تۇرمۇش ساۋاتلىرى

1-دائىم يېرىم كېچىدە تاماق يېگەندە، ئاشقازان راكىنى كەلتۈرۈپچىقىرىدۇ، چۈنكى ئاشقازان ئارام ئالمايدۇ.
2-بىر ھەپتىدە تۆتتىن ئارتۇق تۇخۇم يېمەسلىك كېرەك. بولمىساسالامەتلىككە زىيانلىق.
-3 توخۇنىڭ قۇيرىقىدا راك كەلتۈرۈپ چىقارغۇچى ماددىلار بولۇپ، ئەڭ ياخشىسى بۇقىسمىنىيېمەسلىك لازىم.
4. مېۋىنى تاماقتىن بۇرۇن يېيىش لازىم.
5. ئاياللار ھەيز كۆرگەندە يېشىل چاي ئىچمەسلىكى، ئومۇمەن چايتۈرىدىكىلەرنى ئىچمەي، قان تولۇقلايدىغان نەرسىلەرنى كۆپرەك ئىستىمال قىلىشى كېرەك.
6. پۇرچاق سۈتىنى ئىچىشتە تۇخۇم ۋە شېكەرنى قوشماسلىق، شۇنداقلا ئاز ئىستىمالقىلىشىكېرەك.
7. پەمىدۇرنى ئاچ قورساق يېمەسلىك كېرەك، ئەڭ ياخشىسى تاماقتىن كېيىنيېيىش كېرەك.
8. ئەتىگەندە ئورنىدىن تۇرغاندا ئالدى بىلەن بىر ئىستاكان سۇ ئىچسە، ئۆتتە تاش پەيدابولۇشنىڭئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ.
9. ئۇخلاشتىن ئۈچ سائەت بۇرۇن بىر نەرسە يېمەسلىك كېرەك، بولمىساسەمىرىشنى كەلتۈرۈپچىقىرىدۇ.
10. سۈتلۈك چاينى ئاز ئىچىش كېرەك، چۈنكى ئۇنىڭ ئىسسىقلىق مىقدارى ۋە مايمىقدارى يۇقىرىبولۇپ، ھېچقانداق ئوزۇقلۇق قىممىتى يوق، ئۇنى ئۇزاق مەزگىل ئىستېمالقىلغاندا يۇقىرىقانبېسىمى، دىئابېت قاتارلىق كېسەللىكلەرگە ئاسانلا گىرىپتار قىلىپ قويىدۇ.
11. دۇخوپكىدىن يېڭىلا چىقىرىلغان بولكىنى دەرھال يېيىش مۇۋاپىق ئەمەس.
12. ئادەم بەدىنى زەرەتلەش قوندىقىدىن 30 سانتېمىتىردىن يىراق ئورۇنداتۇرۇشى، ئۇنىكارىۋاتقا قويۇشتىن قاتتىق ساقلىنىش كېرەك.
13. ھەر كۈنى سەككىز ئىستاكان سۇ ئىچىش كېرەك.
14. ھەر كۈنى 10 ئىستاكان سۇ ئىچكەندە، ئادەم دوۋساق راكىغا گىرىپتاربولمايدۇ.
15. سۇنى كۈندۈزى كۆپ، كەچتە ئاز ئىچىش كېرەك.
16. بىر كۈندە ئىككى ئستاكاندىن ئارتۇق قەھۋە ئىچمەسلىك كېرەك. بولمىسائۇيقۇسىزلىق، ئاشقازان ئاغرىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
17. مايلىق نەرسىلەرنى ئاز يېيىش كېرەك، چۈنكى، ھەزىم قىلىش يوللىرىنىڭمايلىق نەرسىلەرنىھەزىم قىلىشىغا بەش سائەتتىن يەتتە سائەتكىچە ۋاقىت كېتىدۇھەمدە مېڭىگە يەتكۈزۈپ بېرىلىدىغانقان سۇيۇقلىقى ئۈچەي، ئاشقازانغا مەركەزلىشىپ، ئادەمنى ئاسان مۈگىدىتىپ قويىدۇ.
18. چۈشتىن كېيىن سائەت بەشتىن باشلاپ، ئاساسلىق تاماقلارنى ئازراق يېيىش كېرەك، چۈنكىسائەت بەشتىن كېيىن ئادەم بەدىنى ئۇنداق جىق ئېنىرگىيىگە مۇھتاج بولمايدۇ.
19. ئىستېمال قىلغاندا ئادەمنى خۇشال قىلىدىغان 10 خىل يېمەكلىك: چوڭقۇردېڭىز بېلىقى، بانان، ئۈزۈم، ئاپېلسىن، بۇغداي بولكىسى، پالەك، سامساق، كاۋا، قايماقسىز سۈت، توخۇگۆشى، گىلاس.
20. ئۇيقۇ يېتەرلىك بولمىسا، ئادەم ئېغىرلىشىپ قالىدۇ. بىر كۈندە سەككىز سائەتئۇخلاشكېرەك، چۈشتە ئۇخلاشنى ئادەتلەندۈرسە بالدۇر قېرىشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ.
21. ئەڭ ياخشى ئۇخلاش ۋاقتى كەچ سائەت 10 دىن ئەتىگەن سائەت 6 گىچە.
22. كۈندىلىك ئىچكەن ھاراق بىر ئىستاكاندىن ئېشىپ كەتمەسلىكى لازىم، چۈنكى ئىسپىرتئانتتېلارنىئىشلەپچىقارغۇچى B ھۈجەيرىنى تورمۇزلاپ، باكتېرىيە بىلەن يۇقۇملىنىش پۇرسىتىنىكۈچەيتىۋېتىدۇ.
23. دورا كاپسۇلىنى سوغۇق سۇ بىلەن ئىچىش كېرەك. كەچتە ئۇخلاشتىن يېرىم سائەتبۇرۇن ئىچىشھەمدە ئىچىپ بولۇپ دەرھال يېتىۋالماسلىق كېرەك.
24. قارىئۆرۈك قېرىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ، ياشلىقنى ساقلايدۇ، چۇس مىجەز كىشىلەر كۆپرەكئىستېمالقىلسا پايدىلىق.
25. چاچ چۈشۈشنىڭ سەۋەبلىرى: تۈنەش، بېسىم، ھاراق _ تاماكا، مەززىلىك توخۇ قوۋۇرغىسى، ئاچچىق _ چۈچۈك قازان شورپىسى، مايلىق يېمەكلىك، تېتىتقۇ كۆپ سېلىنغان تائاملار.
26. چاچنىڭ ئۆسۈشىگە ياردەم بېرىش ئۈچۈن كاللەكبەسەي، تۇخۇم، پۇرچاق تۈرىدىكىيېمەكلىكلەرنىكۆپرەك ئىستېمال قىلىپ، تاتلىق يېمەكلىكلەرنى ( بولۇپمۇ كەمپۈتنى ) ئاز ئىستېمال قىلىشكېرەك.
27. كۈندە بىر ئىستاكان لىمون سۈيى ياكى ئاپېلسىن سۈيى ئىچكەندە تېرىنى ئاقارتىپلاقالماستىن، يەنە قارا داغلارنى سۇسلاشتۇرىدۇ.
28. ئالمىنى كۈندە بىر تالدىن يەپ بەرگەندە ئۆپكىنى تازىلاپ تۇرغىلى بولىدۇ.
29. تاماكا چىكىپ تۇرۇپ ۋىتامىن (B كاروتىن، يەنى ۋىتامىن A نىڭ بىر تۈرى) نى يىگەندەراكنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، شۇڭابالدۇر تاماكا تاشلاش سالامەتلىككە پايدىلىق.
30. ئاياللارنىڭ چاي ئىچىشكە بولمايدىغان بەش مەزگىلى: ھەيز كۆرگەندە، ھامىلدار بولغاندا، تۇغۇتى يېقىنلاشقاندا، تۇغۇشتىن كېيىن، ياش ئالمىشىش مەزگىلىدە.
31. تاماكا چېكىش بىلەن مۇناسىۋەتلىك كېسەللىكلەر ئۆپكە راكى، كالپۇك راكى، تىل راكى، كېكىرتەك راكى، قىزىلئۆڭگەچ راكى، شۇنداقلا دوۋساق راكى بىلەنمۇ مۇناسىۋەتلىك.
32. ھاراق ئىچىش جىگەر قېتىششنى پەيدا قىلىپ، جىگەر راكىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
33. سىپارا يېگەندە ئېغىز بوشلۇقىنىڭ تالالىشى ۋە ئېغىز بوشلۇقى راكىنى كەلتۈرۈپچىقىرىدۇ.
34. تالاسى چىقىرۋېتىلىپ، نەپىس ئىشلەنگەن يېمەكلىكلەرنىڭ ماي مىقدارى كۆپ بولىدۇ، بولۇپمۇمايھالىتىدە ساقلىنىدىغان خولېسترىن ئاشقازان راكىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
35. يېمەكلىك ھەددىدىن ئارتۇق يىرىك بولسا، ئوزۇقلۇق يېتىشمەي، قىزىلئۆڭگەچراكىنى، ئاشقازان راكىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
36. يېمەكلىكتىكى ئافلوتوكسېن ، نىترات كىسلاتا تۈرىدىكى ماددىلار راك پەيدا قىلىدۇ.
37. تاماكا چەكمەسلىك ھەم باشقىلار چېكىپ قويغان تاماكىنى تېخىمۇ چەكمەسلىك كېرەك.
38. ھاراقنى مۇۋاپىق مىقداردا ئىستېمال قىلىش، ئۇزاق مەزگىلگىچەئىچمەسلىك، مەست بولغۇچەئىچمەسلىك كېرەك.
39. تۇزلىغان، ئىسلىغان، كاۋاپ قىلىنغان يېمەكلىكلەرنى ئاز يېيىش كېرەك.
40. كۈندە يېڭى سەي _ كۆكتات ۋە مېۋىلەر بىلەن ئوزۇقلىنىش كېرەك.
41. كۈندە يۇقىرى تالالىق دانلىق زىرائەتلەر ۋە پۇرچاق تۈرىدىكىلەربىلەن ئوزۇقلىنىشكېرەك.
42. كۈندە يېمەك _ ئىچمەكلەرنى تەڭشەپ ئوزۇقلىنىش، مىقدارىنىئاشۇرۋەتمەسلىك كېرەك.
43. نورمال بەدەن ئېغىرلىقىنى ساقلاش، ھەددىدىن ئارتۇق سەمىرىپكەتمەسلىك لازىم.
44. تەرتىپلىك بولغان تۇرمۇش ۋە ھەرىكەت ئادىتىنى ساقلاش زۆرۈر.
45. ئازادە، خۇشال كەيپىياتنى ساقلاش.
46. توغرا تاماق يېيىش ئادىتى: ئەتىگەندە قۇۋۋەتلىك يېيىش، چۈشتەتويغۇدەك يېيىش، كەچتەئاز يېيىش.