ئۇقۇغۇچىلارغائېلىپ بېرىلىدىغان بىخەتەرلىك تەربىيىسى

火山

ئۇقۇغۇچىلارغائېلىپ بېرىلىدىغان بىخەتەرلىك تەربىيىسى

قاتناشقان ئۇقۇغۇچى :       نەپەر .قاتناشقان ئۇقۇتقۇچى         نەپەر
ئورنى:                 رىياسەتچى :
تەربىيە بەرگەن ۋاقىت :
تەربىيە تېمىسى :7-باپ تۇيۇقىسز تەبئى ئاپەت 1-2-3-4-5-مەزمۇنلار
تۇيۇقىسز تەبئى ئاپەت دىگىنىمىز ئادەتتە :يەر تەۋرەش ،قارا بۇران،كەلكۇن،ئورمان ئوتلاق ئوت ئاپىتى ،توزانلىق بۇران قاتارلىقلانرى كۆرسىتىدۇ.
تەبئى ئاپاتنىڭ ئۆزقانۇنيىتى بۇلىدۇ .ئىنسانلار ئۇنى ئۆزگەرتىشكە ئامالسىز ،لېكىن كىشىلەر تۈرلۈك ئۇسۇللاردىن پايدىلىنىپ تەبىئەتنىڭ قانۇنيىتىنى پەيدىنپەي تۇنۇپ قانۇنيەت بۇيىچە يول تۇتۇپ مۇناسىپ تەدبىرلەرنى قوللىنىپ تەبئى ئاپەت پەيدا قىلغان زىياننى ئازايتالايدۇ.نەچچە مىڭ يىللاردىن بۇيان كىشىلەر ئىزچىل تىرشىپ ئىزدىنىپ تەبىئەتنىڭ مىجەزىنى بىلىشكە ئىنتىلىپ كەلمەكتە.
ھازىركىشىلەر تەبئى ئاپەتنى ئالدىدىن مۆلچەرلەش ۋە ئاپەتتىن مۇداپىيەلىنىش ئاپەتنىڭ زىيىننى ئازايتىش ئۇسۇللىرى ۋە يوللىرى تېخىمۇ خىلمۇ خىللاشتى ،شۇنداقلا تېخىمۇ ئىلمىلاشتى .
شەرقى خەن سۇلاسى دەۋرىدە ئالىم جاڭ خېڭ دۇنيا بۇيىچە تۈنجى يەر تەۋرەش يۆنىلىشىنى ئۆلچەپ بىكىتىدىغان ئىلمىي ئەسۋاپ  سېيسموگرافنى كەشىپ قىلغان ،ئۇ يەر تەۋرەشنى كۆزىتىپ ئۆلچەشنىڭ باشلىنىشى بۇلۇپ ھېساپلىنىدۇ .
ئەمگەكچى خەلق ئىشلەپچىقىرىش ۋە تۇرمۇش ئەمەليىتى جەريانىدا ئىنچىكىلىك بىلەن كۈزىتىپ تەبئى ئاپاتنى ئالدىدىن مۆلچەرلەشكە ئائىت كۆپلىگەن تەجرىبىلەرنى يەكۈنلەپ چىققان ۋە ماقال تەمسىللەرنى بارلىققا كەلتۇرگەن.
شامال چىقمىسا دەرخ مىدرىماس
تۇيۇقسىز ئاپەت يۈز بەرگەندە قانداق قىلىشىمىز كېرەك؟
ئاپەت يىتىپ كەلگەندە كىشلەرنىڭ بىرنچى ئىنكاسى قېچىپ قۇتۇلۇش .خەتەردىن يىراقلىشىش بولىدۇ .لېكىن ئەگەر ھۇدۇقۇپ نېمە قىلارىنى بىلمەي نادانلىق بىلەن قالايمىقان ئۇسسۇپ يۈرسە كۆپ ھاللاردا تېخىمۇ زور ئۆلۈش يارلىنىش كىلىپ چىقىدۇ.شۇڭا تۇيۇقسىز يۈز بەرگەن ئاپەت ئالدىدا سەگەك كاللا،تەمكىن روھى ھالەتنى ساقلاش ھەمدە ئىلمىي ئۇسۇل بىىلەن ئۆزىنى قۇتۇلدۇرۇش ۋە ئۆز-ئارا قۇتقۇزۇش ئىنتايىن مۇھىم.
يەرتەۋرەش يۈزبەرسە قانداق قىلىمىز؟
يەر تەۋرەش يۈز بەرسە بىز شۇ ۋاقىتتا تۇرىۋاتقان جاي ۋە ئەھۋالغا ئاساسەن مۇناسىپ ئۆزىنى قوغداش تەدبىر لىرنى ئۈگۈنۋېلىشىمىز لازىم.
ئەگەر قەۋەتلىك بىنادا بولساق :ھەرگىز بىنادىن سەكرىمەسلىكىمىز ،دەرھال توك مەنبەسىنى ،گاز ئۇچاقنى ئېتىۋېتىپ تازىلىق ئۈيى قاتارلىق بوشلۇق ئارلىقى كىچىكرەك جايلاردا ۋاقىتلىق پاناھلىنىپ ياكى ئۈستەل ،كارۋات ،قاتارلىق مۇستەھكەم نەرسىلەرنىڭ ئاستىغا كىرۋېلىشىمىز،يەر تەۋرەشتىن كىيىن تېز ئايرىلىپ كۈچلۈك قالدۇق يەرتەۋرەشتىن ساقلىنىشمىز كېرەك .
ئەگەر بىزكىنو خانا تەنتەربىيە سارىيى قاتارلىق قايلاردا يەرتەۋرەشكە يۇلۇقۇپ قالسىڭىز تەمكىن بۇلۇشىمىز،بۇلۇپمۇ نەق مەيداندا تۆك ئۈچۈپ قالسا قالايمىقان ۋاقىرپ جاقىرماسلىقىمىز ،قىستاشماسلىقىمىز،جايىمىزدا زوڭزىيىپ ياكى ئۇرۇندۇقنىڭ ئاستىغا كىر ۋېلىشىمىز،ئاسما چىراغ،شامالدۇرغۇچ قاترلىق ئاسماسايمانلاردىن ئۈزىمىزنى چەتكە ئېلىشىمىز،سومكا قاتارلىق نەرسىلەر بىلەن بېشىمىزنى قوغدىشىمىز،يەرتەۋرەش ئۈتۈپ كەتكەندىن كېيىن خىزمەتچى خادىملارنىڭ  قۇماندانلىقىغا بويسۇنۇپ تەشكىللىك ھالدا ئايرىلىشىمىز كېرەك.
ئەگەر ئۆينىڭ سىرتىدا بولساق قۇلىمىز بىلەن بېشىمىزنى قوغداپ ئۆي ئىمارەتلەردىن تېز يىراقلىشىپ  بوش يەرگە  بېرىۋېلىشىمىىز كېرەك ،ئېگىز بىنا ،تۇرخۇن ،يۇقىرى بېسىملىق تڭك سىمى ،تار خاڭ يۇلى ،كۆۋرۈك ،كۆتۈرمە يولنىڭ ئاستى قاتارلىقلاردا تۇرماسلىقىمىز كېرەك،ماي قاچىلاش پونكىتى ،زاپاس گاز يەتكۈزۈش باكى ياكى قاتارلىق زەھەرلىك زەخىم يەتكۈزىدىغان ئاسان ئوت ئالىدىغان ئاسان پارتىلايدىغان نەرسە ۋە جايلاردىن ئىمكانقەدەر يىراق تۇرىشىمىز لازىم،
كەلكۈن كەلگەندە قانداق قىلىشمىز لازىم؟
كەلكۈن كەلگەندە تېزلىك بىلەن تاغ قاپتىلى ،ئېگىز يەر قەۋەتلىك بىنا ،توغاننىڭ ئۈستى قاتارلىق جايلارغا بېرىۋېلىشىمىز ياكى ئۆگزىگە ،قەۋەتلىك بىنا نىڭ يۇقىر قەۋەتلىرىگە دەرخ ئېگىز تام قاتارلىق ئېگىز يەرلەردە ۋاقىتلىق پاناھلىنىشىمىز لازىم.
ھەرگىز كەلكۈن كەلگەندە ئۈزۈپ جېىنىنى قۇتقۇزۇشقا ئۇرۇنماسلىقىمىز ،توك با سىمتاناپ تۆۋرۈك ،تۇمۇر مۇنارلارغا ياماشماسلىقىمىز ،كېسەك ئۆينىڭ ئۆگزىسىگە چىقماسلىقىمىز كېرەك .
ئەگەر كەلكۈنگە چۈشۈپ كەتسەك  ئىمكانىيەتنىڭ بارىچە كەلكۈندىكى مۇقىم ياكى لەيلەيدىغان نەرسىلەرگە ئېسىلۋېلىشىمىز .پۇرسەت تېپىپ جېنىمىزنى قۇتقۇزۇشىمىز ياكى قۇتقۇزۇشنى كۈتۈشىمىز لازىم.
پاناھلانغان چاغدا زۆرۈر كىيىم كىچەكلەرنى ئېلىۋېلىپ سوغۇقتىن ساقلىنىش بۇلۇپمۇ كېرەكلىك ئېچىملىك سۇ ئېلۋېلىشىمىز كېرەك.تۈرلۈك تازىلىق ،كېسەللىكتىن ساقلىنىش خىزمەتلىرنى ياخشى ئىشلەش كېسەل يۇقۇپ قېلىشتىن ساقلىنىش ئۈچۈن ھەرگىز كەلكۈن سۈيىنى ئېچمەسلىك كېرەك .
تەبىئەتنىڭ ئىنسانلارغا ئېلىپ كەلگەن ئاپاتلىرىگە دۇچ كېلىپ مۇشكۈل ئەھۋالدا قالغاندا قاپسىلىپ قالغانلارنىڭ قەتئى ئىرادە پەزىلىتى ،ھاياتلىقىنى چىڭ ساقلىشى ۋە ھاياتلىققا بولغان ئېتقادى ،شۇنداقلا ئۆز-ئارا ئىلھام ۋەياردەم بېرشمۇ كىشلەرگە تېخىمۇ كۆپ ھاياتلىق ئۈمۈدىنى بەخىش ئېتىدۇ .
ئاپات يىتىپ كەلگەندە قانداق قىلىش كېرەك ؟
ئاپەت يىتىپ كەلگەندىن كېيىن ئەقىل ھوشى سەگەك بەدىنى ئېغىر دەرىجىدە يارىلانمىغان بولسىلا چۇقۇم ھۇدۇقماسلىق ،سالماق بۇلۇش ،قورقۇش پىسخىكىسنى يېڭىش ،ياشاش ئېشەنچىسىنى تۇرغۇزۇش  ئۆزىنى قوغداشقا ماھىر بولۇپ ئۆزىنى ئاكتىپ قۇتقۇزۇش كېرەك .شۇنداق قىلغاندىلار كۆپلەپ خەتەر يۈز بېرىشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بۇلىدۇ.
ئاپەت رەھىمسىز ،كىشلەر مېھىر شەپقەتلىك .

بۇنى ئۆزەم تەييارلىغان باشقا مۇنبەرلەدە ئېلان قىلمىساق