خىزمىتىنى تاشلاپ قاچقان مۇئەللىم (ھېكايە)
جېلىل ئاۋۇت
_ ئەخمەت مۇئەللىم،سىز تۆتىنچى سائەت دەرس ۋاقتىنىڭ يېرىمى قالغاندا نەگە باردىڭىز؟ _ ياتىقىمغا كىرىپ تاماق ئىتىپ يىگەن ئىدىم. _ تاماقنى چۈشلۈك ئارامدا ئىتىپ يىسىڭىز بولمامدۇ؟ _ قىرىق مىنۇتلۇق چۈشلۈك ئارامدا تاماق پىشۈرۈپ يەپ ئۈلگۈرۈپ بولالمايدىكەنمەن،شۇڭا تۆتىنچى سائەتتە دەرسىم بولمىغاندىن كېيىن بالدۇرراق تاماق ئىتىپ يىگىلى چىققان ئىدىم. _ تۆتىنچى سائەتتە دەرسىڭىز بولمىغان بىلەن خىزمىتىڭىز بارنى بىلمەمتىڭىز! _ بىلىتىم،بىلسەممۇ قانداق قىلىمەن! ئاچ قورساق خىزمەت قىلغىلى بولمايدىكەن بۇ سەھرادا. _ كىم سىزنى ئاچ قورساق خىزمەت قىلسۇن دەپتۇ،تاماق ئىتىپ بېرىدىغان خوتۇن ئالسىڭىز بولمامدۇ!؟ _ ئەمدى شۇ شۇجاڭ،قىز بالا بىكارغا تەگمەيدىكەن،بۇ ئاتمىش يۈەن ئىش ھەققىم بىلەن يا ئۆيلەنگۈدەك پۇل يىغالمىدىم. _ پۇل يىغالمىغان بولسىڭىز،مەن خوتۇن ئالىتىم،ياردەم قىلىڭلار دەپ،خورجۇن كۆتۈرۈپ تىلەڭ! _ ئۇنداقمۇ دەپ كەتمىسىلە شۇجاڭ،مەنمۇ رەسمىيلىشىپ قالامەن بىر كۈنى. _ نېمىشقا دېمەيمەن! بىر كۈنى بولسا كېچىكىڭ،بىر كۈنى بولسا بالدۇر ئارام ئېلىۋېلىڭ!‹‹ھېجى قىز تۆۋە قىلماپتۇ،تۆۋە قىلسا كۆڭلى قويماپتۇ››دەپ شۇنچە قېتىم نەسىھەت قىلسام تۈزەلمىگەن... _ ھەي ئوغىرى كىم ھېجى قىزىكەن!ئاغزىڭنى چاغلاپ گەپ قىل جۇمۇ!كىچىكەن،بالدۇر ئارام ئالغان بولسام،ھەر ئايدا كاڭگۇڭ قىلىۋاتىسەنغۇ! _ سەن ھېجى قىز! سەن بولماي كىم ھېجىقىز بولۇتتى! _ مېنىڭ قېيىرىم ھېجى قىزكەن،ھېجىقىزلىقىمنى كۆرسىتە! _ ھېجى قىزلىقىڭنى تېخىچە بىلمەيۋاتامسەن!ھېجى قىز بولمىساڭ يىگىرمە ئالتە يېشىڭغىچە خوتۇن ئالالماي يۈرەمتىڭ! _ نېمە دەيدۇ ماۋۇ ماز ئوغىرى،چىشىڭنى بىردىن تۆكۈمەن ھازىرلا! ئەخمەت مۇئەللىم چىشلىرىنى غۇچۇرلىتىپ مەكتەپ مودېرى تۇرەك توختىنىڭ ئالدىغا ئېتىلدى.دەل شۇ چاغدا دەرستىن چۈشۈپ ئىشخانىغا كىرگەن ئوقۇتقۇچىلار قولىدىكى ماتېرياللىرىنى قۇيۇپ ئۇلارنى تۇتىۋېلىشتى. _ ۋوي نېمە بولدى ئەخمەتجان،گەپ بولسا چىرايلىق دەڭ! _ مېنى قويۇپ بېرىڭلار ئاداش،ماۋۇ ماز ئوغۇرى مېنى ھېجى قىز دەيدا ئەجەپ،بۈگۈن يا ئۇ مېنىڭ ھېجىقىزلىقىمنى چىقىرىدۇ، يا مەن ئۇنىڭ چىشلىرىنى بىردىن تۆكۈمەن. _ ھېجى قىز بولماي نېمە سەن،يەنە دەيمەن،سەن ھېجى قىز!ھېجى قىز بولمىساڭ،خوتۇن ئالالايتىڭ! _ شوجاڭ،سىلىمۇ چىرايلىق گەپ قىلسىلا بولمامدۇ! ماڭسىلا،بىردەم ئۆيلىرىگە كىرىپ تاماكا چىكىپ چىقسىلا! ئوقۇتقۇچىلارنىڭ ئىككەيلەننى ئايرىۋېتىشى بىلەن بۇ جىدەل ئاران بېسىقتى.
X X _ مائارىپ ئىدارىسىغا قەدەملىرى يىتىپ قاپتىغۇ تۇرەك شۇجاڭ!ئۆزلىرى،بالا-ۋاقىلىرى،مەكتەپ ئىچى تىنىچلىقتۇ؟ _ تېچلىق...،جۇيجاڭ،سىلىگە مەلۇم قىلىدىغان جىددىي ئىش بار ئىدى، شۇڭا... _ ھە،نېمە ئىشتى،يەنە ئوقۇتقۇچىلارنى ئىشىلىتەلمىدىم،بوي سۇنمىدى،دەپ كەلمىگەنلا! _ ياق... بۇ قېتىم،ئىقتىسادىي ئىش بىلەن كەلگەن. _ ئىقتىسادىي ئىش؟ قانداق ئىقتىسادىي ئىش، تېز دېسىلە! _ مەكتىۋمىزنىڭ بۇغالتىرى ئەخمەت مەمەت مەكتەپنىڭ ئالتە مىڭ ئۈچ يۈز ئەللىك نەچچە يۈەن نەق پۇلى بىلەن بۇيىل تولۇقسىزدا ئوقۇيدىغان ئونبەش ياشلىق چىرايلىق قىزىمنى ئېلىپ قېچىپتۇ! _ ۋوي تۈز گەپ قىلسىلا،بىر ئوبدان خىزمىتنى تاشلاپ قاچىدىغان ئوقۇتقۇچىمۇ بولامدۇ؟ _ ئۇ ئاتمىش يۈەن ئىش ھەققى ئالدىغان دەيكۇ ئوقۇتقۇچى ئىدى،شۇڭا... _ دەيكۇ ئوقۇتقۇچى؟!مەكتەپتە گۇڭبەن ئوقۇتقۇچى يوقمىتى! سىلە نېمىشقا دەيكۇ ئوقۇتقۇچىغا بۇغالتىرلىقنى تۇقۇزغان؟ئۇنى نەدىن تاپسىلا –تاپسىلا، بولمىسا ئۇ ئېلىپ قاچقان پۇلنىڭ ھەممىسىنى ئۆزلىرى تۆلەيلا! _ ھۈ..ھۈ.... مەن يا خەنزۇ تىلى بىلمىسەم،ئەمدى قانداق تاپامەن ئۇ ھېجى قىزنى كۇلىيدىن..... _يىغلىماي سۆزلىسىلە!ئۇلارنىڭ كۇلىيگە كەتكىنىنى سىلە قانداق بىلدىلە؟ _ ئاخشام تېلېفۇن قىلىپتۇ بىز لەنجۇدا دەپ. _ كىم تېلېفۇن قىلىپتۇ؟ _ ئەخمەت دېگەن ھېجى قىز تېلېفۇن قىلىپتۇ. _ چىرايلىق گەپ قىلسىلا،قىزلىرىنى ئېلىپ قاچقان ئادەمى تولا ھېجى قىز دەۋەرمىسىلە.نېمە دەيدۇ ئۇ تېلېفۇندا؟ _ قىزلىرىدىن خاتىرجەم بولسىلا،كېلەر يىللىققا قىزلىرى يەڭگىگەندە ئاندىن ئۇنى ئېلىپ مەھەللىگە بارمەن دەيدۇ.ھۈ...ھۈ...قىزىم تېخى يەنە ئونبەش كۈندىن كېيىن تولۇقسىزنى پۈتۈرەتتى.مەن ئۇنى ئالىي مەكتەپ پۈتۈرگىچە ئوقۇتاي دەپ ئويلاپ كېلىۋاتاتتىم.ھۈ...ھۈ... _ ئۇلار قاچقىلى قانچە كۈن بولدى؟ _ قىزىم بىلەن ئىككىسى يوقاپ كەتكىلى بىر ھەپتە بولدى،بىز ئۇلارنى ئىزدىمىگن جاي قالمىدى. _ بىر ھەپتە بولغىچە نېمە ئىش قىلدىلا،ئىدارىگە مەلۇم قىلماي،ئۇلارنى ئۆزلىرى قاچۇرۋەتلىمۇ يا! _ تۆۋە دېسىلە جۈيجاڭ،مەن ئۇنىڭغا بەك ئۆش.بىز ئۇرۇشۇپ قالغان،گەپ قىلىشمىغىلىمۇ يېرىم يىلدەك بولغان... _ ئۇ ئوقۇتقۇچىنىڭ تۇتىدىغان سىنىپى بارمىتىى؟ _ سىنىپ تۇتمايتى،خەنزۇ تىلى دەرس ئۆتەتتى. _ بولدى،كۆڭۈللىرىنى پاراكەندە قىلماي،ئىدارىگە قارىتا بۇ ئىش توغۇرلۇق تەپسىلى مەلۇمات يازسىلا! ئۇ كەلمىسە ئېلىپ قاچقان پۇلنى سوت ئارقىلىق ئاتا-ئانىسىدىن ئالارمىز. _ ۋاي جۈيجاڭ،نەدە ئۇنىڭ ئاتا-ئانىسى بولسۇن،دادىسى ئۇ باشلانغۇچتا ئوقۇۋاتقاندا ئۆلۈپ كېتىپتىكەن،ئاپىسى تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپنى پۈتتۈردىغان چاغدا ئۆلۈپ كېتىپتۇ.ھېچنىمىسى يوق يالاڭ تۆش دېسىلە ئۇ......
|