بالىلىقىدىكى كەچۈرمىش

ajinazarbag

(رومان)
توختاجى،ئېنگىلىزتىلى ئۆگىنىش ئۇچۈن شەھەرىمىزدىكى تىل-تەربىيلەش كۇرىسىغا كىردى ئۇ بۇرۇن مەكىتەپتە ئوقۇيالمىغاچقا ئۇنىڭغا دەرسلەر غەلىتە تۇيۇلدى ئۇ كۆڭلىدە ئوقۇماي يا خەتىنىڭ بىرەرسىنىمۇ تونىمىسام دېگەن ئويغا كەلدىيۇ يەنە ھەي بوپتۇلا كۈندۇزى ھۈنۈرىمىنى قىلىپ ئىككى سائەتىتىن ئوقۇپ قوياي دەپ ئۆزىگە ئىشەندى ئۇ ئەسلىدە ئۇيغۇر قول-ھۈنەرۋەنچىلىكى بولغان پىچاقىچىلىقىنى قىلاتىتى ئۇچاغلادا مال باھاسى ئەرزان بولغاچقا پىچاقىچىلىقىقا كىتەرلىك ماتىرىيالمۇ شۇنداق ئەرزان ئىدى توخىتاجى،شاگىرتلىرى بىلەن بىر ھەپىتىدە يۈزئەلىك تال پىچاقىنى ئاران تەريار قىلاتىتى ئۇ پىچاقلار ئۇنىڭغا ئىككى يۈەنگە تەريار بولاتىتى توخىتاجى،تەريار بولغان ماللارنى يىڭى بارارغا ئىچىرىپ چوپ قەتلىرىگە بىرتال پىچاقىنى بەش يۈەندىن ساتاتىتى تىخى ئۇنىڭ پۇللىرى نىسى نەخ پۇلغا ساتىمەن دىسە ئىچىكەتسە بولىدۇ بوپتۇ ئامال يوق دەپ بىرەتىتى ‹‹نىسى كىسەل،نەخ ھەسەل››دېگەندەك پۇلىنىڭ يىرىمىنى بىرىپ يىرىمىغا تىنىۋالدىغان ئىشلارمۇ بولغان   بۈگۈنمۇ ئۇيەنە يۈزيىگىرىمىتال پىچاقىنى يىڭى بازاردىكى چوپىقىتىگە ئىچىكەن ئىدى ئۇئادەم پىچاقىنىڭ سىپتا ياسالغىنىىنى كۆرۇپ بوپىتۇ پۇلى ئۆتكەن ھەپىتدىكىسىدەك بەش يۈەن بولسۇن سىلىدىن كەتسە ماڭا كىتەر مەندىن كەتىسە سىلىگە كىتەر ئاشۇنداق بولسۇن دەپ تۇرىۋالدى بوپىتۇ ئۇزۇن مۇددەتلىك چوپقەت ئىكەنمىز ماقۇل بولسۇن دەپ ئۇنداق بولسا ئازراق پۇل بەرسە دىۋىدى سىلىمۇ كۆردۇڭلار مەن ئەمىدى دۇكانىنى ئىچىۋاتىمەن دەپ تۇرىۋالدى نىمەدىيىشىنى بىلەلمىگەن توختاجى،بوپتۇ دەپ دۇكاندىن يىنىپ جىقىۋاتاتىتى بىرساياھەتىچى ئۇ دۇكانغا كىردى دە جازىغا تىزىپ قويۇلغان پىچاقلارنى كۆرۇپ ھىچ قايىسى يارىماي دۇكاندار كۆرەۋاتقان مەن ياسىغان پىچاقىنى قولىغا ئالدى دە بىر ھازا قارىۋەتكەندىن كېيىن قانچە پۇل دەپ قول ئىشارىتى قىلدى دۇكاندار ئىتىتكلا ھىسابلىغۇچىنى قولىغا ئىلىپ ئالتە يۈزيۈەن نى باسىتى ئۇ ساياھەتچى تۇرۇپ كېىتىپ بىردەم ئويلىنىۋالغاندىن كېيىن بەش يۈز يۈەنىنى باسىتى ئۇنىڭغا بىرەي دىسە سودىنىڭ ئۈستىدە توخىتاجى بار بەرمەي دىسە جىقتىپ بارغان شۇنداق قىلىپ بەش يۈەنلىك پىچاقىنى بەش يۈز يۈەنگە ساتىتى يەنە شۇنداق تۇرۇقلۇقمۇ بۈگۈن يەكشەنبە جىقىم قىلشقا بولمايدۇ دەپ ئۇنىڭ پۇلىنى بەرمىدى ئاچىچىقدىن سىرقىپ كەتگەنكەن توخىتاجى،نىمە دىيىشىنى بىلەلمەي پىچاق كوچىلىرىنى ئايلاندى ئۇ بۇ كوچىلاردا نۇرغۇنلىغان ساھەتچىلەرنى كۆردى ئۇلار ئۆزىگە ياققان خاتىرە بويۈملىرىنى سىتىۋالاتىتى دۇككاندارلارمۇ بۇنداق قىممەت باھادا سىتىۋالدىغان ساياھەتچىلەرنى ئۆزلىرىنىڭ ماللىرىنى تونۇشتۇرۇش بىلەن ئالدىراش ئىدى توخىتاجى،بازارنى ئارلاۋاتاتىتى تۇيۇقسىز بىر تۇنىشىنىڭ دۇكىنىغا ساياھەتىچى مېھىمانلار كىرىپ كەتگەنلىقىنى كۆردى دە ئۇ دۇكانىنىڭ ئالدىغا كەلدى بىر ساياھەتىچى مېھىمان قىممەت باھادا بەش تال پىچاقىنى سوۋغات سۇپىتىدە سىتىۋالدى ئۇ پىچاق ئەسلىدە ئالتە يۈەنلىك پىچاق ئىدى تۇرۇپ تۇ مەنمۇ ياسىغان پىچاقلىرىمىنى ساياھەتچىلەرگە ساتسام بولدىغان ئوخشايدۇ ئۇيغۇرلىرىمىزنىڭ قول-ھۆنەرۋەنچىلىكى بولغان يىڭسار پىچاقلىرىنى ئاشۇ ئەزىز مېھىمانلىرىمىزغا تونۇتاي ئۇلار بىزنىڭ قولدا ياسىغان پىچاقلىرىمىزنى تونىسۇن دەپ ئويلىدى توخىتاجى،شۇنداق قىلىپ ياسىغان پىچاقلىرىنى چەتئەلىلك مېھىمانلارغا تونۇشتۇرماقچى بولدى لېكىن تىل ئۇقمىسام قانداق تونۇشتۇرامەن دىگەنلەرنىمۇ ئويلىدى كەچلىك كۇرۇسلىرىدا ئوقۇي دىسە ئائىلىسىنىڭ شارائىتى يار بەرمەيدۇ ئۇ مۇشۇ جەھەتىتە تولا ئويلىناتىتى ئۇ بىر كۈنى پىچاق چاقىلاۋاتاتىتى رادىيولدىن تىل تەربىيلەش كۇرسغا ئوقۇغۇچى قوبول قىلىش باشلاندى ئائىلىسىدە قىينچىلىقى بارلارغا ئىتىبار بىرىلىدۇ دىگەن خەۋەرنى ئاڭلىدى ئۇ مۇشۇ ئىلان قىلغان كۇرۇسقا كىرىىپ ئەھۋالىمنى ئىيتىپ باقاي دىدى دە چۈشلۈك تاماقنى يىمەي ئۇدۇللا شۇ مەكتەپكە باردى بۇ مەكتەپنىڭكى قۇرغۇچىسى مۇھەممەت ئىز مۇئەللىم بىلەن كۆرۇشىتى دە ھەھۋالىنى ئېيىتىى مۇئەللىم ئەھۋالنى بىلگەندىن كىيىن سىز تۇرۇشلۇق ئورۇندىن بىر پارچە تونۇشتۇرۇش خىتى ئىچىرىپ بىرىڭ دىدى توخىتاجى،ماقۇل دەپ ئۆزى تۇرۇشلۇق كومتىتىدىن بىر پارچە تونۇشتۇرۇش خىتى ئېلىپ مۇئەللىمنىڭ قىشىغا كىردى مۇئەللىم بۇ خەتىنى ئوقۇپ بلدى سىز بۇندىن كېيىن ھەقسىز ئوقۇڭ دىدى بۇ گەپ ئۇنى بەك خوش قىلىۋەتكەن ئىدى ماقۇل مۇئەللىم مەن ئاخشاملىقىدىن تارتىپ كىرەي ئەمسە دەپ خوشلۇشۇپ ئۆيىگە ماڭدى ئۇ بۇ گەپنى خۇشاللىقىدا ئاتا-ئانىسى ھەم يىقىن ئادەملىرىگە مۇھەممەت ئىزىز مۇئەللىم ماڭا ياردەم قىلمىغان بولسا ئوقۇيالمايتىم دەيىتى دىمىسىمۇ توغرا مۇئەللىم بۇ جىسمانىي جەھەتىتە ئاجىز بولسىمۇ بىلىمگە بولغان ئىنتىلشى بەك ياخشى ئىكەن ئۇ بەلكىم مەكتەپتە مەلۇم سەۋەپ بىلەن ئوقۇيالمىغان بولغىيىتى دەپ ئويلىدى دەر ۋەقە دىمىسمۇ شۇنداق ئىدى ئۇ ئەسلىدە دەرسىتە ئۇسىتا ئەلاچى ئوقۇغۇچى ئىدى بىركۈنى مەكتەپدىكىلەر يىڭى يىلىنى تەبىرىكلەش ئۇچۈن پاليەت ئۆتكەزدى ئۇ پاليەتتە ناخشائىيتىپ يىڭى يىلدا يىڭىچە پىلان بويىچە تىرشىپ ياخىشى ئوقۇيلى مەزمۇنىدا سۆزقىلاتىتى ساۋاقداشلىرىنىڭ ھەمىمىسى پاراككىتە كۇلۈشۈپ ئۇنى مەسخىرە قىلدى چۈنكى ئۇ نىڭ تىلى سىمىز بولغاچقا ئانچە راۋان ئەمەسىتى لېكىن گىپىنى تازا ئەستايىدىل ئاڭلىمىسا چۈشنەلمەيىتى شۇ سەۋەبدىمىكىن سىنىپدا ھىچىكىم بىلەن ئارلاشمايىتى ئوقۇتقۇچىسىنىڭ ئالدىدا يۈرەكلىك گەپ قىلالمايىتى ساۋاقداشلىرى ئۇنى ئۇرتى تىللايىتى لېكىن ئۇ قارشىلىق كۆرگەتمەي كۈلىدى مەن ئۇنىڭ يىگەن تايىقىغا چىدىماي ھاي ئۇرماڭلار ئۇسلىنىڭ ساۋاقدىشىڭلار دەپ ئاجىرىتىپ قويۇتۇم مەن شۇنداقلا چىقەتسەم يەنە ئۇرشۇپ قالاتىتى بىر كۈنى ماتىرىيال كۆرۇپ ئىشخانامدا ئولتۇراتىتىم بىرسى ھاسىراپ يۇگۈرۇپ كېلىپ سىنىپدا بالىلار ئۇرشۇپ كەتىتى چاپسان بارسىلا دىگەن خەۋەرنى يەتكۈزدى مەن شۇ ئەسنادا قۇلۇمدىكى ماتىرىيالنى قويدۇم دە دەرھال نىمىش بولغاندۇر دەپ سىنىپ تەرەپكە قاراپ يۇگۈردۇم بۇرمۇنچە بالىلار ھەتىتا پاراللىي سىنىپدىكى بالىلارمۇ توخىتاجىنىڭ پۇتىنى كۆرىمىز دەپ كەشىنى سالدۇرۇپتۇ مەن ئۇنى كۆرۇپ نىمىش قىلىۋاتسىلەر ؟ سىلەر ئادەمىنىڭ بالىسىمۇ ياكى ھايۋانىڭ بالىسىمۇ ھايۋان جىنىدا بىرسىنىڭ ئاجىز بالىسىنى بىرسى بوزەك قىلمايدۇ بىراق سىلەر           دەپلا كۆزۇمگە ياش كەلدى بۇندىن كېيىن قاسىڭلار بۇبالىنى بوزەك قىلدىغان بولساڭلار ئاتا-ئاناڭلىنىڭ ئالدىغا ئاپىرىپ دەيدىغان گىپىمىنى شۇيەردە دەيمەن دىدىم ئازساندىكى ئوقۇغۇچىلار ئۆزنىڭ خاتا قىلغانلىقىنى تونىدى ھەمدە توختاجىنىڭ ئايىغىنى كېيدۇرۇپ ئۇنىڭدىن كەچۇرۇم سوردى مەن خاپۇلىغان ھالدا توخىتاجى ئايىغىڭىزنى سىلىۋاتسا قارشىلىق بىلدۇرمەي تۇرغىنىڭىز نىمىسى دەپ قايناپلا كەتىتىم لېكىن ئۇ بالا گەپ قىلماي كۈلۈپلا قاراپ تۇراتىتى ئاشۇنداق ئىشلار كۆپ يۈز بىرەتىتى مەكتەپىنىڭ ئىچىدە بولسا مەن با سىرتلىدا مەن بولمىغاچقا باللىنىڭ بوزەك ئىتىشلىرىگە قاراپ تۇراتىتى ئاتا-ئانىسىغا ساۋاقداشلىرىم بوزەك قىلدى دىمەيىتى ئانىسى نىمە بولدۇڭ بالام يۈز-كۆزلۇرۇڭ يىغى تۇرىدىغۇ دىسە يولنى ئوڭشاپ ماڭالماي يىقىلىپ كەتىتىم دەيىتى ئۇنداق دىمىسە سەندىن خاتالىق ئۆتمىسە ئۆزىچىلادىن بوزەك قىلامدۇ دەيىتى بۇنداق ئىشلار تولا يۈزبىرەتىتى توختاجى،كوچىلاردا بالىلاردىن تاياق يىگەن بولسا خانىمغا دەيمەن دەيدى ئەتىسى مەكتەپكە كىلىپلا ئۇمىنى بوزەك قىلدى بۇ مىنى بوزەك قىلدى دەيىتى ئۇنىڭ ھەربىر سۆزىنى ئاڭلىغاندا يۈرۇكىم بىرقىسما بولۇپ قالىدۇ خۇددى ئۆزەمىنىڭ بالىسى دەۋاتقاندەك تۇيغۇدا بولاتىتىم كىم ئۇردى سىنى دەپ شۇبالىغا تەربىيە ئىشلەيدىم ساۋاقداشلارنىڭ ھەمىمسى ئۇنى توكۇر-مايماق دەپ تىللىغاندا ئۆكسۈپ-ئۆكسۈپ يىغلاپ كىتەتىتم بىركۈنى سىنىپدىكى ساۋاقداشلارغا ئاتا-ئانىلار يىغىنى بار دەپ ئاتا-ئانىسىنى ئەكەلدۇرۇپ يىغىن ئاچىتىم ھۆرمەتلىك ئاتا-ئانىلار باللىرىڭلارغا نەسھەت قىلىپ قويساڭلار ؟ مانا ما بالىنى سىلەر تونۇشۇڭلار مۇمكىن بۇ بالىىنى بالىللار كەم سىتىدىكەن ئويلاپ بىقىڭلار سىلەرنىڭ باللىرىڭلارنى بوزەك قىلىپ بىرەز ئاجىزلىق يىرىنى تىپىۋالسا سىلەر قانداق بولۇپ كىتەرسىلەر ؟ ئويلاپ بىقىڭلار مۇشۇ بالىمۇ جەمىئىتىمىزنىڭ بىر ئەزاسى مۇشۇنداق باللىرىمىزنى قوللاپ-قۇۋەتلىمىسەك قانداق بولىدۇ ؟ مۇشۇ ھەقىتە ئويلاپ بىقىڭلار ؟ دىيەلىدىميۇ گەپنىڭ ئاخىرىسىنى دىيەلمىدىم چۈشلۇك دەم ئېلىش ۋاقىتلىرىدا سىنىپقا كىرسەم توختاجى ئۆزى يالغۇز ناخشا ئوقۇپ ئولتۇراتىتى مەن ئۇنىڭ ناخشىسنى ئاڭلىدىم
ئاتام بولسا ئانام بولسا،                                                                              
غىرىپ بولارمىدى باشىم.                                                                                
غىرىپلىقدا تولا يىغلاپ،                                                                                 
كۆزۇمدە قالمىدى ياشىم.                                                                                
ئاتاسى بار ئاناسى بار،                       
ئاناردىن ئەتىۋار باللار.                     
ئاتاسى يوق ئاناسى يوق،                  
ساماندەك سارغايغان باللار.               
ئۇ مىنىڭ كىركەنلىكىمنى سەزدى بولغاي ناخشسنى توختۇتۇپ ئورنىدىن تۇردى دە مەن تەرەپكە كەلدى مەن توختاجى،چۈشلۈك تاماق يىگىلى ئۆيۈڭگە بارماپسەنغۇ دىدىم ئۇ كۇلۈپ تۇرۇپ ئۆيدە ئادەم يوق شۇڭا ارمىدىم دىدى قوسىقاڭغا بىر نەرسە يىدىڭمۇ دىسەم ھەئە يىدىم دەپ جاۋاپ بەردى بۇ بالىنىڭ قورسىقى ئاچ بولسمۇ ھەرگىز بىر ئادەمگە مىنىڭ قورسىقىم ئاچ دىىمەيىتى شۇڭا ھازىرمۇ تاماق يىدىم دەۋاتىدۇ ھە بوپتۇ ئاچ قالما دەپ قۇياتىتىم ئىچ ئاغىرتىپ ھە راس بايام ناخشىنى شۇنداق ياخشى ئىيتىڭ نەدىن ئۆگىنۋالدىڭ دەپ سورۇدۇم مەن ئۇنى ئىلھاملاندۇرۇپ تىلىۋۇزۇردىن ئۆگىنىۋالغان دىدى قارىغاندا سەن ناخشنى ياخشىى كۆردىكەنسەن دىدىم ھەئە مەن ناخشغا بەك ھەۋەس قىلىمەن كۆپ ناخشىلارنى ئۆگىنىۋالدىم دىدى راسما ؟ ئۇنداقتا ماڭا بىر ناخشا ئېيىتىپ بىرە دىدىم ئۇ خىجىل بولغاندەك تۇراتىتى مەن ئۇنى يەنە ئىلھاملاندۇرۇپ ئۇ ناخشا ئىيتىپ بەرسەم بولىدۇ لېكىن ئاۋازىىم ياخشى ئەمەس دىدى مەن مەيلى قانچىلىك ناخشا ئىتساڭ ئاۋازىڭ ياخشى بولىدۇ ساۋاقداشلىرىڭ بىلەن كۆپرەك پاراڭلىشىپ بەر كۆپ كىتاپ قوقۇپ بەر شۇندىلا ئاۋازىڭ ياخشىلندۇ دىدىم ماقۇل خانىم مەن ئۇنداق بولسا سىلىگە ئۆزەم ياخشى كۆردىغان ناخشامىنى ئىيتىپ بىرەي مىنى مەسخىرە قىلمىسلا دەپ ناخشىسىنى قوقۇدى شۇنداق ياخشى ئىيتتىڭ بۇندىن كېيىن كۆپرەك مەشىقىلىپ بەر دىدىم ماقۇل دەيىتى بۇ بالا دەرستە خىلى يامان ئەمەس ئىدى بىراق بۇبالا مەكتەپ يىشىغا توشمىغاچقا كىلەريىلى ئوقۇمىسا بولمايىتى لېكىن بۇ بالا ئوقۇيمەن دەپ چىڭ تۇرۇۋالغاچقا مەكتەپ رەھبەرلىرى بوپتۇ ساندا يۇق ئەمما كېلىپ ئوقۇۋەرسۇن دىگەچكە شۇڭا مەكتەپكە كىلىۋىرەتىتى بۇ ئىشنى مەكتەپ رەھبەرلىرى ۋە بىز ئوقۇتقۇچىلارلا بىلشەتدۇق كېيىن ھەر ماۋسۇملۇق ئىمتىھان ئالدىغان چاغلاردا توختاجىنى،بىر ئىشنى پاھانە قىلىپ چىقىرۋىتەتىتى مەن ئۇبالىنى يىراقىتىن كۆرۇپ توختاجى،نىمىش قىلىۋاتىسىز ؟ سىنىپقا كىرمەي دىدىم مۇئەللىملەر سىز خەت مەشىق قىلىپ تۇرۇڭ دىدى دەۋاتاتىتى ھە دىدىم ئوشۇق گەپ قىلمىدىم ئىشخانامغا كىرىپ مەكتەپ مۇدىرىمىزدىن سورىسام ساندا بار ئوقۇغۇچى ئەللىك تۇرسا بۇ بالا بىلەن ئەللىك بىر بولمامدۇ شۇڭا بىز ساندا بار ئوقۇغۇچىلارنى يوللاپ بىرشىمىز كىرەك دە دەپ چۈشەندۇرۇپ قويدى ھە ئەمدى چۈشەمدىم دىدىم دە گەپ قىلماي چىقەتىتم ئىشخانامغا كىرىپ ئولتۇراتىتىم ئىشىك تۇيۇقسىز قىقىلدى كىرىڭ دەپ تۇرشۇمغا ئىمتىھان يىتەكچىسى ھازىر ئىمتىھاما تۇگدى بۇلارنى كۆرۋەتسىڭىز دەپ شىرەنىڭ ئۇستىگە ئىمتىھان قەغەزلىرىنى قويىتى ماقۇل دەپ قوياتىتىم يە نىلا كاللامغا توختاجىنىڭ ئىشلىرى كىرىۋالاتىتى چۈشتىدىن كېيىن توختاجىنى يىتىلەپ ئانىسى كەپتۇ خانىم ھەممە بالىلار ئىمتىھام ئالدى بىراق سىلىنىڭ باللىرىنى چىقىرۋەتىتى دەيدۇ بالامنىڭ ئۆزىدىن سورىسام مىنى خەت مەشىق قىلىڭ دەپ چىقىرۋەتىتى دەيدۇ بۇقانداق ئېىش دەپ تۇرۇپ قىلىپ خانىمىڭ بىلەن كۆرىشەي دەپ سىلىنىڭ قاشلىرىغا كېلىشىم دىدى مەن تۇرۇپ كېتىپ نىمە دىشىمنى ئۇقالماي مەكتەپ مۇدىرىمىزنىڭ ئىشخانىسخا باشلاپ كىردىم مەكىتەپ مۇدىرىمىز ھەممە گەپنى تەپسىلى دىۋىدى بالام ئوقۇمامسەن دەۋاتاتىتى مەنمۇ كىلەريىلى ئوقۇڭ دىسەم زادىلا ئۇنمىدى ئوقۇيمەن دەپ تۇرىۋالدى مەن چىرايلىق گەپ بىلەن توختاجنىڭ ئانىسنى يولغا سىلىپ توختاجى بىلەن ئايىرىم سۆھبەتلەشدىم سەن نىمىشقا ئوقۇيسەن دىسەم مەن ئۆيدە سىركىپ كىتىتىكەنمەن ئىشكىمنىڭ ئالدىدا بالىلار سومكىسنى ئىسىپ مەكتەپكە ماڭسا مەن قاراپ تۇردىكەنمەن دىدى دىمسىمۇ راس ئىدى بۇ بالنىڭ ئۆيدە ھەمرا بولۇپ ئوينايدىغان بىرەر بالا بولمىسا سىركىپ كىتىتۇ دە ھە بوپتۇ دىدىم گەپ قىلمىدىم سىنىپ كۆچۈش ئىمتھاندىمۇ قاتناشتۇرمىدى ئۇ شۇنداق قىلىپ قايدا ئوقۇشقا تۇغرا كەلدى شۇ ئېش سەۋەپ بولدىمىكىن تاڭ بىلمىدىم دەرستە چىكىنىپ كەتىتى ھەتتا سىنپ بويىچە ئەسكى ئۇرۇشقاق دىگەن نامى تارقىلىپ كەتىتى خەنزۇ يىلى بىردىغام ئوقۇتقۇچىسىنى تىللاپ يىغىلىتىپ بوزەك قىلاتىتى ساۋاقداشلىرىنى ئۆزىگە قارتىۋالاتىتى ئوقۇتقۇچىلىرى تاپشۇرۇق بەرسە ئىشلىمەي باھانە كۆرگىدەتىتى كۆپىنچە ساۋاقداشلىرىغا ئىشلەتگۈزەتىتى ھەي بۇنى ئىشلىۋىتە ق ئىككى موچەن بىرىمەم راسما راس راس ئۇنداق بولسا ھىچكىمگە دىمەيسەن جىمۇ ھە خاتىرجەم بول بىلدىم ئەي ئاينۇر تاپشۇرقۇنىنى ئىشلەپ بىرە بەش موچەن بىرەي ماقۇل ئۇ پۇلوڭنى ئۆزۇڭ خەجلە بۇندىن كېيىن مىنى بوزەك ئەتمىسەڭلا بولدى قاچان سىنى بوزەك ئەتىتىم ئۇنتۇپ قاپسەن ھە دەرۋازىنىڭ ئالدىدا مىنى قۇچاقلاپ سۆيۈۋالدىڭغۇ كىم سىنى ئۇنداق چىرايلىق بولسۇن دەپتۇ سىىڭچە مەن چىرايلىقكەنمەندە ھا ھا ھا شۇنداق بولماي چۇ سىنىڭ ئاشۇ شەھلا كۆزلۇرۇڭ بولۇپمۇ سىنىڭ گىلاستەك لەۋلىرىڭ مىنى بەك سۆيۈندۇرىدۇ راسما ؟ راس بىز چوڭ بولغاندا توي قىلىمىز تىخى ھۇ قىلىن بولا چاقچاقمۇ قىلىپ قۇيدۇم ئىشلىيە جىنىم نىمە    جىنىم كىم سىنىڭ جىنىڭگەن سەن كېلە بىر سۆيىۋالاي       ۋايجان بوشراق بەللىرىمدىن قاس چىكەتىتى نىمىش قىلىۋاتىسەن تۇتساڭ بوشراق تۇتە نىمانداق چىڭ بۇ كۆكسۈڭ بوشمىكى دىگەنما ھەئە قويىۋەت قويىۋەت ئىسڭدە بولسۇن بۇ دىگەن سىنىپ ساۋاقداشلار كىرىپ قالىدۇ شۇ ئەسنادا سىنىپ باشلىقى گۈزەلنۇر كىردى نېمىش قىلىۋاتسلەر ؟ ھە ھىچ ئىش گۈزەلنۇر خىنىم دەپ ئۇنىڭ يىنىغا باردى بولغان ئىشنى سەنمۇ كۆردۇڭ ھەرقانداق ئادەمگە تىنما بولامدۇ سىنىپ بويىچە سىنى ياخشى ياخشى كۆرىمەن بۇنى ئوبدان بىلىسەنغۇ يۈرە سىرتقا چىقىپ لەڭپۇڭ يەپ كىرەيلى ھۇ پىخسىك سەن مىنى ئىككى مۇچەنلىك لەڭپۇڭ بىلەن ئالداي دە تەمسەن سەن دەپ باقا ئۇنداق بولسا نىمە بىلەن ئالداي يەكشەنبە كۈنى مىنى شەھەرگە ئىچىرە خوپ خانىم ئىككەيلەن كۇلۈشۇپ كەتىتى بىز دىيشكەندەك لەڭپۇڭ يەپ كىركىتەيلى دەپ بەش موچەنگە ئىككى قاچا ئەتدۇرۇپ يەۋاتاتىتى دەرسگە گىردىغان قوڭغۇراك چىلىندى بولا ئىتىتىك مەن كىركىتىۋىرەي دەپ يۈگۈرۇپ كىركەتىتى توختاجى بولسا شۇنچە يۇگۈرۇپ سىنىپقا كىرسە ئوقۇتقۇچى كىرىىپ بولغان ئوقۇتقۇچى توختاجىغا قاراپ ساك بولغان بولساڭ ئاسمانغا پىچاق ئاتار ئىكەنسەن ھەي سەن ئۆزەڭمۇ ئويلىمامسەن ئاجىزلىقىڭغا بىقىپ يۇرسەڭ بولمامدۇ ؟ بۇ قۇڭغۇراق چىلىنىپ بولغىچىلا بىزدىن بالدۇراق چىقىدىسەن ئونداق قىلغاننىڭ ئورنىغا سىرتقا چىقساڭ چىقىپ بولمىسا سىنىپدا ئولدۇرۇپ دەرس تەكرالىساڭ ماڭا تەكرا قىلىپ بەرمەيسەن بەلكى ئۆزەڭكە تەكرا قىلىسەن ماڭا كىرىپ ئولدۇر ساڭا گەپ قىلغاننىڭمۇ پايدىسى يوق ئىدى ما،قۇلكىڭدىن كىرىپ ئا،قۇلكىڭدىن چىقتىتۇ بىلىمەن ئۆزەڭگە قىلارسەن دەيىتى ئۇ بوش ئورن تېپىپ ئولتۇردى ھېلىقى ئاينۇر دىگەن ساۋاقدىشى دەرس ئارلىقىدا گۈزەلنۇر بىلەن نېمە دىيىشتىڭلار دەپ خەت يىزىپتۇ توختاجىمۇ خەت يىزىپ بايام بولغان ئىشىنى ئۇنىڭغا چۇشەندۇرۇپ قويدۇم خاتىرجەم بولە ئونى ئالداپ قويدۇم دىدى ئوقۇتقۇچى دەرس سۆزلەۋاتاتىتى توختاجى،دىققەت قىلمايىتى قاچان قۇڭغۇراك چىلىنار دەپ ئويلاۋاتاتىتى نېمىش قىلىۋاتىسىز؟گۈزەلنۇر دىقىدىڭىز دەرستە بولسۇن دىگەن ئاۋازدىنلا دىىقىدىنى يىغاتىتى ئەسلى گۈزەلنۇرمۇ خەت يىزىۋاتاتىتى ئۇيلىمىغان يەردىن ئوقۇتقۇچى كۆرۇپ قىلىپ گۈزەلنۇرغا گەپ قىلغان ئىدى ساۋاقداشلار بۈگۈن دەرسىمىز مۇشۇيەرگىچە بولسۇن بەرگەن تاپشۇرۇكلارنى تولۇق ئېشلەپ كىلىڭلار بولدى دەرسدىن چۈشسەڭلار بولىدۇ دىۋىدى توختاجى ئوقتەك سىرتقا ئوقۇتقۇچىنىڭ ئالدىدا چىكەتىتى ئۇنىڭ ئالدىراپ چىقىپ كىتىپ بارغانلىقىنى كۆرگەن باشقا ئوقۇتقۇچىلار توۋا مابالىنى          دەپ نېمىلەرنىدۇر بىرنەرسلەرنى دىيشىۋاتاتىتى قالغان ساۋاقداشلىرى كەينىدىن چىقىپ ھەي بىزلەرنى مېھىمان قىلارسەن دەپ سورايىتى ماقۇل يۈرۇڭلار نېمە يەيمىز؟ئاشۇ ساۋاقداشلىرىنى توختاجى كۆندۇررۇپ قويغان ئىدى ئەنە يۇقارقىدەك ئەسكىلىكنى قىلاتىتى سىنىپدا ئورۇندۇق يىتىشمىسە ئورۇندۇقنىڭ ئاستىغا كىرىپ ئولتۇراتىتى مەكتەپتىدىن يانغاندا بارچە بالىلارنىڭ ھەمىمىسى ئۆيلىرىگە كەتسە توختاجى،گىۋەزلىكگە بىرىپ ئۇخلايىتى ئانىسى پىچارە مەكتەپگە كېلىپ ۋاي خانىم ھەممە بالنى قوياپ بىرىپ مىنىڭ بالامىنى قوياپ بەرمىگەنلىرى نىمىسى دەپ قىشىمغا كېلىۋاتقان ۋاي ئاللى بۇرۇن سىلىنىڭ باللىرى مەكتەپدىن ئايرىلغان تىخى ئۆيگە بارمىغان ئوخشىمامدۇ؟ياق ئۆيگە پەيدا بولمىدى دەۋاتاتىتى يۈرسە بىللە ئىزدەيلى دەپ ئىتىزلىقلادىن ئىزدەيدۇق بىردەم قوناقلىقدىن ئىزدىسەك بىردەم گېۋەزلىقدىن مەكتەپتە بولسا جىم ئولتۇرمايىتى مەن نىمشقا بۇ بالا ئىتىزلىققا بارىدۇ دىگەنلەرنى ئويلۇدۇم ئەسلى بۇ بالا تۇغۇلۇشىدىلا مىيىپ تۇغلۇپدىكەن ئاتا-ئانىسى بۇ بالنى باقماسلىقنى قارار قىلىپ ئەسكى لاتىغا ئوراپ مەچىتگە تاشلاپ قويۇپتۇ بۇنى ھازىرقى ئاتا ئانىسى كۆروپ بىزنىڭ بالىمىز يوق شۇڭا بۇبالىنى بىقۋالايلى دەپ مەسلىھەتلىشىپ بۇ بالىنى باققان ئىكەن مۇشۇ جەھەتلەردىمۇ سىنى بىقۋاپدىكەن ھە دەيدى ساۋاقداشلىرى بۇنداق دىكەن ساۋاقداشلارنى سوتلاپ ساڭا كىم دىدى دەپ سوراتىتىم ئۆزەمىنى باسالماي ئانام دەپ بەردى دادام دەپ بەردى دەيىتى شۇنداق دىسە ماڭا ئاناڭىنى چاقىرىپ كىلە دەپ ئۆيلىرىگە ئەۋەتىپ قوياتىتىم ئاتا-ئانىسى نەسىھەت قىلىدىمۇ ئۇقمۇدۇم كېيىن ھەرگىز ئۇنداق دىمىدى ساۋاقداشلىرى ئۇ ئېش توغۇرلۇق ئارتۇقچە گەپ قىلمايىتى كېيىن مەكتەپدىن قۇيۇپ بەرسە ئۆيگە كېلىپ ئىشەك-ھارۋىسىنى قۇشۇپ كىرا قىلغىلى شەھەرگە كىرەتىتى مۇشۇ ياخشى بىر يولدا ماڭغان بۇبالىغا ئاتا-ئانىسىمۇ ئەمەس بەلكى مەنمۇ ئىچ-ئىچىمدىن خۇشال بولاتىتىم ھەنىم بولسا مۇشۇ جەھەتتىمۇ خىلى كاللىسى ئىشلەيدىگەن دەيدىم ئەپسۇس ئۇ تاپقان پۇللىرىنى بۇزۇپ-چىچىۋاتاتىتى ئۇنىڭ كىرا قىلىپ تاپقان پۇللىرىنى نەگە خەجلەۋاتىدۇ نىمە ئىلىۋاتىدۇ بۇلاردىن ئاتا-ئانىسىنىڭ خەۋىرى يوق ئىدى ئۇ تاپقان پۇللىرىنى ئاشۇنداق تاپدىن چىكەتگەن ساۋاقداشلىرىغا خەجلەيىتى بىركۈنى مەكتىپىمىزنىڭ ئالتىنچى سنپىدا ئوقۇيدىغان ئىلھام بىلەن تۆتىنچى يىللىقتا ئوقۇيدىغان مەردان ئىككىسى ئۇرشۇپ قاپتۇ بۇ خەۋەرنى ئاڭلىغان توختاجى تىزلا ئۇ يەرگە باردى دە بولدى قىلىڭلار ئىككىڭلار نىمە تالشىۋاتسىلەر؟ ئىلھام سەن چوڭ بولغاندىن كېيىن بولدى قىلە كىچىك بالا بىلەن تەڭ بولماي دەپ ئاجرىتىۋاتاتىتى تۇيۇقسىز بىر پەشۋا ئۇنىڭغا تەكىتى شۇنداق ئارقىسغا بۇرۇلۋىدى مەردان خاپۇما ئاداش مەن ما گۇينى ئۇرىمەن دەپ سىنى ئۇرۇپ ساپتىمەن خاپۇما ھە       دەپ قايتا-قايتا ئەپۇ سورىدى نېمەدەيمەن يا مەنمۇ بىر بەشۋا ئۇرۇپ خاپۇما دەيمۇيا دىگەنلەرنى ئويلىدىيۇ لېكىن خەر بوپتۇ ۋاقىت-سائىتى باردۇر دەپ يۈرە ئاداش ئىككىڭلار بۇندىن كېيىن ياخشى ئۆتۇڭلار دەپ بۇرمۇنچە چىرايلىق نەسىھەتلەرنى قىلاتىتى تۆۋە     شۇ نەسىھەتلىنى ئۆزى بىلىپ تۇرۇپ ئۆزى ئەمەل قىلمىغىنى نىمىسى دەپ ئويلاپ قالدىم !داۋامى بار                                                                   ئاپتورى:ھاجى نەزەربەگ(كۆك بۆرە)    2014-يىلى5،فىۋرال گۈزەل قەشقەر