يولدىشى بازاردىن ئون نەچچە تال بېلىق سېتىۋېلىپ، ئۆيدىكى بېلىقدانغا سېلىپ قويۇپ ئۇلارغا قاراپ ھوزۇرلىنىپ ئولتۇرسا ئايالى كىرىپ كەپتۇ.
-- قەدىرلىكىم، بېلىق سېتىۋاپسىزدە؟
-- ھە
--ئا ئىككىسىنى نەچچە پۇلغا پۇلغا ئالدىڭىز؟
-- بىر جۈپى 5 كوي.
-- ۋىيەي، ئىشۇنىما، بەكلا قىممەت ئېلىۋاپسىز،3 كوي بولسا مۇۋاپىق بولاركەن، ئى ئىككىسىنى نەچچە پۇلغا ئالدىڭىز؟
-- بىر جۈپى 3 كوي.
-- ۋايجان، بىر كويغا بىرەتتى ئۇنى، شۇنداقمۇ قىممەت ئالامدۇ، ئى كىچىكىنى نەچچە پۇلغا ئالدىڭىز؟
خۇتۇنىنىڭ ئۆزىنى دۆت كۆۋىۋاتقىنىغا ئاچچىقى كەلگەن ئەر تەنە قىلىپ:
-- ئۇ ئىككسى بىر موچەن- دىدى
-- توۋا، شۇنچىۋالا بېلىق ئالغاندىكىن ئۇ ئىككىسىنى بىكارغا بەرسە بولىدۇ ئەسلى -دىگۈدەك خۇتۇن قاپاقلىرىنى سۈزۈپ.
بىر قىز بەكلا ھازازۇل ئىكەن، سىنىپتا نەدە ئولتۇرغىسى كەلسە شۇ يەردە ئۇرۇشۇپ يۈرۈپ ئولتۇرىۋالىدىكەن. بىرسى ئاغرىپ قېلىپ مەكتەپكە كەلمىگەن بىر كۈنى قىز ئۇنىڭ ئورنىدا ئولتۇرۇپتۇ، ئەتىسى ئىگىسى كېلىپ جايىدا ئولتۇرسا قىز ئارقىدىن كىرىپ؛
-- ھەي ، تۇرە ئورنىڭدىن، بۇ مىنىڭ ئورنۇم، تۈنۈگۈن مەن ئولتۇرغان دەپتۇ.
ئورۇن ئىگىسى بېشىنى كۈتۈرمەي:
-- تۈنۈگۈن بىركۈن ئولتۇرغانغا سېنىڭ بوپ قالامدا، مەن ماۋۇ يەر شارىغا دەسسەپ تۇرغىلى 20 يىل بوپ قالدى، يەرشارى مىنىڭ دەپ باقمىدىن تېخى دىگۈدەك.
ئەر ماگىزىندىن بىر كىيىم سېتىۋېلىپ ئۆيگە ئۇچقاندەك تېز كىتىۋاتسا ساقچىغا ئۇچراپ قاپتۇ، ساقچى ئۇنىڭ تىز كىتىۋاتقىنىغا قاراپ ئوغرىمىكىن دەپ گۇمانلىنىپ ، ئۇنى توختىتىپ گەپ سوراپتۇ:
-- قولۇڭدىكى نىمە؟
-- كىيىم.
-نەدىن ئالدىڭ؟
-- ماگىزىندىن.
-- نەگە ئېلىپ ماڭدىڭ؟
-- ئۆيگە، خۇتۇنغا بەرگىلى.
-- ھەي، شۇنىڭغىمۇ شۇنچە تېز ماڭامسەن؟
-- شۇ، تېزرەك بارمىسام ئۆيگە بارغىچە مودىدىن قالمىسۇن دەيمەن دىگۈدەك
بىرەيلەن ھېچقانداق رەسمىيىتى يوق بىر ماشىنىنى ھەيدەپ كوچىدا كېتىۋاتسا ساقچىغا ئۇچراپ قاپتۇ، ئۇ دەرھال قېچىپتۇ، ساقچى قوغلاپتۇ، ئاخىرى ساقچى ئۇنى تۇتۇۋاپتۇ،ساقچى:
-- يىگىت، بۈگۈن مەن بەك ھېرىپ قالغانتىم، سېنى ساقچىغا ئاپىرىش خوش ياقمايۋاتىدۇ، مىنى قايىل قىلغۇدەك بىر باھانە تاپالىساڭ سېنى قويۇپ بىرىمەن -دەپتۇ.
ئەر ھاياجانلانغان ھالدا:
-- بىر ئاي بۇرۇن خۇتۇنۇم بىر ساقچى بىلەن قېچىپ كەتكەن، بۈگۈن قارىسام سىز قوغلاۋاتىسىز، مەن تېخى ھېلىقى ساقچى خۇتۇنۇمنى قايتۇرۇپ بەرگىلى كەلگەن ئوخشايدۇ دەپ قېچىپتىمەن، چۈنكى مەن بىر ئاينىڭياقى ئۇخۇتۇندىن قۇتۇلغانغا خوش بولۇپ، بۇ ماشىنىنى ئېلىپ راسا بىر تۇرمۇشنىڭ پەيزىنى سۈرەي دىگەنتىم - دىگۈدەك
ئاتا-ئانا، بالا بىللە ئۆي ئىجارە ئېلىش ئۈچۈن ئۆي ئىجارە بىرىدىغان بىرسىنىڭ قېشىغا بېرىپتۇ. ئۆي ئىگىسى ئۇلارغا :
-- مەن بۇ ئۆينى بالىسى بارلارغا بەرمەيمەن- دەپتۇ.
ئاتا-ئانا ‹ بولدى، باشقا يەرگە بېرىپ باقايلى› دەپ ماڭسا، بالىسى ھېلىقى كىشىگە:
-- قاراڭ، مىنىڭ بالام يوق، پەقەت ئاتا-ئانام بار، ئۆينى ماڭا ئىجرىگە بىرىڭ دىگۈدەك
بىر قىز قىلىدىغان ئىش تاپالماي باققاللىق قىلماقچى بوپتۇ. ئۇ بىر سىۋەت ئالمىنى بازاردا تىزىپ قويۇپ، جىڭنى تۇتۇپ تۇرۇپتۇ، بۇ قىزچاق بەكلا تارتىنچاقكەندە، باشقىلار ئۇنى ساتىمەن، بۇنى ساتىمەن ۋاقىرىسىمۇ بۇقىز ۋاقىريالماپتۇ.
قىزچاق ئاخىرى قاتتىق غەيرەتكە كېلىپ ۋاقىراپ باقماقچى بوپتۇ، يېنىدىكى باققال‹ ئالما ساتىمەن› دەپ ۋاقىرىشىغا ئۇمۇ ئۇلاپلا ۋاقىراپتۇ:
--- مەنمۇ ساتىمەن!
قىزچاق يۇقۇرى مەلىدىكى بىر يىگىت بىلەن تۇنۇشۇپ قالغاندىن كېيىن، دادىسىغا ئەشۇ يىگىتكە تەككۈسى بارلىقىنى ئېيتىپتۇ. دادىسى: --
قىزىم، ئۇ دىگەن سىزنىڭ دادا بىر، ئانا باشقا بىر قېرىنداش ئاكىڭىز، ئۇنىڭغا تەگسىڭىز بولمايدۇ، پەقەت دوست بولۇپ ئۆتسەڭلا بولىدۇ دەپتۇ.
قىزچاق تۈۋەن مەلىدىكى بىر يىگىت بىلەن تۇنۇشۇپ، دادىسىغا ئۇ يىگىتكە تەككۈسى بارلىقىنى ئېيتىپتۇ، دادىدى:--
قىزىم، ئۇدىگەن سىزنىڭ دادا بىر،ئانا باشقا بىر تۇققان ئاكىڭىز، توي قىلساڭلار بولمايدۇ، پەقەت دوست بولۇپ ئۆتسەڭلەر بولىدۇ-- دەپتۇ.
قىزچاق قاتتىق ئەلەم بىلەن بۇ ئىشنى ئانىسىغا دەپتۇ، ئانىسى ناھايىتى ئېغىر بېسىقلىق بىلەن: قورقماڭ
قىزىم، قايسىسىغا تەككىڭىز كەلسە شۇنىڭغا تېگىۋىرىڭ، چۈنكى سىزمۇ دادىڭىزنىڭ ئۆز
قىزى ئەمەس- دىگۈدەك