزدىنمۇ بىلىنىپ تۇرۇپتۇكى ، ئەر -- ئائىلىدىكى مۇﻫىم شەخس . بىر ئەرنىڭ ئائىلىدىكى بارلىق ئىشلارنىڭ ﻫۆددىسىدىن چىقىپ يەنە جۈپتىنىڭ ﻫالىغا يېتىشى ، جۈپتىنىڭ كۆڭلىنى چۈشىنىشى ، جۈپتىگە ۋاپاسىزلىق قىلماسلىقى -- ئايال ئۈچۈن بەخت دېسەكمۇ بولىدۇ . تەكشۈرۈشلەردىن مەلۇم بولۇشىچە ، ئاياللار نىكاﻫقا باﻫا بەرگەندە ﻫېسسىيات جەﻫەتتىن قانائەت ﻫاسىل قىلىشنى ئۆلچەم قىلىدىكەن ، ئەرلەر بولسا ~ جىنسىي تۇرمۇش جەﻫەتتىن قانائەتلىنىشنى ئۆلچەم قىلىدىكەن . ئاياللار تولىسى توي قىلىپ بىر مەزگىلدىن كېيىن ئائىلە ، خىزمەت ۋە بالا بېقىشتەك ۋەزىپىلىرى تۈپەيلىدىن ، ئېرىغا ماسلىشىپ كېتەلمەسلىكىدىنمۇ ، ئەرنىڭ تالادىكى چىرايلىق قۇشقاچلارغا قاش ئېتىشى تەبىئىي يۈز بېرىدىكەن . شۇڭلاشقىمىكىن ، توي قىلىپ بىر مەزگىلدىن كېيىنكى ئاياللار نىكاﻫتىن ئۈمىدسىزلىنىپ قالىدۇ . بۇ چاغدا ، يەنىلا ئەرلەر تەشەببۇسكار بولۇپ ، ئايالنى ﻫېسسىيات جەﻫەتتىن تەسەللىيگە ئىگە قىلىشى بەكمۇ مۇﻫىم . ئۇنداق بولسا ، تالاغا قارىغان ، بۇزۇلغان ئاياللارغا ئەرلىرىمىز نېمە دەيدۇ ؟ ئاياللار نېمە ئۈچۈن نىكاﻫ سىرتىدا مۇﻫەببەتلىشىدۇ ؟ ئۇنداق قازانغا مۇنداق چۆمۈچ ئاياللار ئېرىنىڭ تالادىكى بىرەر قىز ياكى ئايال بىلەن ئارلىشىۋاتقانلىقىنى سەزسىلا بىئارام بولۇپ ،  قويغان - تۇتقىنىنى بىلمەي قالىدۇ . ئېرىنىڭ سىرتتا باشقا قىز - ئاياللار بىلەن ئارلىشىۋاتقىنىغا گۇمان پەيدا بولدىمۇ ~ بولدى !...... يىگىنى سىڭمەيدۇ، كىيگىنى چىرايىغا چىقمايدۇ . ئاﻫ ئۇرىدۇ ، سۆيۈملۈك ئېرىنىڭ باشقا بىرىگە ، تالادىكى باشقا بىرىگە  يېقىنچىلىق قىلغانلىقىنى كۆز ئالدىغا كەلتۈرۈپلا ، نىكاﻫ تۇرمۇشىدىن ئۈمىدسىزلىنىپ ، ئۆزىنى دۇنيادىكى ئەڭ بەختسىز ئايال دەپ ﻫېسابلايدۇ . كۈندەشلىك ئايالللارنىڭ تۇغما مىجەزى بولسىمۇ لېكىن ئېرىنى باشقىلاردىن قىزغىنىش ، شۇ ئايالنىڭ ئېرىگە بولغان مۇﻫەببىتىنىڭ چوڭقۇرلىقىنى ، ئائىلىدە ئېرىنىڭ بولمىسا بولمايدىغانلىقىنى ﻫېس قىلدۇرىدۇ . بۇنى ﻫەممە ئەرلەرنىڭ بىلىپ كېتىشى ناتايىن . ئېرىنىڭ  نىكاﻫ سىرتىدا مۇﻫەببەتلىشىپ يۈرگەنلىكىنى سەزگەن ئايال ئەگەر ئەقىللىق ئايال بولسا ، ئۇ ئېرىنى ئائىلىگە يەنىلا قايتۇرۇپ ئەكىلەلەيدۇ . ناۋادا << ئۇنداق قازانغا مۇنداق چۆمۈچ >> تەدبىرىنى قوللانسىلا ~ ئايالمۇ بىلىپ - بىلمەي تالاغا قاراپ قالىدۇ . نىكاﻫ سىرتىدا مۇﻫەببەتلىشىش باسقۇچىغا كىرىدۇ . شۇڭا ، ئەرلەر ئائىلىدە ئايالىغا ﻫەر جەﻫەتتىن ﻫېسداشلىق قىلىش بىلەن بىرگە ئايالىغا داۋاملىق ياخشى ، سىلىق ، شېرىن سۆزلەرنى قىلىپ ، ئايالىنى ئىلﻬاملاندۇرۇپ تۇرۇشنى بىلىشى كېرەك . مەن بىلىدىغان ، ئىجتىمائىي مۇناسىۋەت دائىرىسى كەڭ ، زىيالىي بىر ئايالنىڭ مۇنداق دېگىنى ئېسىمدىن چىقمايدۇ : << ئۆيدە ئولتۇرۇپ تازا يىغلاپتىمەن ، چىرايلىق بېزەكلىك ئۆيۈم باركەن ، كىيىم ئىشكاپلىرىم داڭلىق ماركىلىق كىيىملەر بىلەن تولۇپتۇ ، پۇل دېسەم تۇرۇپتۇ ، ماشىنا دېسەممۇ بار ، قولۇمنى نەگىلا سۇنسام يېتىدۇ . لېكىن ماڭا يەنە بىر نېمىنىڭ يېتىشمەيۋاتقانلىقىنى سېزىمەن . كۆڭلۈم يېرىم بولىدۇ .... كۈنلىرىم ئۆيدە ئېرىمنى كۈتۈش بىلەن ئۆتىدۇ. تاماقنىمۇ بالام بىلەن يەيمىز . ئېرىم سىرتتىلا يۈرىدۇ . مەن ئېرىمنىڭ باشقا ئەرلەردەك بىز بىلەن بىرگە تاماق يىيىشىنى ، بىرگە سىرتلاردا ئايلىنىشىنى خالايتتىم . ئەپسۇس ، ئېرىمنىڭ سىرتتىكى قىلىپ يۈرگەنلىرىنى ئويلىساملا يىغلايمەن .... پۇل ، مال - دۇنيا بولسىلا تۇرمۇش خاتىرجەم بولامدۇ دوستۇم ؟ ماڭا كېرىكى  بۇرۇنقى پۇلىمىز ئاز بولغاندىكى غورىگۈل تۇرمۇشىمىز ئىدى ، ئۇ چاغلاردا بىز بەكمۇ بەختلىك ئىدۇق . ئېرىم ماڭا تولىمۇ مېﻬرىبان ئىدى . ﻫازىر ئائىلىمىزدە كەم بولىۋاتقان نەرسە -- دەل مۇﻫەببەت ئىكەن . ئېرىم تالادا باشقا بىرىگە باغلىنىپ قالدى .... شۇڭا مەن يىغلايمەن دوستۇم . ئائىلىدە ئەرنىڭ مېﻬرىبانلىقىنى بىلەلىگەن ﻫەم سەزگەن ئاياللارلا دۇنيادىكى ئەڭ بەختلىك ئايالكەن ... >> << قورغان >> سىرتىغا ئىنتىلىش ئەر ۋە ئايالنىڭ نىكاﻫ تۇرمۇشتىكى ۋەزىپىسى نۇقتىسىدىن ئېيتقاندا ، ئەرنىڭ ئائىلىدىكى ۋەزىپىسىدىن بەكرەك ئايالنىڭ ئەڭ مۇﻫىم بىر ۋەزىپىسى زىممىسىگە يۈكلەنگەن بولىدۇ << ئائىلىنى قوغداپ قېلىش >> . ﻫەر قانداق بىر ئايال تۇرمۇشىنىڭ مۇﻫەببەتلىك ، لەززەتلىك بولۇشىنى خالايدىكى ﻫەرگىزمۇ نىكاﻫتىن ئۈمىدسىزلىنىپ ياشاشنى خالىمايدۇ . ئاياللار ئېرى بىلەن مۇڭدىشىشنى ، قىزغىن ، مۇلايىم سۆﻫبەت قىلىشنى ياقتۇرىدۇ . ئېرىنىڭ رومانتېك بولۇشىنى ، ئېرىنىڭ ئۆزىنى پات - پات ماختاپ ، ئىلﻬامدۇرۇپ تۇرىشىنى ، ﻫېسسىيات جەﻫەتتە ئېﻬتىياجىنى قاندۇرىشىنىمۇ ئۈمىد قىلىدۇ . دېمەك ، ئاياللارنىڭ ئەڭ كۆڭۈل بۆلىدىغان تەرىپىمۇ ~ يەنىلا نىكاﻫنىڭ ﻫېسسىيات تەرىپى . نىكاﻫ تۇرمۇشتىن ئۈمىدسىزلەنگەن ، ئېرىدىن مۇﻫەببەتكە ئېرىشەلمىگەن ئاياللاردا ئاسانلا << قورغان >> سىرتىدىكى ئەرلەرگە بويۇن سوزۇپ قاراپ قالىدىغان ياكى نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇﻫەببەتلىك تۇرمۇشقا ئىنتىلىدىغان ئىستەك پەيدا بولۇپ قالىدۇ .  نىكاﻫ تۇرمۇشىدا ئېرىدىن تەسەللىي ، مېﻬىر - مۇﻫببەتكە ، كۆيۈنۈشكە ئېرىشەلمىگەن ئاياللاردا ئاسانلا بۇ ﻫالەت كېلىپ چىقىدۇ . مېنىڭچە  ئايالى تالاغا قارىغان ئەر ، دۇنيادىكى ئەڭ بىچارە ئەر بولۇشىمۇ مۈمكىن . ( گەرچە ئەردىكى مۇﻫەببەت ئوتى ئۆچمىگەن ، ئەركەكلىگى ئۇرغۇپ تۇرغان بولسىمۇ ... ) گۇمانخورلۇق -- ئايالنى يولدىن چىقىرىدۇ ئاياللارنىڭ گۇمانخور بولۇشى تەبىئىيلا ئىش . گۇمانخورلۇقنىڭ كىشىلەرگە ئېلىپ كەلگەن روﻫىي بېسىمىمۇ بەكلا ئېغىر بولۇپ، كىشىنى پىسخىك ، روﻫىي جەﻫەتتىن تۈگەشتۈرۋېتىدۇ . كۆپىنچە ئاياللار توي قىلىپ بولغاندىن كېيىن  بولۇپمۇ ئوتتۇرا ياشقا كەلگەن باسقۇچىدا ئۆز - ئۆزىدىن گۇمانلىنىش پىسخىكىسى يېتىلىپ قالىدۇ . ئەرمۇ ئايالىغا بۇرۇنقىدەك قىزغىن بولالمايدۇ . شۇنىڭ بىلەن قىسمەن ئاياللاردا ئۆزىنىڭمۇ سېﻬرىي كۈچتىن قالمىغانلىقىنى كۆز - كۆز قىلىپ بېقىش ئارزۇسى پەيدا بولىدۇ . باشقا بىر ئەرنىڭ ئۆزىگە تىكىلىپ ، مەنىلىك قاراۋاتقىنىنى سەزسىلا ... ئەرلەر ئارقىلىق ئۆزىنى مۇئەييەنلەشتۈرۈشنى ئويلاپ قالىدۇ . ئەرلەرنىڭ مەيلىنى تارتىش ئۈچۈن ياسىنىدىغان ، ئەرلەرگە ئۆزىنىڭ گۈزەللەردىن ، ناز - كەرەشمىلىك ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈشنى مەقسەت قىلغان ئاياللار --- نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇناسىۋەتكە ئاسانلا باغلىنىپ قالىدۇ . شۇڭا ، ئەرلەر ئايالىنىڭ پىسخىكىسىدىكى ئۆزگىرىش ئەﻫۋاللىرىغا دىققەت قىلىپ تۇرۇشى ، ئايالىنىڭ پەقەت ئۆزىگىلا خاس ئىكەنلىكىنى ئەمەلىي مىساللار ئارقىلىق ئىپادىلەپ ، مۇﻫەببىتىنى ئىزﻫار قىلىپ تۇرۇشنى ئەستىن چىقارماسلىقى كېرەك . پايدا - مەنپەئەتكە ئېرىشىشنى مەقسەت قىلىش ﻫازىر ﻫەممە كىشى ئۆزىنى ئويلايدىغان ، خىزمەتتە بولسۇن ۋە ياكى باشقا جەﻫەتتە بولسۇن ئاۋۋال بىرىنچى ئويلايدىغىنى يەنىلا << مەن >> . شەخسىيەتچىلىكى كۈچلۈك ، پايدا - مەنپەئەتكە ئامراق ، باشقىلارنىڭ چاپىنىدا تەرلىنىشنى ياقتۇرىدىغان ، باشقىلارنىڭ سايىسى ئارقىلىق يۇقۇرى ئورۇنغا چىقىشنى مەقسەت قىلغان .. ئايالمۇ ئاسانلا بۇزىلىدۇ . بۇ خىلدىكى ئاياللار تولىسى سۇيۇق ، نازۇ - كەرەشمىلىك كېلىدۇ .  بۇ خىل مىساللار ئەتراپىمىزدا كۆپ ئۇچرايدۇ. شۇڭلاشقىمۇ ئىستىلى دۇرۇس بولمىغان ئەرلەر قىز - ئاياللارنىڭ بۇ جەﻫەتتىكى ئاجىزلىقىنى چىقىش قىلىپ ، ئۇلارنى ئاسانلا ئىندەككە كەلتۈرۋېلىشنى ئويلايدۇ . ئاياللاردا ﻫەدىدىن زىيادە ﻫوقۇق ، مەنسەپكە ئېرىشىش ئارزۇسى بولسا، ئېرى يېقىندىن قوللاپ- قۇۋۋەتلىشى كېرەككى ، ﻫەرگىزمۇ قولىدىكى گۈلنى باشقىلارغا تەقدىم قىلىۋەتمەسلىكى كېرەك . جىنسىي مۇناسىۋەتتە ماسلىشالماسلىقتىن تالاغا قاراپ قالىدۇ .بۇ نىكاﻫ تۇرمۇشىدىكى ئەڭ ، ئەڭ مۇﻫىم مەسىلە . (مۇنبەردىكىلەرنىڭ ياش چەكلىمىسى سەۋەبىدىن ۋاقتىنچە يوللانمىدى) ئاياللارنىڭ تالاغا قاراپ قېلىش ئەﻫۋاللىرى ﻫەرگىزمۇ يۇقۇرقى نەچچە تەرەپتىلا بولمايدۇ ، ئەلۋەتتە . بەزى ئاياللارنىڭ يولدىن چىقىپ كېتىشىدىكى سەۋەب ، ئۇلارنىڭ ئۆسۈپ - يېتىلىشى ، ئﻬتىياج قارىشى ۋە ﻫەۋىسىنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئەگىشىپ ، ئىلگىرى مۇۋاپىق كەلگەن نىكاﻫى ۋە ئېرىدىن قانائەت ﻫاسىل قىلمايدىغان بولۇپ قالغانلىقىدا . ئاياللاررنىڭ نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇﻫەببەتلىشىكە قانداق قارىشى يەنىلا ئۆزىنىڭ ئىرادىسىگە، غۇرۇرىغا  باغلىق مەسىلە . لېكىن ، ئەرلەر ﻫەر ۋاقىت ئايالىنىڭ كۆڭلىنى ئۇتالايدىغان " سەگەك قىمارۋاز " بولۇشنى ئەستىن چىقارماسلىمۇ كېرەك . ************** بۇندىن ئۈچ يىل ئاۋال مەلۇم مۇنبەرگە يولللۇنۇپ بولغان ئېدى، ئەلكۈيىگە قايتىدىن يوللاپ قويۇشنى لايىق كۆردۈم . يۇقۇرىدىكىلەر پەقەت شەخسىي قارىشىم  ئاساسىدا يېزىلغان . كەم يەرلىرىنى بىرلىكتە دېيىشەرمىز . مەنبە : ئايچىۋەر

-sabiha- 2010-10-12 11:09 ئەزىزىم ئەھمىيەتلىك تىمىڭىزگە رەھمەن تىمىڭىزنى تۇلۇق ئۇقۇپ تۈگەتتىم، تىمىڭىزدا ئەتراپىمىزدىكى يۈز بىرۋاتقان نىكا ، ئائىلە قاتارلىق بىرقانچە تىپىك مەسلە ئۈستىدە توختىلىپسىز، مەن بەزى مىسرالارنى  خۇددى كۆز ئالدىمدا يۈز بىرۋاتقاندەك تۇيغۇدا ئۇقۇپ تۇگەتتىم، ھاياتتا بەزىدە دراماتىك ئىشلار يۈز بىرىپ،ئېپى كېلىپ قالغان تەلەي ئاجايىپ - غارايىپ ئىشلارنى پەيدا قىلىپ ،ئادامنى ئۆزىمۇ ئويلاپ باقمىغان مەنزىلگە ئېلىپ كېتىدۇ، تۇرمۇشتىكى مەغلۇبىيەت ئادەمنى ئازابلاندۇرىدۇ،ھالبۇكى مەغلۇپ بولۇش تەجىرببە - ساۋاقلاردىن پايدىلىنىپ ئۆز ھاياتىنى ئۆزگەرتىدىغانلار ناھىتى ئاز . شۇڭا يىگىتلەر كوچىدا ئېزىپ قىلىشتىن، قىزلارھىسياتقا بىرىلىپ ئالدىراقسانلىق بىلەن خاتا ياتلىق بولىشنى سوغاق قانلىق بىلەن ئويلىشىپ كۆرسە ،بەلكىم كىيىنكى تۇرمىشنى  بەختلىك خاتىرجەم  بىر ئىناق ئائىلە قىلىپ قۇرۇپ چىقالايدۇ!

ahu 2010-10-12 11:14 ئاياللارنىڭ پىسىخىكىسنى ياخشى تەھلىل قىپسىز.ئۆتكەندە مەن ئەرلەرنىڭ ئاياللىرىغا كۆڭۈل بۆلۈشى توغرىلىق تېما يوللىسام،بەزىلەر ئەرلەرمۇ كۆيۈنۈشكە مۇھتاج ،دەپتۇ.بۇ ھەقىقەت،لېكىن قاچانلا قارىسىڭىز،"ئاياللار ئۇنداق قىلىشى كېرەك،مۇنداق قىلىشى كېرەك،ئەرلەرنىڭ كۆڭلى ئاياللىرىدىن سۇ ئىچىشى كېرەك"،دىگەن تېمىلار ،خۇددى ئەرلەرنىڭلا كۆڭلى كۆڭۈل،ئاياللارنىڭ كۆڭلى يوق دىگەندەك.شۇڭا مەن شۇنداق بىر تېمىغا قارىتا،ئەرلەرنىڭ كۆڭلى سۇ ئىچسۇن،سۇنى جىق ئىچىپ بېلىقتەك سۇدا ياشىسۇن،ئاياللار چۆلدىكى توغراق،سۇ ئىچمىسىمۇ بولىدۇ ،دەپ ئىنكاس يازغان ئىدىم.ھەممە ئىش ئۆزئارا بولغىنى ياخشى.

=yultuz= 2010-10-12 11:22 ئاياللارنىڭ دەردى نىمانچە كۆپتۇ ،ياخشى ئايال بولۇپ يولدىشىنىڭ كۆڭلىنى ئالمىسا  تېخى(بولمىسا گەپ ئۆزىدە چۇنكى......)،ياخشى ئانا بولۇپ بالىنىڭ تامىقى،كىيىمى ئۈگۈنىشىگە كۆڭۈل بۆلمىسە تېخى(شۇمۇ ئانىمۇ ئۇلۇغ ئانىلارنىڭ شەنىگە داغ تەككۈزگەن سەندەك ئانىنى......)،خىزمەت ئورنىدا ئەرلەر گە ئوخشاش ئىشلەپ ئەر-ئاياللار باراۋەرۋىلىگىنى ئەمەلگە ئاشۇرمىسا تېخى(ھازىر ئەر-ئاياللار باراۋەرلىگى شۇ يەردىلە ئىپادىلىنىۋاتامدىكى دەيمىنا) ،قىيىن ئاپىنىڭ خىزمىتىنى ياخشى قىلىپ ياخشى كېلىن بولمىسا تېخى(كىلىن دىگەن شۇ ھەي....)،مۇشۇنچە جىق ئىشلارنى قىلىپمۇ يەنىلا قېرىماي ياش تۇرمىسا تېخى(تالاغا قاراپ قالغان ئەرلەرنىڭ ئەڭ ياخشى باھانىسى ئېرىنىڭ كۆڭلىنى ئېلىشنى بىلمەيدۇ،بالا بىلەنلا بولۇپ ئۆزىنى تۈزەشتۈرۈشكە ۋاقىت چىقمايدۇ...... )،بىر ئاي ھېرىپ چارچاپ دوسلار بىلەن پۈتۈن غەملەرنى ئۇنتۇپ ياكى دەردىنى تۆكۈپ ئولتۇرىدىغان چايغا بېرىپ قالسىڭىز(ھەي ھازىرقى ئاياللار نىمە بولۇپ كەتتى قاتا چاي خاتا چاي........) شاھلار ئەبلەخنى بىلەر ئەتىۋار، ھاياسىز ئەرنى سۆيەر ئاياللار. خەسىس توييمىغاچ بولار بەدۆلەت، يامغۇرمۇ ھەتتا دېڭىزنى تاپار.

bulbulgoya 2010-10-12 11:25 ئاھۇنىڭ قاراشلىرى ئورۇنلۇق. دىمىسىمۇ "ئەرلەرنىڭ كۆڭلى ئاياللىرىدىن سۇ ئىچىشى كېرەك "لا ئەمەس،"كۆڭۈل كۆڭۈلدىن سۇ ئىچىش" كېرەكقۇ.

rayhan 2010-10-12 11:37 شۇنى   دەيمەن ،  لېكىن   بىز  ئۇنداق  قارىغان بىلەن ، ئەرلەر  ئاياللار  قىلغان  ئىشلارنى  قىلىپ   باقمىغۇچە   بىلمەيدۇ......

albax 2010-10-12 11:38 رەھمەت ! ماقالىڭىزدا  بىر تەرەپلىمىلىك خېلىلا ئېغىر . مىللىتىمىزنىڭ ئەر - ئاياللار مۇناسىۋىتىدىكى ئىجابى پىرىنسىپلىرى ئوتتۇرىغا قۇيۇلماپتۇ .

namsiz 2010-10-12 11:39 مەن توي قىلغىلى 3 ئاي بولاي دېدى، ئىشلار بەك جىق...

aklaqin 2010-10-12 11:50     ياشاپ كېتىڭ ئايچىۋەر . ئاللا شۇ چىۋەر قوللىرىڭىزغا دەرت بەرمىسۇن !  << ئايال ، نىكاھ ، ئائىلە >> بۇ تېما  شۇنداقمۇ ياخشى  چىققان تېمىڭىز . ئۆز ۋاختىدا بۇ تېمىڭىز مۇنبەرداشلارنىڭ دىققىتىنى قوزغىغان ئىدى . سىز دېگەن بۇ ئەھۋاللار ھەقىقەتەن ھازىرقى جەمىيىتىمىزدىكى ئائىلىسى بار ئەر - ئاياللار چوڭقۇر ئويلۇنۇشقا تېگىشلىك مەسىللەر .    ئەر - ئايال ئوتتۇرسىدىكى دەسلەپكى ھېسيات ، ئالاقە ، كۈيۈنۈش قىزغىنلىق تۇرمۇش قۇرۇپ بىر مەزگىل ئۆتكەندىن كېيىن تەدىرجى سۇزلىشىپ ، بىر - بىرسىنىڭ ھالى - ئەھۋالىنى بۇرۇنقىدەك سۈرۈشتۈرۈپ كەتمەيدىغان بۇلۇپ قالىدۇ ، گەرچە بۇ نورمال ئەھۋال بولسىمۇ ، لېكىن ئەر - ئاياللار يەنىلا بىر - بىرىنىڭ پىسخىك ، فىزىئۇلوگىيىلىك ئۆزگۈرۈشلىرى . ئوي - خىياللارىغا دېققەت قىلىپ تۇرغىنى ياخشى .    ئەرلەرگە نىسبەتەن ئايالنىڭ ھالىغا يېتىش ، ئايالىغا كۆڭۈل بۈلۈش ئەققەللى مەجبۇريەت جۈملىسىدۇر . مەسئۇلىيەتچان ئەرلەر خوتىنىغا كۆڭۈل بۇلۇش ، ئۇنىڭدىكى پىسخىك ، فىزىئۇلوگىيىلىك ئۆزگۈرۈشلەرنى بايقاش  ۋە لايىقىدا ھالىغا يېتىش ئارقىلىك خۇتۇنىنىڭ تېخىمۇ چوڭقۇر ھۆرمىتىگە مۇھاببىتىگە ئېرىشەلەيدۇ ۋە خۇتۇنىنى گەپ -سۆزسىز ئىتائىتىگە ئەكىرەلەيدۇ .   ئاياللارمۇ ھەم شۇنداق . بىز ئاياللار توي قىلىپ بىر - ئىككى يىلدىن كېيىن بالا - خىزمەت بىلەن بۇلۇپ كېتىپ ئەرلىرىمىزگە بۇرۇنقىدەك كۆڭۈل بۈلۈپ كېتەلمەيمىز . بەزىدە ھەتتا بالا بۇلۇپ كېتىپ ئەر بىلەن كارىمىز يوق بۇلۇپمۇ قالىمىز . مانا مۇشۇنداق ۋاقىتلاردا ئەرلەردە ئۆيدىن كۆڭلى سۇ ئىچمەيدىغان ، سىرتتىكى دوست بۇرادىرلىرى بىلەن بىللە تاماق يەيدىغان ، سىرتتىكى قىز - چوكانللارغا ھەۋىسى كېلىدىغان بۇلۇپ قالىدۇ دە ۋاقىت ئۇزارغانسېرى سىرتتقا قارايدىغان بۇلۇپ قالىدۇ . دەسلەپتە ئەر بىلەن كارى بولماي ،  ئۇنىڭ قىزىقىشى ، ئىېتىياجى بىلەن قىلچە كارى بولمىسا ئەرنىڭ ئايالىغا بولغان تەشنا قەلبىنى قاغجىرۋىتىدۇ . خۇتۇنىنىڭ ئۆزىگە بولغان كۈيۈنىشىنى ، سۈيۈشىنى تاشقى دۇنيادىن ئىزدەيدۇ . شۇڭلاشقا ھەر - بىر  ئەر - ئايال قارشى تەرەپنىڭ نېمىگە ئېھتىياجلىق ئىكەنلىگىنىنى كۆڭۈل قۇيۇش كېرەك .   ھەر بىر ئىنسان يېشىنىڭ چوڭايغانسېرى ياختۇردىغان ۋە ئۆز جورىسىدىن كۈتىدىغان نەرسىلىرى ئۆزگۈرۈپ بارىدۇ . شۇنداق  ۋاقىتلاردا ئۆز - ئارا سىردىشىش ، كۆڭۈل بۇلۇش ھەر ئىككى تەرەپ تۇرمۇشىدا بىر - بىرسىگە تاينچ ، يۆلەك كەم بولسا بولمايدىغان ئىكەنلىگىنى بىلدۈرۈش كېرەڭ  ، شۇنداق ھېس قىلالىغاندىلا   بۇ ئائىلە ئەڭ بەختلىك ھېساپلىنىدۇ .  يۇقۇردا دېگەندەك  ئەر - ئاياللارنىڭ سىرتقا قاراپ قېلىشىدا ھەر ئىككى تەرەپنىڭ مەسۇليىتى بار .    ئەرلەر مەسۇليەتچان ، ئاياللار كۈيۈنچان بولغاندىلا بەختلىك تۇرمۇش مۇساپىسىنى ھەر ئىككى تەرەپ كۆڭۈللۈك داغدام قەدەم بىلەن ئۈمۈرنىڭ ئا خىرغىچە باسالايدۇ .

fayiza 2010-10-12 12:08   مەن تورداش يۇلتۇزنىڭ دىگەنلىرىگە قوشۇلىمەن .    ئەر ئاياللار مۇناسىۋىتىدىكى زىددىيەتلەر توغرىسىدىكى تىمىلارنىڭ %99 گە قارايدىغان بولساق ، ساپلا ئاياللارنىڭ چىداپ ئۆي تۇتۇشىنىڭ ، كەڭ قۇرساق بۇلۇشىنىڭ لازىملىقى سۆزلىنىدۇ . ئەرلەرنىڭ مەسئولىيىتى يۇقتەكلا . ھازىر كۆپ ساندىكى ئەرلەر نىمىسىگە مۇشۇنداق چوڭچىلىق قىلىدىغان ، مەسئولىيەتسىز بۇلۇپ كىتىۋاتىدۇ . ئۇلار ئاشۇنچىلىق قىلغىدەك نىمە قىلالىدى ؟ بىز ئاياللارنىڭ ئۆيدە ، ئىدارىدە ھەم جەمئىيەتتە قىلىدىغان ئىشلىرىمىز بەكلا جىق . قېنى ئاشۇنداق ئەرلەر ، سىلەر نىمەڭلەرگە چوڭچىلىق قىلىسىلەر ؟ تېخى ھالىڭلارغا باقماي ، سىرتتا ئاشنا ئويناپ يۈرۈشلىرىڭلار تېخى !    بەك سۆزلەپ كەتتىممۇ نىمە ؟ ئۇنداق ناچار ئەرلەر نەدىمۇ بۇنداق تىمىلارغا كىرسۇن ، چ چ دا قىزلارنى ئالداپ يۈرۈيدىغاندۇ تايىنلىق !

zakira 2010-10-12 12:23    ئەرلەر مەسۇليەتچان ، ئاياللار كۈيۈنچان بولغاندىلا بەختلىك تۇرمۇش مۇساپىسىنى ھەر ئىككى تەرەپ كۆڭۈللۈك داغدام قەدەم بىلەن ئۈمۈرنىڭ ئا خىرغىچە باسالايدۇ . بۇ قاراشقا قوشۇلىمەن .

fana 2010-10-12 12:29 ئەر ئايالنىڭ  ئەڭ  ئېغىر يۈكى  ، ئەمما ئۇ  يۈكلەرنىڭ  ئېغىرلىقىدىن  ۋايساپ  كەتمەيدۇ  . ئۈستى-ئۈستىلەپ كېلىۋاتقان زەربىلەرگە  سۈكۈت قىلىدۇ .

.utkur. 2010-10-12 12:36 ئايال،نىكاھ ۋە ئائىلە مەسىلىسىگە ئەتراپلىق جاۋاب بېرىش ئۈچۈن،قېرىنداشلارنىڭ تۆۋەندىكى تىمىنى ئەستايىدىللىق بىلەن ئوقۇپ بېقىشىنى تەۋسىيە قىلىمەن..... نىكاھلىنىشتا ياخشىنى تاللاڭ تەييارلىغۇچى: ئەبۇلفاتىھ بىسمىللاھىر رەھمانىر رەھىم ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ (ئەئۇزۇ بىللاھىمىنەش شەيتانىر رەجىم): «يامان ئاياللار يامان ئەرلەرگە، يامان ئەرلەر يامان ئاياللارغا لايىقتۇر. ياخشى ئاياللار ياخشى ئەرلەرگە، ياخشى ئەرلەر ياخشى ئاياللارغا لايىقتۇر…» – (نۇر سۈرىسى 26 – ئايەتنىڭ بىر قىسمى). ئاللاھ تەئالا بۇ ئايەتتە جەمئىيەتتە كىشىلەر ئۆز خىلى بىلەن نىكاھلىنىدىغانلىدىن، ئەر بولسۇن ئايال بولسۇن ھەر كىشىنىڭ ئۆز لايىقى بىلەن نىكاھلىنىشىنىڭ جەمئىيەتنىڭ بىر ئەمەلىيىتى ئىكەنلىكىدىن خەۋەر بېرىش بىلەن بىرگە، نىكاھلىنىش ئالدىدا تۇرۇۋاتقان ئەر-ئايال مۇسۇلمانلارنىڭ ياخشى كىشىنى تاللاشلىرىنىڭ مۇھىم ئىكەنلىكىگە ئىشارەت قىلىدۇ. رەسۇلۇللاھ ئەلەيھىسسالام مۇنداق دەيدۇ: «ئەرلەر خوتۇن تاللاشتا تۆۋەندىكى تۆت نەرسىنىڭ بىرىنى ئاساس قىلىدۇ: پۇل-مېلى، تېگى-تەكتىنىڭ ئېسىللىكى، ھۆسن-جامالى ۋە دىيانىتى. سەن دىيانەتلىك ئايالغا ئېرىشكىن، نىكاھىڭ بەرىكەتلىك بولسۇن!» – (بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان). رەسۇلۇللاھ ئەلەيھىسسالام بۇ ھەدىسىدە، ئەرلەرنىڭ خوتۇن تاللاشتا ئاياللارغا بولغان قىزىقىشىنىڭ پەرقلىق بولىدىغانلىقىنى بايان قىلىش بىلەن بىرگە، ئەرلەرگە دىيانەتلىك ئايال بىلەن نىكاھلىنىشنى تەۋسىيە قىلىدۇ، شۇنداقلا دىيانەتلىك ئايالنى تاللىغان كىشى ئۈچۈن خەيرلىك دۇئا قىلىدۇ. دېمەك، نىكاھلىنىشتا بەزى ئەرلەر ئايالنىڭ مال-مۈلكىگە، بەزىسى ھۆسن-جامالىغا، بەزىسى تېگى- تەكتىنىڭ ئېسىللىكىگە ۋە بەزىسى بولسا، دىيانىتىگە قىزىقىدۇ ۋە شۇنى ئاساس قىلىدۇ. تۆۋەندە يۇقىرىدىكى ئايەت-ھەدىسنىڭ نۇرى ئاستىدا «نىكاھلىنىشتا ياخشىنى تاللاش» توغرىسىدا بىر قەدەر تەپسىلىي توختىلىمەن. تىرىشچانلىق بىزدىن، مۇۋەپپەقىيەت ئاللاھدىندۇر. ئەبۇلفاتىھ قېرىنداشلار! جەمئىيەتتە شۇنداق ئاياللار باركى: ئادەمگەرچىلىك، ۋاپادارلىق، شەرم-ھايا ۋە رەھىم-شەپقەت قاتارلىق ئىنسانىي خۇسۇسىيەتلەرنى ئۇنتۇپ، مېلىغا ياكى ھۆسن-جامالىغا ياكى تېگى-تەكتىنىڭ ئېسىللىكىگە تايىنىپ ئېرىنى كۆزىگە ئىلمايدۇ. تايىنىدىغان ھېچنېمىسى بولمىغانلارمۇ خالىس ئەسكىلىكىنىڭ تۈپەيلىدىن ئېرىنى يەر قىلىدۇ. بۇ سەۋەبتىن ئاللاھ تەئالا يۇقىرىقى ئايەتتە «يامان ئاياللار يامان ئەرلەرگە، يامان ئەرلەر يامان ئاياللارغا لايىقتۇر. ياخشى ئاياللار ياخشى ئەرلەرگە، ياخشى ئەرلەر ياخشى ئاياللارغا لايىقتۇر…» دەپ نىكاھلىنىش ئالدىدا تۇرۇۋاتقان مۇسۇلمانلارنى جۆرە تاللاشتا ئالاھىدە دىققەت قىلىشقا بۇيرۇغان. رەسۇلۇللاھ ئەلەيھىسسالام يۇقىرىدىكى ھەدىسىدە يامان ئاياللارنى ۋە ياخشى ئاياللارنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتكەن. يامان ئاياللار يۇقىرىدىكى ھەدىس شەرىفكە ئاساسەن يامان ئاياللار ئۈچ تۈرلۈك بولىدۇ: 1- مېلىنى چوڭ بىلىدىغان مالدار ئايال. بۇنداق ئايال دىيانەتلىك بولۇپ، ھەرقانداق ئىشتا دىنىنى ئاساس قىلىدىغان، پۇل-مېلىغا تايىنىپ ئېرىگە ھاكاۋۇرلۇق قىلمايدىغان، قىسقىسى ئىسلام ئەخلاقىنى ئۆزىگە ئۆزلەشتۈرگەن ئايال بولسا، ئۇ مال (بايلىق) ھېچقانداق زىيان ئېلىپ كەلمەيدۇ. بەلكى ئۇ بايلىق، ئۇ ئايالنى ۋە ئېرىنى نۇرغۇن ياخشىلىقلارغا ئېلىپ بېرىشى مۇمكىن. ئەگەر مالدار ئايال دىن- دىيانەتسىز بولۇپ، پۇل-مېلىم بار دەپ تېرىسىگە پاتمايدىغان، كەڭتاشا يەپ-ئىچكىنىنى تۇرمۇش، دۇنيانىڭ ھەشەمەتلىرىنى بەخت-سائادەت ھېسابلايدىغان ھاكاۋۇر ئايال بولسا، بۇنداق ئايال بىلەن قۇرۇلغان ئائىلىدە جېدەل-ماجىرا تۈگىمەيدۇ. بۇ ئائىلىدە ئائىلىۋى ھۇزۇردىن سۆز ئېچىش مۇمكىن ئەمەس. شۇنىڭ ئۈچۈن مۇسۇلمان ئادەم ئۆيلەنمەكچى بولغاندا دىن-دىيانەتسىز مالدار ئايال بىلەن ئۆيلىنىشتىن ساقلىنىشى لازىم. يۇقىرىدىكى ئايەت ۋە ھەدىس بۇنى كۆرسەتمەكتە. 2- چىرايلىق ئىكەنلىكى بىلەن باشقىلاردىن ئۈستۈن ئىكەنلىكىنى چۈشىنىدىغان چىرايلىق ئايال. ھۆسن-جامال دىنىمىزدا يامان كۆرۈلىدىغان بىر نەرسە ئەمەس، لېكىن دىنىمىز، دىن-دىيانەت بىلەن كارى يوق چىرايلىق ئايالنى ئېلىشقا مۇسۇلماننىڭ قىزىقماسلىقىنى تەۋسىيە قىلىنىدۇ. چۈنكى دىيانەتسىز چىرايلىق ئاياللار، چىرايىغا تايىنىپ ئۆزىنى باشقىلاردىن ئۈستۈن كۆرىدۇ، ئۆز ئىرادىسىنى باشقىلارغا تاڭىدۇ، ئەگەر ياتلىق قىلىنسا، ئېرىگە ھاكىممۇتلەق بولۇشقا ئورۇنىدۇ، گۈزەللىكىگە تايىنىپ، ئۆي ئىچىدە دېگىنىنى دېگەن، قىلغىنىنى قىلغان قىلىشقا تىرىشىدۇ، «مېنىڭ گىپىملا گەپ» دەپ ئويلايدۇ. بىر مۇسۇلماننىڭ چىرايلىق ئىكەن دەپ بۇنداق چۈشەنچىدىكى بىر خوتۇن بىلەن (دىيانىتى بىلەن ھېساپلاشماستىنلا) ئۆيلىنىشى تولىمۇ ئېچىنىشلىق ئەھۋالدۇر. دىن-دىيانەت بىلەن كارى يوق چىرايلىق خوتۇننىڭ، ئېرىگە ھۆسن-جامالى بىلەن نازلىنىپ ھەر پۇرسەتتە ئۇنىڭدىن ئۈستۈن تۇرۇشقا تىرىشىدىغانلىقى، ئاچ كۈزلۈك قىلىشى، ئېرىگە قانائەت قىلماسلىقى، باشقىلارغا كۆز تىكىشى، ئۆزىنى باشقىلار ئۈچۈن پەردازلىشى، ھەر ئىشىكتىن كۆرۈنۈپ، ھەر دېرىزىدىن قارىشى، يۈزىنى ھەر كەلگەنگە كۆرسىتىشكە ھەۋەسلىنىشى جەمئىيتىمىزدە كۆزگە چېلىقىۋاتقان بىر ھادىسىدۇر. بۇنى ئەستىن چىقارماسلىق كېرەك. توي قىلىشتىن بۇرۇن ئىچىمىز ئاغرىغان ياكى ئاچچىغىمىز كەلگەن كىشىلەرنىڭ، توي قىلغاندىن كېيىن بىز بولۇپ قالماسلىقىمىزغا تىرىشىشىمىز لازىم. 3- ئاتا-بوۋىسىنىڭ نوپۇزلۇق كىشىلەر ئىكەنلىكىگە تايىنىپ ئۆزىنى چوڭ تۇتىدىغان ئايال. ئەگەر بىر ئايالنىڭ ئاتا-بوۋىلىرى ئىسلامغا خىزمەت قىلىپ نوپۇز تاپقان بولسا، بۇ ئايالمۇ ئۇلارنىڭ خىزمىتىنى داۋاملاشتۇرغان بولسا، بۇ نېمىدىگەن ياخشى ئايال! ئەگەر ئۇنداق قىلمىغان بولسا، ئۇلارنىڭ ئىززەت-ھۆرمىتىنىڭ ئۇ ئايال ئۈچۈن بىر پايدىسى يوق. ئۆزى تەر تۆكۈپ، شان-شەرەپ ھاسىل قىلماستىن ئاتا-بوۋىسىنىڭ ئۇلۇغلىقىنى (راستىنلا ئۇلۇغمۇ يوق بۇ ئايرىم بىر مەسىلە) سەرمايە قىلىپ، ئۆزىنى چوڭ تۇتىدىغان ئايالدىن مۇسۇلمانغا ياخشىلىق كەلمەيدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن يۇقىرىدىكى ئايەت ۋە ھەدىستە مۇسۇلمانلارنىڭ بۇنداق سۈپەتتىكى ئايال بىلەن توي قىلىشىنىڭ مۇۋاپىق بولمايدىغانلىقى بايان قىلىنغان. جەمئىيىتىمىزدە ئۆزىنىڭ ھەسەپ-نەسىبى بىلەن پوچىلىق قىلىدىغان، قەبىلىسى ۋە قەۋمى بىلەن پەخىرلىنىدىغان، تېگى-تەكتىنىڭ ئېسىللىكى بىلەن ماختىنىدىغان، شۇنداقلا باشقىلارنى كەمسىتىدىغان، ئۆزىگە ئوخشىمايدىغانلارنى كۆزىگە ئىلمايدىغان، ھاكاۋۇر ۋە ماختانچاق ئاياللار كۆپ. نىكاھلىنىشتا مانا مۇشۇنداق ئاياللارنىڭ تاللانماسلىقى كېرەك. قېرىنداشلار! پۇل-مال ۋە ھۆسن-جامال ۋاقىتلىقتۇر. ھەسەپ-نەسەپنىڭ ئۇلۇغلىقىمۇ قۇرۇق بىر دەۋادىن باشقا بىر نەرسە ئەمەستۇر. ھەتتا ھەسەپ-نەسەپنىڭ ئۇلۇغلۇقى بىلەن ماختىنىشنىڭ ياخشى ئىش ئەمەسلىكى نورغۇن ئايەت ۋە ھەدىسلەردە بايان قىلىنىدۇ؛ دىيانەت بولسا، ئۆلگۈچە داۋاملىشىدۇ ۋە پايدىسى ئۆلگەندىن كېيىنمۇ بولىدۇ. ئەگەر يۇقىرىدىكى ئۈچ خىل ئايال دىيانەتلىك بولۇپ قالسا، نۇر ئۈستىگە نۇر بولىدۇ. دىيانىتى بىلەن ئۆلۈپ كەتكەن ئەر-خوتۇن، ئۇ دۇنيادىمۇ جەننەتتە ئەر-خوتۇن بولۇپ بىرگە ياشايدۇ (ياسىن سۈرىسىنىڭ 56 – ئايىتى بۇنىڭغا دالالەت قىلىدۇ). دىنىمىز بىز مۇسۇلمانلارنى، دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە بەخت-سائادەتكە ئېرىشىشىمىز ئۈچۈن بەزى ئىشلارنى قىلىشىمىزغا بۇيرۇش بىلەن بىرگە بەزى ئىشلاردىن چەكلەيدۇ. يۇقىرىدىكى ئايەت ۋە ھەدىس، ھاياتىمىزنىڭ ئەڭ مۇھىم باسقۇچلىرىدىن بىرى بولغان ئۆيلىنىش باسقۇچىمىزدا نېمىلەرگە دىققەت قىلىشىمىزنىڭ لازىملىقىنى بايان قىلماقتا. چۈنكى بىز بېشىمىزغا نېمە كېلىدىغانلىقىنى بىلەلمەيمىز. ئۇنى پەقەتلا رەببىمىز ئاللاھ تائالا بىلگەچكە قاچان قەيەردە نېمە ئىش قىلىشىمىز كېرەكلىكىنى سۆزلىگەن بولسا، قەتئىي بويسۇنۇشىمىز لازىمدۇر. نىكاھلىنىشتا مۇھىتنىڭ تەسىرى ياكى ياشلىق ھاياجانى ياكى يار-بۇرادەرلەرنىڭ قىزىقتۇرۇشى قاتارلىقلارغا بويسۇنۇپ ھېسسىياتچانلىق بىلەن قارار بەرمەسلىك كېرەك. ئەقلىمىزنى ئىشلىتىشىمىز لازىم، دىنىمىزنىڭ تەلىماتلىرىغا خىلاپلىق قىلماسلىىقىمىز، شۇنداقلا تەقۋادارلىقنى ئاساس قىلىشىمىز كېرەك . قېرىنداشلار! دىنىمىز نېمىدىن چەكلىگەن بولسا، بىزنىڭ مەنپەئەتىمىز ئۈچۈندۇر. نېمىگە بۇيرىغان بولسا، بىزنىڭ مەنپەئەتىمىز ئۈچۈندۇر. يۇقىرىدىكى ئۈچ خىل ئايال مۇسۇلمانچىلىقنى ئاساس قىلماي، ئۆزلىرىنىڭ قىسقا مۇددەتلىك ئالاھىدىلىكلىرىگە تايىنىپ تۇرۇپ ئۇ ھاللارغا كەلگەن. ئەگەر ئۇ ئۈچ خىل ئايال مۇسۇلمانچىلىقنى ئالدىنقى قاتاردا قويىدىغان ئاياللار بولسا، ئۇلارنىڭ ھەدىستىكى 4- خىل ئايالدىن ھېچقانداق پەرقى يوقتۇر، بەلكى ئۇنىڭ دەل ئۆزىدۇر. دېمەك، پۇل-مال، ھۆسن-جامال ۋە ھەسەب-نەسەبنىڭ ئۇلۇغلۇقى قاتارلىقلارنىڭ ئۆزى يامان نەرسىلەر ئەمەستۇر. يامان بولغىنى بۇلارغا تايىنىپ توغرا يولدىن چىقىشتۇر. شۇنىڭ ئۈچۈن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بىزگە نىكاھىمىزغا ئالماقچى بولغان ئايالنىڭ دىيانەتلىك بولۇشىنى ئاساس قىلىشىمىزنى تەۋسىيە قىلغان. ياخشى ئايال يۇقىرىدىكى ھەدىستە بايان قىلىنغان دىيانەتلىك ئايال ئايەتتىكى ياخشى ئايالدۇر. دىيانەتلىك ئايال پايدىلىق بىر تىجارەتكە ئوخشايدۇ. ئۇنىڭ پايدىسى توختاپ قالمايدۇ. دىيانەتلىك ئايال ئىپپەت-نومۇسلۇق، ۋىجدانلىق، ھەر ئىشتا سەۋرلىك، چىداملىق، قەلبى تۈزۈك، ئەقلى سۈزۈك، كۆڭلى ساپ بولىدۇ. ئۆزىنىڭ ھەققىنى تونۇيدۇ، ھەققى ئەمەس نەرسىنى تەلەپ قىلمايدۇ. ئېرىنىڭ كەمچىلىكلىرىنى ئەپۇ قىلىدۇ، سەۋەنلىكلىرىگە كۆز يۇمىدۇ. ھەر خاتالىقى بىلەن ھېسابلىشىپ ئۇلتۇرمايدۇ. ئېرىنىڭ ھەققىنى تونۇيدۇ ۋە رىئايە قىلىدۇ. مەسىلەن: بار چېغىدا ئىچىنى پۇشۇرمايدۇ. يوق چېغىدا خىيانەت قىلمايدۇ. دىيانەتلىك ئايال ئۆينى رەتلىك تۇتىدۇ. يىمەك-ئىچمەك ۋە كىيىم-كېچەكلەرنى ياخشى بىر ئىنتىزامغا كىرگۈزىدۇ. دىنىغا ۋە مىللىي ئۆرپ-ئادىتىگە خىلاپلىق قىلمايدۇ. ئېرىنىڭ رۇخسىتىسىز ھېچبىر يەرگە چىقمايدۇ. بالىلارنى تەربىيلەشتە بارلىق كۈچىنى چىقىرىدۇ. نەتىجىدە دىيانەتلىك ئايال بالىلارغا نىسبەتەن شەپقەتلىك بىر ئانا، زېرەك بىر ئۇستاز بولسا، ئېرىگە نىسبەتەن راۋرۇس بىر خوتۇن، ۋاپادار بىر ھايات يولدىىشىدۇر. بۇنداق بىر ئايال بىلەن قۇرۇلغان ئائىلىدە سەمىيلىك، راستچىللىق، ئىشەنچ، ئۆزئارا ئىخلاس ۋە مېھىر-مۇھەببەت ھايات بويىچە داۋاملىشىدۇ. مۇئامىلىلەر سىلىق، چىرايلار خۇش، گەپ-سۆزلەر يېقىملىق. ئىززەت-ئىكراملار تولۇق. نېمىدېگەن بەختلىك ئائىلە-ھە! دىيانەتلىك ئايال ئېرىگە ئىتائەت قىلىدۇ. ئېرىنىڭ ئابرۇيىنى ۋە مېلىنى ساقلايدۇ. ئېرىنىڭ ئىززەت-ھۆرمىتىنى ئاياغ ئاستى قىلمايدۇ. بۇنداق ئايالنىڭ ياسىنىشى، كىيىنىشى ۋە پۈتۈن زىبۇزىننەتلىرى پەقەتلا ئېرى ئۈچۈن بولىدۇ. بۇنداق دىيانەتلىك ئايال بىلەن توي قىلغان مۇسۇلماننىڭ پاراكەندە ئەھۋالى رەتلىنىدۇ، كۆڭلى ئارام تاپىدۇ، قەلبى خاتىرجەم بولىدۇ، ۋىجدانى راھەتلەيدۇ، ئىچى پۇشمايدۇ، ئۆيى ئاۋاتلىشىدۇ، ئىشى ئالدىغا ماڭىدۇ. ئۆيلەنگەن ۋاقتىمىزدا ئايالنىڭ دىيانەتلىك ئىكەنلىكىنى ئاساس قىلساق، ئاقىۋېتىمىز مانا مۇشۇنداق بەختلىك بولىدۇ. ياخشى ئەر ياخشى ئەر دىيانەتلىك ئەردۇر. دىيانەتلىك ئاياللارمۇ دىيانەتلىك ئەرلەر بىلەن توي قىلىشى لازىم. چۈنكى دىيانەتلىك ئەر ياخشى ئەخلاقلىق، ئېغىر-بېسىق، تەمكىن، كۆڭلى تۈز، مۇلايىم، مېھىر-شەپقەتلىك، كۆيۈمچان ۋە ئائىلىسىگە مەرھەمەتلىك كېلىدۇ. ئايالىغا زۇلۇم قىلمايدۇ. ئايالىنىڭ ھەقلىرىگە تولۇق رىئايە قىلىدۇ. ئايالى بىلەن ياخشى ئۆتىدۇ. خەج-خىراجىتىنى ئۆز جايىدا قىلىپ بېرىدۇ. ئايالىغا دىنىنى ئۆگىتىدۇ. ئايالىنى ياخشى ئىشلارغا قىزىقتۇرىدۇ ۋە ئۇنىڭ ياخشى ئىشلارنى قىلىشىغا ياردەملىشىدۇ. ئۇنى يامانلىقتىن توسىدۇ. قىسقىسى دىيانەتلىك ئەر ئايالىنى شەرىئەت بويىچە ساقلايدۇ. ئايالىنى: «ئۇ مەن، مەن ئۇ» دەپ چۈشىنىدۇ. بەختلىك ئائىلە دىيانەتلىك ئەرگە تەككەن ئايال ۋە دىيانەتلىك ئايالنى ئالغان ئەر ھاياتىنى شەرىئەت ئەھكامىغا ئۇيغۇن ئۆتكۈزىدۇ، بالىلىرىنى ياخشى تەربىيىلەيدۇ. نەتىجىدە ھەر ئىككىلىسى ئۇ دۇنيادا جەننەتكە كىرىشكە لايىق بولىدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: «ئاللاھ، ئەر-ئايال مۇئمىنلارغا ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرنى ۋەدە قىلدى. ئۇلار ئۇ جەننەتلەرنىڭ ئىچىدە بىر خىل ھالەتتە مەڭگۈ قالىدۇ. ئاللاھ ئۇلارغا ئەدن جەننەتلىرىدىكى ئېسىل جايلارنىمۇ ۋەدە قىلدى. ئاللاھنىڭ رازىلىقى بولسا، ھەممىدىن بۈيۈكتۇر. مانا بۇ، كاتتا بەختكە ئېرىشىشتۇر» – (تەۋبە سۈرىسى 72 – ئايەت). يامان ئەر بەزى دىيانەتسىز ئەرلەر باركى، ئۇلارنىڭ تەبىئىتى قوپال، مىجەزى توڭ، سۆھبىتى ناچار، ئۆزى ھاماقەت، خۇيى ئەسكى، خۇشاللىقى ئاستا، ئاچچىغى تېز، كىرسە مىننەتخور، چىقسا گۇمانخوردۇر. بۇنداق بىر ئەر بىلەن بىر ئۆيگە كىرىپ قالغان ئايالنىڭ ھاياتى بەختسىزلىك ئىچىدە ئۆتىدۇ؛ غەم- غۇسسە يۇتىدۇ، ھەسرەت-ئەلەم چېكىدۇ، جاپا-مۇشەققەت تارتىدۇ. ئۇنداق ئەر خۇتۇنى بىر نەرسە تەلەپ قىلسا، ئەزىيەت قىلىپ يۈرىكىنى زىدە قىلىدۇ. ئۇنى كۈچى يەتمەيدىغان ئىشلارنى قىلىشقا زورلايدۇ. بۇنداق ئەرلەرنىڭ چىرايى تۇتۇق، مۇئامىلىسى قوپال، گەپ-سۆزلىرى سېسىق ۋە يۈزى قېلىن كېلىدۇ. ئايالىنىڭ ھەقلىرىگە رىئايە قىلمايدۇ. تېخى ئايالىنى: «يېشى چوڭكەن، كېسەلچانكەن، ماڭا ئىقتىسادىي جەھەتتە مەنپەئەتى يەتمەيدىكەن…» دەپ تالاق قىلىتىۋېتىدۇ ياكى شۇنداقلا تاشلىۋېتىدۇ. نەتىجىدە بۇ ئەخمەق ئۆزىنى دىۋانە، ئايالىنى تۇل، بالىلىرىنى يېتىم قىلىۋېتىپ ئىنسانلارنىڭ نەپرىتىگە، ئاللاھنىڭ غەزىپىگە ئۇچرايدۇ. ئۇنداق ئەرلەر ئاللاھ تائالادىن ھېچ قورقمايدۇ. ئايالىنىڭ قىلغان ياخشىلىقىنى، ئەقىدە-ئىخلاسىنى ۋە ئۆزى بىلەن بىرلىكتە ئۆتكۈزگەن ھاياتىنى ھېچ ئېتىبارغا ئالمايدۇ. مۇسۇلمان ئاياللارنىڭ، بۇنداق سۈپەتتىكى ئەلەرنىڭ قولىغا چۈشۈپ قېلىشى تولىمۇ ئېچىنارلىق بىر ئەھۋالدۇر. نىكاھ بۇ يەردە نىكاھنىڭ ئاياللارنىڭ بىلىشى زۆرۈر بولغان قىسمىنى قىسقىچە بايان قىلىمەن: 1- ئىسلام دىنى نىكاھتا ئايال كىشىنىڭ رازىلىقىنى شەرت قىلىدۇ. ئەگەر ئايال كىشى رازى بولمىسا ھېچكىم ئۇنى نىكاھلىنىشقا مەجبۇرلىيالمايدۇ. بۇنىڭغا ئاساسەن ئايال كشىنىڭ تەگمەكچى بولغان ئېرى دىيانەتسىز بولسا، ئۇنىڭ توي قىلىشتىن باش تارتىش ھەققى ۋە ھوقۇقى بولىدۇ. 2- نىكاھتا ئايالنىڭ قىز بولسۇن چوكان بولسۇن رازىلىقى (ماقۇللۇقى) ئېلىنىدۇ، شۇنداقلا رەسمىي ماقاملاردا ۋە نىكاھ ئوقۇلغاندا ئۇنىڭ ئۆزى: «تەگدىم» دەيدۇ. 3- نىكاھنىڭ (ئايالنىڭ نىكاھلىنىشىنىڭ) مەرۇفقا ئۇيغۇن بولۇپ بولمىغانلىقىنى ئۇنىڭ ۋەلىيىسى كونترول قىلىدۇ. ئايال كىشىنىڭ ۋەلىيىسى ئۇنىڭغا ئىگىدارچىلىق قىلىدىغان كىشىدۇر: مەسىلەن: بىر ئايال كىشى ئۈچۈن دادىسى، دادىسى بولمىسا ئاكىسى ۋەلىيىسى ھېسابلىنىدۇ. ئايال كىشىنىڭ ۋەلىيىسى كونترول قىلمىغان نىكاھ، نىكاھ ھېسابلانمايدۇ. (بەقەرە سۈرىسىنىڭ 221 ۋە 232- ئايەتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك ھەدىسلەر بۇنىڭغا دالالەت قىلىدۇ). ئايال كىشىنىڭ نىكاھىنىڭ مەرۇاقا ئۇيغۇن بولۇپ بولمىغانلىقىنى ئۇنىڭ ۋەلىيىسىنىڭ كونترول قىلىشى دېمەك، ۋەلىي بۇ ئايالنى نىكاھىغا ئالماقچى بولغان كىشىنىڭ قانداق ئادەملىكى، بۇ نىكاھنى بىر ئائىلە قۇرۇش مەقسىتىدە قىلامدۇ ياكى باشقا مەقسەتتە قىلامدۇ، ئۇ كىشى شۇ ئايال ياشاۋاتقان جەمئىيەتتە شۇ ئايالغا لايىقمۇ ئەمەسمۇ، قاتارلىقلارنى دىنىمىزنىڭ بۇ ھەقتىكى تەلىماتلىرىنى ۋە ئۆرپ-ئادىتىمىزنىڭ بۇ ھەقتىكى قائىدە-يوسۇنلىرىنى ئاساس قىلىپ تۇرۇپ، قولىدىن كېلىشىچە تەكشۈرۈپ نەتىجىدە ئۇ ئەرنى بۇ ئايالغا لايىق كۆرسە، بۇ نىكاھقا رۇخسەت قىلىدۇ؛ لايىق كۆرمىسە رۇخسەت قىلمايدۇ دېمەكتۇر. مەخپىي نىكاھ بۇ مۇناسىۋەت بىلەن مەخپىي نىكاھ ئۈستىدىمۇ قىسقىچە توختىلىمەن. چۈنكى بۇ مەسىلە «نىكاھنىڭ شەرتلىرى» دە تەپسىلىي بايان قىلىنغان. مەخپىي خوتۇن ئېلىش، مەخپىي ئەرگە تېگىش، شەكلى ئۆزگەرگەن زىنادىن باشقا بىر نەرسە ئەمەستۇر. ئاللاھ تائالادىن قورقۇش كېرەك. ئۆزى ئەھلى ئىلىم ئەمەس لېكىن ئەھلى ئىلىمگە ئوخشايدىغان «دەللاللار» نىڭ ۋە كالتە كۆسەي موللىلارنىڭ تەۋبە قىلىشى لازىم. ھېچكىمنىڭ ئۆزى چاغلاپ دىن نامىدىن ھۆكۈم چىقىرىش ھوقۇقى يوق. ئەگەر ئەھلى ئىلىم بولسا، ئاللاھ تائالانىڭ ھۆكۈملىرىنى ئۆز جايىدا يەتكۈزۈش مەجبۇرىيىتى بار، خالاس! ئىسلام دىنىدا نىكاھ (توي) ئاىلە قۇرۇش، بالا-چاقا تېرىش ۋە ئىنسانلارنىڭ ئارىسىدا قۇدا-باجىلىق مۇناسىۋىتى ئورنۇتۇش ئۈچۈن قىلىنىدۇ. نىكاھ بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئايەتلەر ۋە ھەدىسلەر بۇنى كۆرسىتىدۇ. ئەرنىڭ مەسئۇلىيىتى مۆھتەرەم قېرىنداشلار! ئەرلەر ئائىلىنىڭ رەئىسى بولغانلىقى ئۈچۈن ئائىلىسىدىن مەسئۇلدۇر؛ ئۆزىنىڭ ۋە ئايالىنىڭ ئاتا-ئانىسىغا رەھىم-شەپقەت قىلىشى، ۋە ئۇلارغا ياخشىلىق قىلىشى، بالىلىرىنى قوغدىشى ۋە ئۇلارنى تەربىيىلىشى، ئايالى بىلەن ياخشى ئۆتىشى، ئۇلارنىڭ ھەممىسىنىڭ خەج-خىراجىتىنى قىلىپ بېرىشى، ئۇلارغا دىننى ئۆگىتىشى، ئۇلارنى ياخشى ئىشلارغا تەرغىب قىلىشى، يامان ئىشلاردىن ئاگاھلاندۇرىشى، ئۇلارنىڭ سالامەتلىكىگە كۆيۈنىشى ۋە كېسەل بولۇپ قالسا داۋالىشى لازىم. ئايالنىڭ مەسئۇلىيىتى ئايال كىشىنىڭمۇ ئېرىنىڭ ئۆيىدە تۆۋەندىكىدەك مەسئۇللۇقلىرى بار: 1- ئايال كىشىنىڭ دىنىمىزدا گۇناھ ھېسابلانمايدىغان ۋە ئۆرپ-ئادەتكە ئۇيغۇن بولغان ئىشلاردا ئېرىگە ئىتائەت قىلىشى لازىم. بۇنىڭغا ئاساسەن: ئەگەر بىر ئەر ئايالىنى دىنىمىزدا گۇناھ ھېسابلىنىدىغان بىر ئىشنى قىلىشقا بۇيرۇغان بولسا ياكى دىنىمىز قىلىشقا بۇيرۇغان بىر ئىشنى قىلىشتىن توسقان بولسا، بۇ ئايالنىڭ ئۇ ئەرگە ئىتائەت قىلماسلىقى لازىم. ئەگەر بىر ئەر ئايالىنى ئۆرپ-ئادەتكە ئۇيغۇن بولمىغان بىر ئىشقا بۇيرۇسا مەسىلەن: بىر ئەر ئايالىغا ئوتتۇرا كېچە بولغان ۋاقىتتا «لەغمەن يەيمەن، لەغمەن ئەت» دەپ ئۇنى ئوتتۇرا كېچىدە لەغمەن ئېتىشكە بۇيرۇغان بولسا ياكى ئايالىغا ئاتا-ئاناڭ بىلەن كۆرۈشمەيسەن دەپ ئۇنى ئاتا-ئانىسى بىلەن كۆرۈشۈشتىن چەكلىگەن بولسا، بۇ تەقدىردە ئۇ ئايال ئېرىگە ئىتائەت قىلمىسا گۇناھكار بولمايدۇ. 2- ئايال كىشىنىڭ ئېرىنىڭ ئابرۇيىنى قوغدىشى، ئۆزىنىڭ شەرىپىنى ساقلىشى، ئېرىنىڭ مېلىغا، بالىلىرىغا ۋە پۈتۈن ئۆي ئىشلىرىغا كۆڭۈل بۆلىشى لازىم. 3- ئېرىنىڭ ئۆيىدىن ئايرىلماسلىقى (ئەگەر بىر يەرگە چىقماقچى بولسا، ئېرىنىڭ رۇخسىتى ۋە رازىلىقى بىلەن چىقىشى)، ئېرىنىڭ ئالدىدا ئاۋازىنى پەسلىتىشى، قولىنى يامانلىقتىن، تىلىنى سەت گەپتىن ساقلىشى، ئېرىنىڭ تۇغقانلىرىغا ياخشى مۇئامىلە قىلىشى لازىم. خۇلاسە ئائىلىدە ئەر ئۆز ۋەزىپىسىنى، ئايالمۇ ئۆز ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىپ بالىلىرىغا ياخشى ئۈلگە بولۇشى لازىم. ئەر ئەرلىكىنى ئۇنتۇماسلىقى، ئايالمۇ ئاياللىقىنى ئۇنتۇماسلىقى كېرەك. دۇنيادىن ئىبارەت بۇ دېڭىزدا ئائىلە كېمىمىزنى مۇشۇنداق چۈشەنچە بىلەن ھەيدەپ ماڭغاندىلا ئامان-ئېسەنلىك ساھىلىغا ساق-سالامەت چىقالايمىز. ھەمدە ئائىلىمىز ياخشى ئائىلە ۋە بەختلىك ئائىلە بولغان بولىدۇ. ياخشى ئائىلىلەردىن قۇرۇلغان جەمئىيەت، ياخشى جەمئىيەت بولۇپ، دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئاللاھ تائالانىڭ رەھمىتىگە لايىق بولىدۇ. چۈنكى ھەر بىر ئائىلە ئىنسانىيەت جەمئىيىتى بىناسىنىڭ بىر خىشىدۇر. ئىنسانىيەت بىناسىنىڭ خىشلىرى بولغان ئائىلىلەر تۈزەلسە، جەمئىيەتتىن ئىبارەت بىنا تۈزىلىدۇ. مۇستەھكەم بىنادىكى كىشىلەر بوران-چاپقۇن، قار-يامغۇر ۋە ئىسىسق-سوغۇقلاردىن ساقلىنىپ قالغاندەك، تۈزۈك جەمئىيەتنىڭ ئىنسانلىرىمۇ دۇنيانىڭ پالاكەتچىلىكلىرىدىن ساقلىنىپ قالىدۇ، شۇنداقلا ئاخىرەتتە مۇرادىغا يەتكۈچىلەرنىڭ قاتارىدىن بولىدۇ. ئاللاھ تائالا ھەممىمىزنى ئىسلاھ قىلسۇن. ئامىن! ئەبۇلفاتىھ http://muslim8.blogbus.com/logs/73363270.html

otyak 2010-10-12 13:07 ئۆتكۇر ئەپەندىنىڭ ئىنكاسلىرى تىمىنىڭ قىممىتىنى تىخىمۇ يۇرۇتۇپ بىرىپتۇ .

sahra 2010-10-12 15:13 ئايياللارنىڭ  دەردى ھالىنى  چۈشىنىدىغان ئەرلەردىن قانچىسى باردۇر دەيدىغان ھالغا چۈشۈپ قالغان بۇ  زاماندا ، ئەرلەر   ۋىجدان مەسلىسىدە كىمگە  جاۋاپ بىرىۋاتقاندۇر  ، ئاييالار دەپ بولغۇچە ،ئۇلارنى سۈكۈپ كىتىدىغان ئەرلەرگە ھەيرانلىق بىلەن قاراپ قالىمەن  ، ئاياللارنىڭ  بۈشۈكنى تەۋرىتىدىغان قوللىرىنى تىترەك باستى ،نىمە ئۈچۈن شۇنداق بۇلىدۇ؟ ئۇلار يۈلەنگىدەك مۈرە يوق ،ئۇلارنىڭ دۇنيانى تەۋرىتىشىنى تەلەپ قىلغان مىللەت ،چۇقۇم ئۇلارغا ئۇھ دىگىدەك ئازادىلىك، خاتىرقەملىك ئاتا قىلىشى كېرەك ، قورسىكى ئاچ ئادەم قانداقمۇ  يەنە بىر ئاچ ئادەمنىڭ غېمىنى قىلالىسۇن . مەن  ھەر قېتىم كىتاپخانىغا كىرسەم ، << بالىنىڭ ئۈسۈپ يىتىلىشى 99% ئانىغا باغلىق >> دىگەن كىتاپقا ئاچچىق بىلەن قاراپ قۇيىمەن ،راس گەپ قىلسام قۇلۇمغا ئالغىممۇ كەلمىدى ،بۇ  ئاياللارنىڭ  زىمىسىدىكى يۈكنى يەنىمۇ ئارتۇرىۋەتكەنلىك بولماي نىمە ؟ بىر پەرزەتنى تەربىيلەشتە  ئاتا بىلەن ئانا ئوخشاش مەسۇليەتنى ئۈستىگە ئېلىشى ،ئائىلىدىن ئىبارەت چوڭ ھارۋىنى تەڭ سۆرەپ مېڭىشى ،بۇ ئارقىلىق بالىلارغا ئۈلگە بۇلىشى كېرەك،  بالىلار  مەيلى  قىز بولسۇن مەيلى ئۇغۇل بولسۇن ، ئەرلەردىن  زەبەردەسلىكنى ،  باتۇرلىقنى  ئۈگىنىدۇ ، ئانىدىن  مىھىرۋانلىقنى كۈيۈمنى ، ئەدەپ قايدىنى ئۈگىنىدۇ ، ھەر ئىككىلىسىنىڭ ۋۇجۇدىدىكى  تەرمىلەر بالىغا  ئادىمىيلىك مۆھىرىنى باسىدۇ . ھازىرقى قىسمەن  ئەرلەردە زەردە يوق ، زەردىنىڭ ھەمىسىنى تۈگۈمەس ھاراق سورنىدىكى  مەيخورلۇق خورتىپ بولدى . شۇ ھالىغا تۇرمۇشتىكى بىسەرەمجانلىقتىن تارتىپ ، ئوڭۇشسىزلىقلارنى ئاياللارغا دۆڭگىگىلى  ئۇستا . بەزىدە بۇنداق مەسۇليەتسىز لاي پاچاقلارنىڭ ھەممىنى يىغىپ ، دەرياغا غەرق قىلسام دەيمەن ، چۈنكى شۇلارنىڭ مەسۇليەتسىزلىكى تۈپەيلىدىن ،بر ئۆي يا ئۆيگە ،ياكى باشقا نەرسىگە ئوخشىماس بۇلۇپ قېلىۋاتقان .  مەن نىكاھ ئورنىغا  تارتىنىشىپ كىرىپ كىتىۋاتقان  كىچىك قىز يىگىتلەرنى كۆرسەم ، ھەسرەتلىك تىنىپلا قۇيىمەن ،چۈنكى  دائىم كۈرۈپ تۇرىۋاتقان  كۈزى ياشلىق ئاياللارنىڭ يېشى 25 كەمۇ يەتمىگەن ، بالىنى ئېلىۋەتسۇن ،مەن ئاجرىشىمەن دىيشى بار ھېلقى مەلئۇن ئەرنىڭ ،ئېسىت سەن كىملەرنىڭ پۇشتى،كىمنىڭ قەۋمىسەن ،ۋۇ تەخىيگە ئىگە بولمايدىغانلار دەپ لەنەت ئۇقۇيمەن . تىمىدا نىكاھ ۋە ئائىلەدىكى ئاياللارنىڭ تۇتقان ئورنى ياخشى ئىپادە قىلىنىپتۇ . ئەرلەرمۇ بۇ نوقتىدا ئۈزىنىڭ مەسۇليىتىنى چۇقۇم ئويلىنىشى كېرەك .

bernabeu 2010-10-12 17:36 ئۆتكۈر ئەپەندىنىڭ ئىنكاسى ھەقىقەتەنمۇ ئۆتكۈر بوپتۇ...... مەن  يىراق بولمىغان كەلگۈسىدە توي قىلىمەن، نىكاھ، ئائىلىگە بولغان قارىشمنىڭ غۇۋا ئىكەنلىكىنى تېمىنى ھەم ئىنكاسلارنى كۆرگەندىن كىيىن ھىس قىلىپ يەتتىم. ئەمدى ئوچۇق بولدى، قەلەم تەۋرەتكۈچىلەرگە رەھمەت!

rayhan 2010-10-13 12:37 ئائىلىدىكى   مەسئولىيەتنى   يالغۇز ئەرلەرگىلا    ياكى  يالغۇز  ئاياللارغىلا    ئارتىپ قويۇش  توغرا  ئەمەس  ئەلۋەتتە.    مۇكەممەل  بىر  ئائىلەقۇرۇپ  چىقىش ئۈچۈن مېھىر - مۇھەببەت ، كۈيۈنۈش   كەمچىل بولۇپ  قالسا  بولمايدۇ،  چاۋاك  بىر قولدىن  چىقمىغانغا  ئوخشاش ، ئۆيدە  ئايال   بىلەن ئەر  ئورتاق   تەڭ ماسلاشقاندىلا   ئائىلىنى گۈللەندۈرگىلى بولىدۇ. ئۆتكۈر  ئەپەندىنىڭ  ئىنكاسىنى  ھەممە  ئەر  - ئاياللار ( يېڭىدىن  تۇرمۇش  قۇرۇش  ئالدىدا  تۇرىۋاتقانلارمۇ)   چوقۇم  ئوقۇپ كۆرسە بولغۇدەك. بەزى  ئادەملەر  ھەقىقەتەن  قۇدۇقنىڭ  ئىچىدىكى  پاقىغا  ئوخشايدۇ .بىز "   كاتتا   بىلىمكەن، "   دەپ  بېشىمىزدا  كۆتۈرۈپ  يۈرگەن بىلەن   ،  ئۇنداق  ئادەملەر  كۆرمەسكە  سېلىپ  يەنە   قىلىدىغىنىنى   قىلىۋېرىدۇ ،  ئەمما   بۇنداق   قۇلىقىنىڭ  تۈۋىگە  كېلىپ غىجەك  چېلىپ  بەرسە  چۈشەنمەيدىغان   ئادەملەرگە   پەقەتلا   ئامال  يوقمىكىن  دەيمەن،   چۈنكى ئۇلار    "  ۋاي  سەن  بولمىساڭمۇ  مەن  دىگەن ھەر  قانداق  ئىشلارنى قىلالايمەن  !،  كۆزۈمدىن  يوقال ! " دىگەندەك  سۆزلەرنى  ھەم"  سەندەك خوتۇننى  بىكارمۇ  ئاپتىمەن، سەن   پالانىدەك  چىرايلىق  ئەمەس،  قىلغان   ئىشىڭ  پالانىنىڭ  قىلغان  ئىشىدەك  ياقمايدۇ ماڭا  ...! " دەپ   ھە  دىسىلا  ئايالىنى   كۆزگە  ئىلمايدۇ، كۆڭۈل  ئاياشنى بىلمەيدۇ ،  شۇنداق  ئادەمگە  ھەيرانمەن ، ئۆيدە  ئايالىغا  ئۇنداق كىيىنمە   مۇنداق كىيىنمە !  دەپ   بۇيرۇق  چۈشۈرۈپ ، ئۆينىڭ  ئىشىكىنى ئېچىپلا   بىرىنچى بولۇپ كۆزى نەدىكى  ئەخلاقسىز  ، يېرىم - ياتا   كىيىنىپ  يۈرىدىغان ئاياللارغا  چۈشىدۇ، ئېرىنىڭ بۇيرۇقلىرىغا  ئىخلاس قىلغان  ئايال  ياخشى ئايالدۇر،  ئەمما ، بۇ نىمە  دىگەن  تەڭسىزلىك ، نىمە  دىگەن  ئۇۋۋالچىلىق ھە ؟!سىرتتا   شۇنداق   پەسكەشلەرنى كۆرۈپ  كۆنۈپ قالغان كۆزى  ئۆيدىكى   ۋاپادار  ئايالىنى   "كۆرەلمەيدۇ" ئايالىنىڭ غورۇرىغا  تىگىدۇ، ئۇنىڭ  كىچىككىنە  خاتالىقلىرىغا   ئېسىلىۋالىدۇ ،  شۇنىڭ بىلەن .ۇ   ئايال    "بۇ  ئۆيدە  تۇرغۇدەك   يېرىم  قالمىدى ،مىنىڭ  قىلغان ھېچ  ئىشىم   بۇنىڭغا  ياقمايدىغان  ئوخشايدۇ ، دەپ   ئويلاپ قالىدۇ  دە  ،  يىگەن  تامىقى  تاماق بولمايدۇ ،  ئۆي تۇتۇشمۇ  بىرخىل  بېسىم  بولۇپ قالىدۇ  ،  مۇنداقچە  ئېيتقاندا، ئۇ ئايال  ئۇ  ئەر  بىلەن   توي قىلىپ  قالغىنىغا  پۇشايمان قىلىپ  دىلىدىن  مېھرى كۆتۈرۈلۈپ  كېتىدۇ    دە  ھەمىشە  دىلى  سۇنۇق ، چىرايى  سۇلغۇن  بولۇپ  بۇ  ئائىلىنى  مەجبۇرىي  تۇتۇپ ، دەردىنى  ئىچىگە  يۇتۇپ  ئۆتىدۇ. ئەمما  ئايالىنىڭ   بۇ ھالىنى  ئۆزىنىڭ  كەلتۈرۈپ  چىقارغىنىنى   بىلمەيدىغان   ھېلىقى   " قاپاق" ئەر  بولسا ،  "بىچارە "  ئايالىغا  ئىچ   ئاغرىتىپ   ئېللىقلىق  بېرىش  ئۇياقتا  تۇرسۇن، "  مۇشۇ كۈنلەردە   ھەجەپبىر   لەقۋا  بولۇپلا  كېتىۋاتىسەنغۇ...................؟"  دىگەندەك   بولمىغۇر   ھاقارەتلەر   بىلەن  ئۇۋۋال  ئۈستىگە   ئۇۋۋال قىلىدۇ . ئاياللار     ئاجىز   بۇ نۇقتىنى  ھەممەيلەن  توغرا  چۈشىنىشى  كېرەك ، ئۇلار   ھەر ۋاقىت   ئۆزىنى قوللايدىغان  ،  تۇرمۇشىدىكى  ھەل قىلالمىغان   ئىشلارنى   تەشەببۇسكارلىق  بىلەن  ئايالىغا   ھەل  قىلىشىپ  بېرىدىغان    مەسئولىيەتچان ئەرلەرگە مۇھتاج؛

tutem 2010-10-31 18:52 ماۋۇ تېمىنى مەن ئەمدى كۆرۇپتىمەن.ئىجدىمائىي كاتىگوريىدە ياشاۋاتقان ھەر بىر ئۇيغۇر مەيلى ئەر ياكى ئايال بولسۇن چۇقۇم ئەستايىدىل كۆرۇپ چىقىشقا تىگىشلىك ئىسىل يازما بۇپتۇ.ئايچىۋەر ھەدەمنىڭ تېمىسى جەمئىيىتىمىزدە نەپەس ئىلىپ ياشاۋاتقان ئائىلە قۇرغان ھەر بىر كىشىنىڭ ئويلۇنۇپ كۆرۈشىگە تىگىشلىك بولغان مەسىللەر ئىكەن.ئىنكاسلارنىڭ سۈپىتىمۇ كىشىنى قايىل قىلىدۇ.

gulxat 2010-10-31 21:39 بۇ ھەقتە يەنە نىمىلەر دىيىلىدىغانلىقىنى كۆرۈپ باققۇم كەلدى. ئۆزۈمنىڭ ئىنكاسىنى كىيىنرەك يازاي.

yalghuz 2010-10-31 23:04 <<ئەرنى ئەر قىلغانمۇ خوتۇن،ئەرنى يەر قىلغانمۇ خۇتۇن>> ئەجداتلىرىمىز ئېيتىپ ئۆتكىنىدەك مېنىڭچە بىر ئائىلىدە ئايالنىڭ قانداق بۇلىشى شۇ ئائىلىنىڭ كەلگۈسى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولىشى ئېنىق.ئايچىۋەرنىڭ يازمىسىنى بۈگۈن يەنە بىر قېتىم ئوقۇپ چىقتىم.مۇشۇنداق ماقالىلەر ھەممەيلەننىڭ روھىيتىنى ئويغۇتالىشى كېرەك،مەيلى ئەر بولسۇن ياكى ئايال بولسۇن چوقۇم ئۆز قىلىۋاتقان ئىشىنىڭ جازاسىنى ھەمدە مۇكاپاتىنى كۆرگۈچىلەردۇر،ئۆيدىن كۆڭلى سۇ ئىچمىدى دەپلا سرتقا قاراپ قېلىش،<<ئاشنا>> تېپىۋېلىش ھەمدە تورنىڭ كەڭ جەمىئەتنىڭ بۇلۇڭ - پۇچقاقلىرىغا سېڭىشىگە ئەگىشىپ ئۆيدىن كۆڭلى سۇ ئىچمىگەن ئاياللارنىڭ كۆڭلىنى ئەردىن ئەمەس توردىكى <<مەۋھۇملۇق>>تىن ئىزدەش...قاتارلىق تۈرلۈك تۈمەن ئىشلار بىر ئائىلىنىڭ بىر كۆڭۈللۈك نىكاھنىڭ بۇزىلىشىنىڭ قەدەم باسقۇچلىرى،گۇناھقا پېتىشنىڭ يولى ئەلۋەتتە. بۇ ھەقتە جىق توختالماقچى ئىدىم،بالدۇر توردىن چۈشمىسەم بولمايدىغان بولغاچقا بارلىق كىشىلەرگە ئىنساپ - ئىتىقاد تىلەيمەن ھەمدە مۇشۇ خىل ناچار ئادەتلەرنىڭ كىملەردە بارلىقى مۇشۇنداق يازمىلارنى ئوقىۋاتقان ھەر بىرىمىزنىڭ كۆڭلىگە ئايان،ئەگەر ئارىمىزدا بولمىسا دوست يارەنلىرىمىزگە تەۋسىيە قىلايلى،جەمىئەتتىكى بوزۇقچىلىقلارنى تۈزىتەيلى،بىز ، سىز دىن ئەمەس ئۆزىمىزدىن ئۆز روھىيتىمىزدىن باشلاشنى ئۈگىنەيلى،كىلەر قېتىم ئىنكاسىمنى تەھرىرلەشكە كىرىپ تېخىمۇ جىقراق يازىمەن ھەم ئويلىرىمنى كەڭرى ئوتتۇرىغا قويىمەن.

biqare 2010-11-01 13:01 بەزى ئەرلەر ھەقىقەتەن ئايال كىشىگە يۇك ،ئۆزىنىڭ ئەرلىكىنى پەش قىلىشتىن باشقا ئىش قىلالمايدۇ.بىز ئاياللار بولساق كۈندۈزى ئۇلارغا مالاي ،كېچىسى خوتۇن بۇلۇپ بالىلىق چاغلىرىمىزدىكى ئارزۇ ئۈمىدلىرىمىزنى بالىلىرىمىز ئۈستىگە يۈكلەپ،خىەقنىڭ تول خوتۇن دىيىشىدىن قورقۇپلا  چىشىمىزنى چىشلەپ ،ئەر بىلەن بىر ئۆيدە ئۆتىمىز. ئىقدىسادى جەھەتتە ئەرلەرگە ھاجىتىمىز چۈشمەيدۇ،بالىلىرىمىزغا ئاتا كېرەكمىكىن دېسەك،بالىلىرىمىزنىڭ ئاتىلىرى بالىلىرىمىزغا چىن يۇرىكىدىن كۆيۈپ باققىنىنى تېخى بىلمەيمىز،ئۆينىڭ تالانىڭ بالىنىڭ ئىشلىرى بىزنىڭ زىممىمىزدە تۇرسا بىز يەنە قايسى ۋاقتىمىزدا ئەرلەرىمىزگە كۆڭۈل بولىمىز؟تالادا نەدە گۈزەللەر باركىن دەپ تىمىسقىلاپ يۈرۈپ ،گۈزەللەرنى تاپقاندا لالما ئىتتەك كۈچۈكلىنىپ،ئويگە كىرگەندە بولسا  كەيگەن پايپىقىنىمۇ تاپلالماي پايپىقىم قېنى؟دەپ ھۆكىرەيدىغان ئەرلەر يوقالسۇن!! ياشاڭلار بۈيۈك ئاياللار!!!

nurlukqirak 2010-11-04 13:58 بۇ تىمىڭىزنىڭ خىلىلا غۇلغۇلا غوزغىنىنىڭ ئۆزى بىر ياخشى بۇرۇلۇش. ئائىلىدىن ئىبارەت بۇ قورغاننى ياخشى قوغداش ئەر-ئايال ئىككىسىنىڭ ئورتاق مەجبۇريىتى. تۇرمۇش زىديەت بىلەن تولغان. تۇرمۇش ھەم تاتلىق ھەم ئاچىق  بولىدۇ.

shabine 2010-12-22 19:53 ھۆرمەتلىك ئايچىۋەر. مۇشۇ تېمىنى يازغان قولىڭىزغا دەت بەرمىسىۇن.سىز ناھايىتى كۆپ تەرەپلىمە ھالدا يېزىپسىز.دۇنيادا .<ئانائەڭ ئۇلۇغ ئىنسانلارنىڭ بىرى>شۇڭا ئانىلارنى ئەزىزلەش ھەر بىر پۇقرانىڭ مەجبۇريىتى.ئايىلدە ئەر-ئاياللار ئۆز-ئارا كۈيۈنۈش .بىر-بىرىگە ۋاپادارلىق يەتكۈزۈش.يول قۇيۇش بولىغاندىلا ياخشى ئايىلە قۇرۇپ چىققىلى بولىدۇ.دەپ قارايمەن.

turditohti 2010-12-23 00:23 ياخشى يېزىلغان ئەسەر ئىكەن،قانداقلا بولمىسۇن ھازىر گۇناھنى بىرى-بىرگە ئىتتىرىشىدىغان زامان ئەمەس،بەلكى ھەر ئىككىلا تەرەپ ئۆز مەسئۇليىتى ۋە مەجبۇريىت ئۈستىدە ياخشى ئويلۈنۈپ،ئۈزىنىڭ نىمە قىلىدىغانلىغىنى ئېنىق بىلىپ يەتەلىسە ۋە ئۆز ئىشلىرىنى تېپىپ قىلالىسا ئائىلىدىكى ئەر -خۇتۇنلۇقنىڭ قىممىتى بولىدۇ.ئاياللار قىلىشقا تىگىشلىك ئىشنى ئاياللارغا قىلغىلى قۇيۇش كېرەك،ئەرلەرمۇ چۇقۇم ئەرلەرگە خاس ئىشلار بىلەن شۇغۇللۇنۇپ،پەرزەنتىلەردە جاسارەتلىك بىلەن كۈيۈمچانلىقنى تەڭ يىتىلدۈرۈشكە ئەھمىيەت بىرىش لازىم.سىز تاماق قىلىپ ئايىلىڭىز بالا بېقىشتەك ھەركەتلەر ئائىلىدىكى بىنورماللىقنىڭ باشلىنىشىدۇر

jafar 2011-01-06 22:05 بىر-بىرىنى ياخشى كۆرۈش ھەرخىل سەۋەبلەردىن بولىدۇ ، لىكىن ئاللاھ يولىدا بىر-بىرىنى ياخشى كۆرۈش ھەقىقى چىن ياخشى كۆرۈشتۇر ، مىنىڭچە مۇشۇنداق مۇھاببەت ئۈستىگە قۇرۇلغان ئائىلىلا ھەقىقى بەخىتلىك بولامدىكىن .

gulvm 2011-01-08 20:27 ئائىلىنىڭ مۇكەممەل بولىشى ئەر ئايالنىڭ ئورتاق تىرىشچانلىقىغا باغلىق،ئائىلىدە ئايالنىڭ رولى بەكلا موھىم ئورۇندا تۇرىدۇ،ئەمما ھازىر ئاياللارمۇ ئەرلەردىن قېلىشمىغۇدەك  دەرىجىدە تىرىشىپ خىزمەت قىلۋاتىدۇ،شۇڭا  ئائىلىدە ئۆز ئارا ياردەمدە بولۇش ،ئاياللارنى ئاسراش كىرەك!

omukum 2011-02-13 03:46 تولىمۇ ياخىش يىزىپسىز .ھازىر جەمىيەتتە بۇنداق ئشلار كوپقۇ .مەنمۇ ئىرمدىن شۇتوغرلۇق رەنجىپ يۇرۇيمەن .ھازىرقى قىزلار بىلەن ئەرلىرمىز ئوتتۇرسىدكى مۇناسۋەتلەرنى نىمە دەپ چۇشەنسەك بۇلار ؟ھەي.................... بۇقىزلار نىمەئۇچۇن ئوزنىڭ كەلگۇسنى ئويلىمايلا ئا ئلسى بار ئەرلەرگە ئوزنى ئاۋارە قىلدىغاندۇ .ئۇلار شۇنچە قەدىرسىزمىدۇ دەيمەن توۋا؟ ............

omukum 2011-02-13 05:13 يا خشى تىمىكەن ھارماي كورگىدەك.

dilkax71 2011-02-19 19:00 تۇرمۇش دېگەندە كۆڭۈل كۆڭۈلدىن سۇ ئىچىشى كېرەك . بىر تەرەپكە تايىىنۋېلىش توغرا ئەمەس. تېما ئىگىسىگە كۆپ رەھمەت .تېنىڭىزغا سالامەتلىك ، ئائىلىگىڭىزگە بەخىت يار بولسۇن!

arzuyum 2011-02-26 12:54 ئەھمىيەتلىك تىمىڭىزگە رەھمەن

miskinyurak 2011-04-11 10:40 مىنڭچە ھەربىر ئادەم ئۆز مەسئۇلىيىتىنى ۋە مەجبۇريىتىنى توغراتۇنۇشى ۋە ئادا قىلىشى كېرەك دەپ ئويلايمەن .

rizwan0998 2011-05-08 20:00 ياخشى يىزىلغان تىمىكەن ،يىزىلغان ئىنكاسلارمۇ شۇنداق قايىل قىلارلىق بوپتۇ . اللا بىزگىمۇ دىيانەتلىك كىشلەر بىلەن ئۆتۈشكە نىسىپ قىلغاي .

aman121 2011-05-08 21:37 جەرياننىڭ ھەممىسى ئادەملەر ئۆزى تەرىپىدىن سۈنئىي ياسىلىپ چىقىلىدۇ ...

kunbek 2011-05-13 11:41   تېمىڭىزغا رەھمەت!     ئاياللارنىڭ گۇمان قىلىشى گۇمانخورلىقىدىنلا ئەمەس، بەلكى ئۇلارنىڭمۇ غۇرۇرىنىڭ كۈچلۈكلىكىدە. مېنىڭچە، ئەر-ئايال مەسىلىسىدە ئاياللارنىڭ ئۆز ئۈستىگە ئالغان مەسئۇلىيىتى ئەرلەرنىڭكىنىدىن نەچچە ھەسسە، نەچچە ھەسسە ئارتۇق. نۇرغۇن ئاياللار بۇ بېسىمغا ھەرگىز بەرداشلىق بېرەلمەيدۇ. ئەرلەر يۈكنى تەڭ كۆتۈرۈشنى خالىمىسا، مەسئۇلىيەتنىڭ يېرىمىنى ئۆزلىكىدىن ئۈستىگە ئېلىۋالمىسا بىچارە ئاياللار قانداق قىلىدۇ؟ ئۇلارنىڭ قولىدىن نىمە كېلىدۇ؟  يىغلاش، قاقشاش...     ئەرلەر ئەرلەردەك غۇرۇر-ۋىجدانى بىلەن ياشىسا ئاياللىرىمىزنىڭ كۆزىدىن ياش تۆكۈلەمدۇ؟   ئەرلەرنىڭ تالاغا قاراپ قېلىش مەسىلىسىدە %95 ئايال سەۋرچان بولالمايدۇ. چۈنكى يۈك ئاللىقاچان ئۇلارنىڭ كۆتۈرۈش كۈچىدىن ئېشىپ كەتكەن.   بۇ مەسىلىدە كۆپىنچە سەۋەنلىكنى ئاياللاردىن ئىزدەيدۇ.   ئايال بولۇش شۇنچە گۇناھمۇ؟

nursima 2011-07-08 17:44 فايىزە،كۆڭلۈمدىكى نەق گەپنى قىلدىڭىز،دىمىسىمۇ ھازىر قى جەمىيەتتە ئەرلەر بەكلا مەسئۇلىيەتسىز بۇلۇپ كەتتى،ئۇلار ئىشلىگەن خىزمەتنى بىزمۇ ئىشلەۋاتىمىز،يەنە ئائىلىدىكى نۇرغۇن ئىشنىڭ ھۆددسىدىن تۇلۇق چىقىۋاتىمىز،بىز ئاياللار لا دىققەت قىلىشقا تىگىشلىك ئىشلار پەقەتلا تۈگىمەمدۇ؟ئەمىسە ئەرلەرچۇ؟.....................

kelbiye 2011-07-13 15:11 بۇ تولىمۇ  ياخشى تىما ئىكەن. ھازىر نۇرغۇن ئەرلەر ئۆزىنى بىلەلمەيۋاتىدۇ. ئۆزىنىڭ ئەر ئىكەنلىكىنى پەش قىلىپ، ھەممە ئىشنى خۇتۇنىغا ئارتىپ قۇيۇپ، يەنە ھەممە گۇناھنى خۇتۇنىدىن كۈرۈۋاتىدۇ. ئىككى چاق كۈتۈرىدىغان يۈكنى بىر چاقنى كۈتۈرسە، ئۇنىڭدىن چاتاق چىقمامدۇ؟ قايسى ھالى بىلەن ئېرىگە ناز قىلسۇن؟ خۇلق چىقارسۇن؟ ئۇمۇ ھارمامدۇ؟ چارچىمامدۇ؟...   يەنە مۇشۇ تورمۇ بىر قىسىم ئەرلەرگە، بىر قىسىم نۇمۇسسىز خۇتۇن، قىزلارغا تازا پۇرسەت يارىتىپ بىرىۋاتىدۇ. ئېرى تۇرۇپ باشقا ئەرلەرگە غىلجىڭلىغان، نام-مەنپەئەت ئۈچۈن ھېچنىمىسىنى ئاياپ قويمايدىغان ئاياللارمۇ تالاي. مۇشۇ تور بېتىدىمۇ ئۇچراتتىم ئاشۇ ئاياللارنى، سىلەرگە لەنەت دىگۈم كەلدى.   ئاياللار جاپا-مۇشەققەتنى كۈتۈرگەن بىلەن كۈرمىڭ ئەرنىڭ ئىچىدىن تاللاپ توي قىلغان ھالال جۈپتىنىڭ خىيانىتىنى كۈتۈرەلمەيدۇ. ئاياللارنى ئەڭ قېرىتىۋېتىدىغىنى ئېرىنىڭ شاللاقلىقى. ئېرىنىڭ مۇھەببىتىدە ياشاۋاتقان بىر ئايال چۆل-جەزىرىرە، قۇمۇش كەپە ئىچىدىمۇ ئۆزىنى شۇنداق بەختلىك ھىس قىلىشى مۇمكىن. ئېرى تالاغا قاترايدىغان ئايال ئالتۇن سارايدىمۇ يەنە بەختسىز ھىس قىلىدۇ.   ئائىلىنىڭ مىھىر-مۇھەببەتلىك بۇلۇشىدا ئەرلەرنىڭ رولىغا سەل قاراشقا بولمايدۇ، بەزى ئاياللارنىڭ يازمىلىرىنى كۈرۈپ كۈلگۈم كېپ كىتىدۇ. ئۆزى ئەرلەر تەرىپىگە ئۆتۈپ، ئاياللار ئۇنداق بولۇشى كىرەك، مۇنداق بولۇشى كىرەك، دەپ ئۇزۇن-ئۇزۇن بىر نىمىلەرنى يېزىۋاتقان. بىر ئاياللىق قەلبىڭىز بىلەن سۆزلىسىڭىزچۇ؟ ئۇنداق گەپلەرنى ئەرلەر دىسۇن. سىزمۇ ئايال بولغاندىكىن، ئايچىۋەر ھەم نۇرغۇن تورداشلار ھەقىقىي ئاياللىق نۇقتىسىدىن چىقىپ تۇرۇپ ئەمىلىيەتنى سۆزلەپتۇ، بۇ تىمىدىن شۇنداق خۇش بولدۇم، بىر ئايال مىڭنى  قىلغان بىلەن بىر ئەرنىڭ پىسخىكىسىنى يۈز پىرسەنت چۈشىنىپ كىتەلمەيدۇ، ئەرلەرنىڭ نىمىگە موھتاجلىقىنى بىز ئاياللار ئارقىلىق ئەمەس، ئەرلەر ئارقىلىق بىلەلەيمىز، ئەرلەر بىزنىڭ نىمىگە موھتاجلىقىمىزنى ئۆزىمىزنىڭ نىقاپلانمىغان يۈرىكى، گەپ-سۆزى ئارقىلىق بىلەلەيدۇ.  ئەرلەر  مەيدانىدا تۇرۇپ سۆزلەيدىغان بىچارە ئاياللار  ئەرلەرگە ياخشىچاق بولىمەن دىمەي، ئاۋۋال ئۆز قەلبىڭلارنى سۆزلەڭلار، ئايالنىڭ ھەقىقىي تەبىئىتىنى، ھىس-تۇيغۇسىنى ئەرلەرگە ئۆزۈڭلارنىڭ مەيدانىدا تۇرۇپ بىلدۈرۈپ قۇيۇڭلار. ئايال دىگەن ئايالدەك يىغلىغۇلۇق. ئەرلەرگە پەردازلىنىپ تۇرۇپ يىغلاپ بەرمىسەڭلارمۇ بولىدۇ.   بىر قىسىم يۈزسىز قىز-ئاياللار ئۆزىنىڭ كىملىكىنى بىلىپ ياشىغىنى تۈزۈك. كۈنلەپ توردا ئولتۇرىدىغان ئاياللارنىڭ ياخشى ئايال بولۇشى ناتايىن.    ئەر-ئايال ئورتاق كۈڭۈل بۆلگەندە، كۈڭۈللۈك نىكاھ مۇناسىۋىتى ئورناتقىلى بولىدۇ. نۇرغۇنلىرىمىز ۋاقتىمىزنى بىمەنە تورداشلار بىلەن قۇرۇق پاراڭ قىلىپ يېنىمىزدا بىزنى ئەگىپ يۈرگەن ئادەملىرىمىزگە كۈڭۈل بۆلمەيمىز. ئەمىلىيەتتە مۇشۇ ۋاقتىمىزنى ئەرلىرىمىزگە، ئاياللىرىمىزغا بەرسەك، ئۇلار بىلەن سەمىمىي پاراڭلاشساق، قول-پۇتلىرىنى تۇتۇپ قويساق بۇ يەردە بىر ئىللىقلىق شەكىللەنمەسمۇ؟ بەخت ئەمىلىيەتتە ئانچە مۇرەككەپ ئەمەس، بىز كىچىك ئىشلاردا دىققەت قىلساق، قارشى تەرەپنىمۇ ئويلاپ ئىش قىلساق تۇرمۇشىمىزدا ھېچ ئىش يۈز بەرمەيدۇ.   يەنە بىرسى، زامان تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ ھەممە يەر تورلىشىپ كەتتى، ئائىلەم بەختلىك بولسۇن، ئېرىم، ئايالىم مەندىن سۈيۈنسۇن ، ئەردەك ئەر، ئايالدەك ئايال بولاي دىگۈچىلەر تور مەستانىلىقىدىن قول ئۈزۈشى كىرەك. سىز توردىكى ئېزىتقۇلار بىلەن كۈن ئۆتكۈزسىڭىز ، سىزنىڭ يېنىڭىزدىكى ئادەممۇ مىھىر-مۇھەببەتكە ، كۈيۈنۈشكە موھتاج. ئۇنداقلار پەخەس بولۇڭ، ھالال جۈپلىرىڭىز تالاغا قاراپ قالمىسۇن!

tumaris107 2011-08-08 00:21 ھازىرقى كۇندە ئادەملەردىكى مەسئۇلىيەت ئىڭى ئاجىزلاپ كەتتى.ئەڭ ياخشىسى ھەممە ئادەم ئالدى بىلەن مەسئۇلىيەتنى ئۆزىدىن ئىزلەش كىرەك.ئۆزىنىڭ ئىش ھەركىتىگە ،ئوي-پىكىرىگە مەسئۇل بولالمىغان ئادەمدىن ھىچقانداق ئۇمۇد كۇتمەڭ..

huxhuy521 2011-08-08 13:53 ئاياللانىڭ ئىشى بەك جىق...........................

uyghuraaa 2011-08-08 16:18 ماقال- تەمسىلدىن نەقىل كەلتۈرسەك"كۆڭۈل كۆڭۈلدىن سۇ ئىچىش" دىگەندىن ئارتۇق  ئىش بولماس.  نىكاھلانغان ئەر-ئايال ئارىسىدا ئىشەنچ، ھۆرمەت، غەمخورلۇق، يولقويۇش.... دىگەنلەر ئۈستىگە قۇرۇلغان نىكاھ، ئائىلە ئاسانلىقچە بۇزۇلماس.

kelbiye 2011-08-11 14:37 ئېرى كوت-كوت، يول قۇيۇشنى بىلمەيدىغان، ئىچى تار بولسا قانداق قىلغۇلۇق؟ ئايالىنى باشقۇرۇڭ دىسەڭ، قىمىرلاتماي باشقۇرىدۇ، ئەمما ئىككى ئېغىز گەپ بىلەن كۆڭلىنى ئېلىشنى بىلمەيدۇ، خۇتۇنىدىن چەكسىز ھۆرمەت تەلەپ قىلىدۇ-يۇ، ئۇنىڭ ئەڭ ئاددى ئىھتىياجلىرىنىمۇ ئويلاپ قويمايدۇ.   ئەر قېرىنداشلار، ئائىلەم بەختلىك بولسۇن،ئائىلەمدىن كۈلكە ئۈزۈلمىسۇن، ئايالىم گىپىمنى يىرمايدىغان، سۆزۈمدىن چىقمايدىغان بولسۇن، مېنى چىن يۈرىكى بىلەن ھۆرمەتلىسۇن، كۈيۈنسۈن دىسەڭلار ئايالىڭلارغىمۇ كۈيۈنۈڭلار، كىچككىنە ئىش، ئىككى ئېغىز تاتلىق گەپ بىلەن كۆڭلىنى كۈتۈرۈپ تۇرۇڭلار، ئاياللارمۇ سىلەرگە ئوخشاش ئادەم، سىلەردە بار كۈڭۈل ئۇلاردىمۇ بار. ئايالىغا ياخشى مۇئامىلە قىلمىغان ئەرنىڭ ئىككىلا دۇنيالىقى ياخشى بولمايدۇ، پەقەت مۇناپىق ئەرلەرلا ئاياللىرىغا ئازار بىرىدۇ، خارلايدۇ، ئىسىڭلاردا بولسۇن، ھېچكىمنىڭ ھېچكىمدە قالمايدىغان جاھان بۇ.    ئائىلە دىگەن بىر ئادەمنىڭ كۈچىشى بىلەن بەختلىك بولالمايدۇ، ئائىلىنىڭ بەختى ئائىلىنىڭ تۈۋرۈكى بولغان ئەرنىڭ مىجەز-خاراكتىرى، ئائىلە مەسئۇلىيەت قارىشى، خۇتۇن-بالىلىرىغا بولغان مۇئامىلىسى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولىدۇ، خۇتۇنىنى كۆزگە ئىلمىغان ئەرنى ئايالىمۇ كۆزگە ئىلمايدۇ. بىر ياخشى ئەر بىر ناچار ئايالنى ياخشى ئايالغا ئايلاندۇرالايدۇ. تۇرمۇشتا ئايال ئەرگە قاراپ رول ئالىدۇ. شۇڭا ئەرلەر ئۆزلىرى ئۈلگە بولۇشى، ئاياللارنى ۋارقىراپ، مۇشت كۈتۈرۈپ ئەمەس، ھەقىقىي ئەرلىك خاراكتىرى، پەزىلىتى بىلەن قايىل قىلىشى كىرەك. ئايال گۇناھكار بولسا ئۇنىڭ ئالدىنقى جىنايەتكارى ئەرلەردۇر. بۇ مۇنداقلا دەپ قويغان گەپ ئەمەس.

dartmanyurak 2011-08-22 14:16 بۇ تىمىنى ھەم تىمىغا يىزىلغان ئىنكاسلارنى بىرنى قويماي ئوقۇپ چىقتىم.ناھايتىمۇ ئەھمىيەتلىك،ياخشى يىزىلغان تىما ئىكەن. مۇنازىرە ئىنكاسلارمۇ ئىنتايىن جايىنى تاپقان.قاراڭ: <ئېرىنىڭ مۇھەببىتىدە ياشاۋاتقان بىر ئايال چۆل-جەزىرىرە، قۇمۇش كەپە ئىچىدىمۇ ئۆزىنى شۇنداق بەختلىك ھىس قىلىشى مۇمكىن. ئېرى تالاغا قاترايدىغان ئايال ئالتۇن سارايدىمۇ يەنە بەختسىز ھىس قىلىدۇ.> نىمە دىگەن جانلىق ئېيتىلغان سۆز ھە؟ نەق بىز ئاياللارنىڭ قەلبىمىزدىكى ئەرلەرگە بىلدۈرۈشكە غەليان كۆتۈرىۋاتقان كۆڭۈل سۆزلىرىمىزنىڭ مۇجەسسىمى. ئەرلەر شۇنى ئېسىڭلاردا مەھكەم تۇتۇڭلاركى، ئاياللاردىمۇ سىلەر ئەرلەرگە ئوخشاش كۆڭۈل،مىھىر مۇھاببەت،كۆينىشكە موھتاج قەلىب بار. ئاياللارھەرگىزمۇ سىز نىمىلا قىلسىڭىز ،قانداقلا مۇئامىلە قىلسىڭىز كۆتىرىۋىردىغان ماشىنا ئادەم ئەمەس.

uyghuraaa 2011-08-22 16:27 تەكرار ئىنكاسىمدىن بىرى، يەنىلا ئەلكۇيى مۇنبىرى زادىلا  مۇھىم ئىكەن، چۈنكى مىنىڭ بىلىشىمچە مەن ئەزا بولغاندىن بىرى ھىس قىلغانلىرىم مۇنبەردە قانۇن-نىزامغا ئەمەل قىلغان ئاساسدا ئەركىن پىكىر قىلغىلى بولىدىكەن.

喀什姑娘 2011-09-16 08:34 گەرچە بۇ تىما بۇرۇن يوللىنىپ بولغان بولسىمۇ يەنە بىر قىتىم يوللاپ كۆپلىگەن بىلمىگەنلىرىمىز قايتىدىن كۆرۈشكە مۇيەسسەر بولدۇق،بۇ تىمىڭىز بەكمۇ ئەھمىيەتلىك تۇرمۇشقا يىقىن ،بەك ياخشى بىر تىما بوپتۇ،مۇنبەردىكى ھەممىمىز شۇنداق ياقتۇردۇق،بىلىۋىلىشقا تىگىشلىك بىلىملەردىن خەۋەردارمۇ بولدۇق،رەھمەت،مۇشۇنداق ياخشى ئەسەرلىرىڭىزنى ئۈزۈپ قويمىغايسىز.

abm165 2011-10-02 16:51 مۇرەككەپ  ئادەمنىڭ تۇرمۇشى  مۇرەككەپ بۇلىدۇ ، مەسئۇلىيەتچان ئادەمنىڭ تۇرمۇشى بەركەتلىك بۇلىدۇ ، كەڭ قورساق ئادەمنىڭ تۇرمۇشى  كوڭۇللۇك بۇلىدۇ ، بىلملىك ئادەمنىڭ تۇرمۇشى تۇراقلق بۇلىدۇ ، ئومۇتلۇك ئادەمنىڭ تۇرمۇشى  چەكسىز بۇلىدۇ . كەيىپلىك  ئادەمنىڭ تۇرمۇشى ۋەيرانە بۇلىدۇ ، ساپاسىز ئادەمنىڭ تۇرمۇشى سوعۇق بۇلىدۇ ، ..................‹‹ئادەمگە يارشا تەقدىر ،تەقدىرگە يارشا ئادەم ››(چىڭعىز ئايتمۇتۇف)بۇلىدۇ . باشقىلارنىڭ تۇرمۇش يولىنى ئوگىتىپ قويعىلى بولمايدۇ .ئىرادىدىن سىرت قىل تەۋرىمەيدۇ ،شۇڭا  ھاياتلىق مۇشۇنداق داۋاملىشىدۇ . ‹‹ مەن 20يىشىمدا دۇنيانى ئوزگەرتمەكچى بولدۇم يىشىم 40قا يەتتى ئەمما ھىچنىمىنى ئوزگەرتەلمىدىم، ئەمدى ئائىلەمنى ئوزگەرتمەكچى بولدۇم ،يىشىم50يەتتى ئەمما ئائىلەمنىمۇ ئوزگەرتەلمىدىم، ئويلاپ باقسام ئاۋال ئوزەمنى ئوزگەرتسەم بۇلىدىكەن ،شۇڭا 50يىشىمدا ئوزەمنى ئوزگەرتىشكە باشلىدىم ،قاراپ باقسام ئەتراپىمدىكى دۇنيا ئوزگىرىشكە باشلاپتۇ ، ۋاي ئىسىت مەن بەك كىچىكىپتىمەن ›› مانابۇ ھاياتنىڭ يولى .

رەسىمسىز مۇنازىرە: [-- ئايال، نىكاھ ۋە ئائىلە --] [-- top --]


Powered by PHPWind v7.3.5 Code © 2003-08 Guldiyar
Time 0.061315 second(s),query:3 Gzip disabled

You can contact us