كۈتۈلمىگەن پاجىئە(ھېكايە)
كەۋسەر
باش باھار باشلانغان دەسلەپكى چاغلار ئىدى ، ھۆپۈپلەر تاللىق باغلاردىكى ئاچىلارغا قۇنۇۋېلىپ توختىماستىن سايراۋاتقان ، ئاندا-ساندا ئۆسكەن كوكاتلار ئەتىيازدىن خەۋەر بېرىپ غۇر-غۇر شامالىدا يەلپۈنۈپ ئىللىق قۇياش نۇرىدىن ھوزۇر ئېلىۋاتقان مەزگىللەر ئىدى .
ھاۋا كۈندىن كۈنگە ئىسسىپ ، كىشىلەر قىشنىڭ ياقى كىيىپ چىققان قېلىن چاپان ، تەلپەكلىرىنى تاشلاپ ، ئىچكى يۇڭ كىيىملەردىن ئاجراپ ، ئەتىيازلىق تېرىلغۇنىڭ تەييارلىقىغا جىددى كىرىشىپ كەتتى . قاش دەريا يېزىسىدىمۇ دېھقانلار بۇغداي ئۈچۈن بېرىلگەن بىرىنچى تومۇ سۈيىنى بۇغداي ئېتىزلىرىغا باشلاپ ، بۇغدايلارنى تولۇق سۇغۇرىۋېلىش ئۈچۈن كىچە-كۈندۈز دىمەي ئۆستەڭ-ئېرىقلارنى بويلاپ ئېتىزلىقلىرىغا يۈگرىشەتتى . بۇ قاتاردا يېزىنىڭ مەركىزىگە جايلاشقان بازار كەنتىدىكى ئەسقەر ، ئالىم ، ئەلى ، مەمەت ، ئەزىمەت، ئەھەت قاتارلىق ئالتە ئاغىنىنىڭمۇ بۇغدايلىرى سۇغا قېنىپ ،سۇغىرىش ئىشلىرى غەلبىلىك ئاخىرلاشتى .
كېچىچە ئېتىزلىقلاردا مۈگدەپ پۇتلىشىپ ، سوغۇق سۇلارغا ئاياقلىرى بىلەنلا كىرىپ توڭۇپ ۋە چارچاپ كەتكەن دوسىتلار بىرجايغا جەم بولدى .
ئارىدىن ئەسقەر : باللا ، كېچىنىڭياقى سۇلاق قىلىمىز دەپ ، بەك ھېرىپ كەتتۇق . ئەمدى بولسا ئىشمۇ تۈگىدى ، بىريەرگە ئوبدان يىغىلىپتىمىز ، ئانچە-مۇنچە پەيزى قىلمايلىمۇ ،-دېدى .
ئارقىدىنلا ئەزىمەت : ئاداش ھەجەپ كۆڭلۈمدىكى گەپنى تېپىپ دېدىڭ ، مەنمۇ ھازىرلا دەي دەپ تۇراتتىم ، بالىلار ، قانداق قىلىمىز ؟!
-ئەلۋەتتە شۇنداق قىلىش كېرەك ،
-ھازىرلا ماڭايلى ،
-موتولارغا ماي قۇيۇپ ھازىر قوزغىلايلى !
شۇنداق قىلىپ بۇ ئالتە دوسىت كۈن غەربكە پېتىۋاتقان ، غەربتىن قىزىل ئۇپۇق بالقىۋاتقان مەزگىلىدە ، موتولىرىغا يىتەرلىك ماي قۇيۇشقاندىن كىيىن قاش دەريا يېزىسىنىڭ 40 كىلومېتىر جەنۇبىغا جايلاشقان بوز يەر يېزىسىدىكى بىر شەخسى ئېچىۋالغان شوپاڭخانىنى نىشانلاپ مېڭىشتى .
ئالاھەزەل ، بىر سائەتلەردىن كىيىن ئالتەيلەن بۇ مەيخانىغا يىتىپ كىلىشتى . مەزكۇر مەيخانا ئەسلىدە بوز يەر يېزىسىنىڭ يېزىلىق ساقچى پونكىتىنىڭ قېشىغا جايلاشقان بۇلۇپ ، بازار بويى بولغاچقا كېچە ھاراق ئىچىپ ، تەۋكا تۈزىدىغانلار جىقلاپ كىتىپ جەڭگى -جىدەللەر قۇرۇمىغان ، نەتىجىدە ساقچىخانىمۇ بۇ قاتارلىق ماجرالارنى بىرتەرەپ قىلىپ بۇلالماي زېرىكىپ ، ھاراقخانا خوجايىنىغا دۇكاننى باشقا جايغا يۆتكەش بۇيرۇقىنى چۈشۈرگەن .
ھازىرقى ئورنى بولسا يېزا مەركىزىدىن بىر كىلومېتىر ئاخىرىدىكى ئاھالىلەر زىچ ئولتۇراقلاشقان كەنىت ئىچى ئۇنىڭ ئۈستىگە بىر قەبرىستاننىڭ يېنىغىلا جايلاشقان ئىدى .
ئالتەيلەن شامدىن كىيىن سائەت 8:30 لەر بىلەن مەيخانىغا كىرگۈدەك بولسا مەيخانىدا شۇ يېزىدىن 5-6 ئادەم ئالدىلىرىغا بىر-ئىككىدىن تىكلەپ قۇيۇپ ئولتۇرۇشۇپ ، ئۆزىنىڭ پاراڭلىرىغا چۈشكەن ئىكەن ، ئالتە دوسىت مۇۋاپىق بىر ئورۇننى تاللاپ ئولتۇرۇپ سورۇن تۈزدى ،
ھەي قۇربان ئاخۇن -، توۋلىدى ئەسقەر ، ئاقتىن ئىككى بوتۇلكا ئەكەل !
-ماقۇل ، ماقۇل ، -قۇربان ئاخۇن ھايال ئۆتمەيلا قولىدائىككى بوتۇلكا ئاق ھاراقنى كۈتۈرۈپ بىر تال رۇمكا بىلەن ئېلىپ چىقتى .
-نىمە لازىم ؟-سورىدى قۇربان ئاخۇن ،
-بىزگە چوڭ تەخسىلىك توخۇ قورۇمىسىدىن بىرنى ، سوغۇق سەيلىرىڭدىن كەلتۈرىۋەر -، دېدى ئەسقەر .
بۇيرۇتمىلار يېرىم سائەتكە قالماي تەييار بولدى ، دوسىتلار تاغدىن-باغدىن پاراڭلىشىپ بىردەمدىلا ئىككى بوتۇلكا ھاراقنى تۈگىتىپ بولدى .
ئۇلار ئەمدى قۇربان ئاخۇننى چاقىرىپ ھاراق ئېپچىقىشقا بۇيرۇيلى دەپ تۇرغاندا ، شۇ يېزىدىكى ئەختەم جودانىڭ ئىككى شوركىسى مەيخانىغا كىرىپ كەلدى ۋە : ماۋۇ لاتىلارمۇ باركىنە بۇيەردە ،-دېدى قاپىقىنى تۈرگىنىچە ،
-ئاداش كېلىڭلار ، بۇيەرگە ، ئولتۇرۇڭلار -دېدى ئەسقەر ئۇلارغا ،
-ماڭە ھېجىقىز ، كۆتۈڭنى قىسىپ جىم ئولتۇر ،بولمىسا گەدىنىڭنى ئۇتاپ قويمايلى يەنە -دەپ تىل سالدى يەنە بىرسى ،
ئەسلىدە ئۆتكەن بىر سورۇندا ئەسقەر بىلەن بۇ ئىككىسى گەپ تالىشىپ قالغانىكەن .شۇڭا بۇلار ئاتايىتەن بۇ ئالتىسىنىڭ مۇشۇيەردىلىكىنى بىلىپ ،ئەسقەرنى بىر قېتىم ئەدەپلەپ قۇيۇش مەقسىتىدە بۇ يەرگە كەلگەن ئىدى .
-ئاداش ، ئادەم تىللىماڭلار ، مەن سىلىگە يامان گەپ قىلمىدىمغۇ ؟ -دېدى ئەسقەر .
كۆزنى يۇمۇپ ئاچقۇچە ھېلىقى ئىككى شوركىدىن بىرسى قوينىدىن بىر كالتەكنى چىقارغىنىچە ئەسقەرنىڭ بېشىغا قارىتىپ بىرنى سالدى .
ۋايجان -، ئەسقەر بېشىنى تۇتۇپلا قالدى .
ئالىم ، ئەلى ، مەمەت ، ئەزىمەت ، ئەھەت قاتارلىقلارنىڭ بىردىنلا جۇدۇنى تۇتتى -دە ، ھەممىسى تەڭلا ئورنىدىن قوزغىلىپ ئۇ ئىككىسىنىڭ ئۇدۇل كەلگەن يېرىگە سېلىشقا باشلىدى .
ئارىلىقتا دەسلەپ تاياق سالغان بىرسى غىپ قىلىپلا مەيخانىدىن چىقىپ قېچىپ كەتتى ، ئۇنى ھېچيەردىن تاپقىلى بولمىدى ، كىچە قاراڭغۇلىقى بولغاچقا ئۇ ئىز-دېرەكسىز غايىب بولغان ئىدى .
بالىلار قايتىپ كىرىپ قالغان بىرسىنى قاتتىق ئۇرىۋەردى ، شۇ ئارىلىقتا مەيخانا خوجايىنى قۇربان ئاخۇن ئاجرىتىشقا كەلگەن ئىدى ، قېنى قىزىپ ، ھاراقنىڭ ئاز-تولا كەيپى تۇتۇپ ئۆزلىرىنى زادىلا توختىتىۋالالمىغان بالىلار قۇربان ئاخۇننىمۇ ئۇرۇپ كەتتى .
بۇ جىدەلنىڭ ئاقىۋىتىدىن قاتتىق ئەنسىرىگەن قۇربان ئاخۇننىڭ ئايالى مەڭنىسەخان دەرھال پۇكەيگە بېرىپ بوز يەر يېزىلىق ساقچىخانىغا تىلفۇن بېرىپ ئەھۋالنىڭ تەپسىلى جەرياننى دوكلات قىلدى .
ئۇرۇشۇۋاتقان بالىلار ساقچىلارنىڭ كىلىدىغانلىقىنى ئاڭلىشىپ دەرھال ئۇرۇشنى توختىتىپ تالاغا ئۆزىنى ئاتتى -دە ، تەرەپ-تەرەپكە تاراپ كەتتى .
ئەسقەر ، ئالىم ، ئەلى ، قاتارلىق ئۈچەيلەن موتولىرىنى ئالدىراش ھەيدىگىنىچە شۇ يېزىدىكى ئورمانچىلىق پونكىتىدىكى ئاغىنىلىرىنىڭ ئۆيى ئالدىغا بېرىپ ئىشىكلىرىنى بىر ھازا جالاقشىتىپ ئويغاتتى-ۋە موتولىرىنى ئۇنىڭكىدە ئامانەت قۇيۇشۇپ ئۆزلىرى قاياققىدۇر يوقالدى . مەيخانىدىكى تاياق يەپ زەخمىلەنگەن ھېلىقى جىدەلخورنىڭ شېرىكىنى مەيخانا خوجايىنى قۇربان ئاخۇن ئۆيىگە ئاپىرىپ قويدى . ( ئاڭلاشلارغا قارىغاندا ئۇ ئىككى-ئۈچ كۈن ئىچىدە ياخشى بۇلۇپ قالغانىدى )
شۇ ئارىلىقتا ساقچى پونكىتىدىكى خادىملار ماشىسىنىڭ چىراقلىرىنى ياندۇرۇپ ، سىگىنال بەرگىنىچە قۇربان ئاخۇننىڭ مەيخانىسى ئالدىغا يىتىپ كەلدى ۋە قۇربان ئاخۇن بىلەن ئەھۋاللىشىپلا جىدەل چىقارغۇچىلارنى قوغلاپ تۇتۇشنى باشلىۋەتتى .
ساقچىلار ماشىنىنى چوڭ يولنى بويلاپ شىمالغا قاراپ 100-200 مېتىر ماڭمايلا موتورىنىڭ ئوتى ئۈچۈپ قېلىپ ئوت ئالدۇرالمايۋاتقان مەمەت بىلەن ئەزىمەتنى كوپلا قولغا چۈشۈردى ۋە ئۇلارنىڭ قولىغا كويزا سېلىپ ماشىنىغا باسقاندىن كىيىن يەنە قوغلاشنى داۋاملاشتۇردى . بۇ ئالتەيلەندىن ئەھەت يالغۇز ئايرىلىپ قالغان بۇلۇپ ، ئۇ چوڭ يولنى بويلاپ داۋاملىق شىمالغا قېچىۋاتاتتى ، ئۇنىڭ موتورىنىڭ چىرىقى يوق بولغاچقا بەكمۇ تېز ھەيدىيەلمەيۋاتاتتى .
شۇ ئارىلىقتا ساقچى ماشىنىسنىڭ سىگنال ئاۋازى ئاڭلاندى ، ئارقىدىنلا ساقچىلار ئۇنى بايقاپ قېلىپ ئۇنىڭغا يانداشتى ، ئەھەت تېخىمۇ تېز ھەيدەپ ئۇلارنى ئارقىدا قالدۇرۇش ئۈچۈن ماينى قاتتىق تولغىدى -دە ، ئۇچقاندەك ئىلگىرىلىدى ، ئەپسۇس-،كۈچلۈك چىراق يورۇقى بىلەن ھېچنىمىنى كۈرەلمەي يولنىڭ بىر تەرىپىگە دۆۋىلەپ قۇيۇلغان خىشقا موتونى ئۇردى-دە ، ئۆزى بىريانغا ئۇچۇپ كەتتى ، موتومۇ بىر سىلكىنىپ توختاپ قالدى .
(مۇشۇ يېقىندىكى سوتسىيالىسىتىك يىڭى يېزا بەرپا قىلىش سىياسىتىنىڭ روھى بۇيىچە يول بويىغا جايلاشقان ئائىلىلەرنىڭ يول تەرىپىگە قارايدىغان تامنى خىش بىلەن قوپۇرۇپ تام ئېتىلىدىغان بولغاچقا ھەممە ئائىلىنىڭ ئىشىك-دەرۋازا ئالدىغا خىش دۆۋىلەپ قۇيۇلغان ئىدى) .
ساقچىلار يىتىپ كېلىپ ئەھەتنىڭ پۇت-قولىدىن يۆلەشتۈرۈپ ، ماشىنىغا سالدى-دە ، ئۇدۇل ساقچىخانىغا يۈرۈپ كەتتى . بۇ چاغ كىچە سائەت 11:00 دىن ئاشقانىدى .
كېچىچە ساقچىلار مەمەت بىلەن ئەزىمەتنى سوراق قىلىپ چىقتى ، ئانچە-مۇنچە ئەدەپلەپ مەيخانىدا جىدەل چىقارغانغا تويغۇزدى .
ئەھەت بولسا بىھۇش ھالدا ساقچىخانىنىڭ ئايرىم ئۆيىدە ياتقۇزۇلۇپ قۇيۇلغانىدى .
ساقچىلارنىڭ شەپىسىنى ئاڭلاپلا قېچىپ كەتكەن ئۈچ ئاغىنە كىچە تۈندە يان تىلفۇنلىرى ئارقىلىق بىر-بىرى بىلەن ئالاقىلىشىپ ئاران تەسلىكتە مۈكۈۋالغان جايلاردىن چىقىشىپ بوز يەر يېزىلىق توك تەمىنلەش شىركىتىنىڭ ئالدىدا ئۇچراشتى . ئەسلىدە بۇ توك تەمىنلەش شىركىتى ، ئەتراپىدا ھېچقانداق ئائىلە ئولتۇراقلاشمىغان خىلۋەتتىكى بىر شورلۇق يەرگە بەرپا قىلىنغان .
ئۇلار بىرھازا بىر-بىرىگە تاپا-تەنە قىلشقاندىن كىيىن ئاخىرى مەھەللىسىگە قايىتماي ، كۆكنۇر شەھىرىگە كېتىشنى قارار قىلىشتى .
ئەسقەر قاش دەريادىكى ئاغىنىسى ، شوپۇر ئابدىكېرىمگە تىلفۇن قىلىپ ئويغاتتى ۋە ئەھۋالنى مەلۇم قىلىپ دەرھال ئۆزلىرى تۇرىۋاتقان جايغا يىتىپ كىلىشنى ئېيىتتى .
تەخمىنەن بىر سائەتلەردىن كىيىن ئابدىكېرىم ماشىنىنى ھەيدەپ چىقىپ كەلدى ۋە بۇ ئۈچەيلەننى ماشىنىغا سالغىنىچە كۆكنۇر شەھىرىگە قاراپ يول ئالدى .
كىچە تۈن تەڭدىن ئاشقاندا بۇلار شەھەرگە كىرىپ كەلدى ، چەترەك جايدىن ياتاق ئاچقۇزۇپ، بىر-ئىككى تالدىن تاماكا چىكىشكەندىن كىيىن ئۇيقىنى باشلىۋەتتى .
بۇلار تاڭنى ئاتقۇزۇپ ئالدىراپ-تىنەپ ياتاقىتىن چۈشتىدە ، ئاشخانىغا كىرىپ ئازراقتىن قورساقلىرىنى ھۆتۆتلىۋېلىپ ئۆز يېزىسىغا قاراپ يۈرۈپ كىتىشتى .
بوز يەردىكى ساقچىخانغا كىرىپ قالغان مەمەتنىڭ ئىككى تۇغقان ئاكىسى ئەسلىدە جاي يېزىسىدا ساقچىخانا باشلىقى بۇلۇپ ئىشلەۋاتقان ئىدى . ئۇ ئىنىسى ۋە ئىنىسىنىڭ دوستىنىڭ ساقچىخانىغا كىرىپ قالغانلىق خەۋىرىنى ئاڭلىغاندىن كىيىن دەرھال ماشىنىسىغا چۈشۈپ بوز يەر يېزىلىق ساقچىخانىغا يىتىپ كەلدى .
ئۇ ساقچىخانا باشلىقىنىڭ ئىشخانىسىغا كىرىپ بىرھازادىن كىيىن يېنىپ چىقتى ، شۇنىڭ بىلەن سولاقتىكى مەمەت بىلەن ئەزىمەت قۇيۇۋېتىلدى .
موتودا دۆۋىلەنگەن خشقا ئۈسۈپ يېتىپ قالغان ئەھەتنى ساقچىلار ناھىيىلىك دوختۇرخانىغا داۋالىتىشقا ئەكىردى ، ۋە ئۇنىڭ ئاتا-ئانىسىغا خەۋەر بەردى .
ئۇ دوختۇرخانىدا ئۈچ-تۆت كۈن يېتىپ داۋالانغان بولسىمۇ سەللىمازا ساقىيىپ كىتەلمىدى ، ئارىدىن يەتتە كۈن ئۆتكەندە يېشى تېخى 23 كىمۇ تولمىغان ئەھەت يۈرەك بېغىشى ئېغىر زەخمىلىنىشتىن ئۈزۈلۈپ كىتىش سەۋەبى بىلەن ، داۋالاش ئۈنۈم بەرمەي ، پانى ئالەم بىلەن مەڭگۈلۈك ۋىدالاشتى .
رەھمەتلىكنىڭ نامىزىدا ئىمام ئارتۇقچە گەپمۇ قىلمىدى ، جىمجىملا كۆتۈرۈلۈپ بېرىپ قەبرىستانلىققا قارار تاپقۇزۇلدى .
تۈگىدى .
ئۈزۈمنىڭ يازمىسى. | 
قىزغىنلىق
تىللا
تۆھپە
شۆھرەت
يوللىغان ۋاقتى 2012-8-14 12:17:02
يوللىغان ۋاقتى 2012-8-14 13:55:56
يوللىغان ۋاقتى 2012-8-15 01:22:47