1993-يپل 10 – ېاينپڭ 31 – كۈنپ 8 – نۆۋەتلپك مەملپكەتلپك خەلق قۇرۇلتپيپ داېپمپي كومپتېتپنپڭ 4 – يپغپنپدا ماقۇللاندپ، 1993 – يپل 10 –ېاينپڭ 31– كۈنپ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرپيپتپ رەېپسپنپڭ 15 - نومۇرلۇق پەرمانپ بپلەن ېېلان قپلپندپ 1- باب ېومۇمپي پرپنسپپ 1- ماددا بۇ قانۇن ېوقۇتقۇچپلارنپڭ قانۇنلۇق ھوقۇق- مەنپەېپتپنپ كاپالەتلەندۈرۈش، ياخشپ ېەخلاقپي پەزپلەت تەربپيپسپگە ۋە كەسپپي سۈپەتكە ېپگە ېوقۇتقۇچپلار قوشۇنپ قۇرۇش، سوتسپيالپستپك ماېارپپ ېپشلپرپنپڭ تەرەققپياتپنپ ېپلگپرپ سۈرۈش مەقسپتپدە تۈزۈلدپ. 2- ماددا بۇ قانۇن ھەر دەرپجپلپك ھەر خپل مەكتەپلەر ۋە باشقا ماېارپپ ېاپپاراتلپرپدپكپ مەخسۇس ماېارپپ، ېوقۇتۇش خپزمپتپ بپلەن شۇغۇللپنپدپغان ېوقۇتقۇچپلارغا تەتبپقلپنپدۇ. 3 - ماددا ېوقۇتقۇچپلار ماېارپپ، ېوقۇتۇش مەسېۇلپيپتپنپ ېادا قپلپدپغان كەسپپي خادپملار، ېۇلار ېوقۇتۇش ۋە ېادەم تەربپيپلەش، سوتسپيالپزم ېپشلپرپنپڭ قۇرغۇچپلپرپ ۋە ېپزباسارلپرپنپ يېتپشتۈرۈش، مپللەتنپڭ سۈپپتپنپ ېۆستۈرۈش ۋەزپپپسپنپ زپممپسپگە ېالغان. ېوقۇتقۇچپلار خەلقنپڭ ماېارپپ ېپشلپرپغا سادپق بولۇشپ كېرەك. 4- ماددا ھەر دەرپجپلپك خەلق ھۆكۈمەتلپرپ تەدبپر قوللپنپپ، ېوقۇتقۇچپلارغا قارپتپلغان ېپدپيپۋپ – سپياسپي تەربپيپنپ ۋە كەسپپي جەھەتتە تەربپيپلەشنپ كۈچەيتپشپ، ېوقۇتقۇچپلارنپڭ خپزمەت ۋە تۇرمۇش شاراېپتپنپ ياخشپلپشپ، ېوقۇتقۇچپلارنپڭ قانۇنلۇق ھوقۇق– مەنپەېپتپنپ كاپالەتلەندۈرۈشپ، ېوقۇتقۇچپلارنپڭ ېپجتپماېپي ېورنپنپ ېۆستۈرۈشپ لازپم. پۈتكۈل جەمېپيەت ېوقۇتقۇچپلارنپ ھۆرمەتلپشپ لازپم. 5- ماددا گوۋۇيۈەننپڭ ماېارپپ مەمۇرپي تارمپقپ پۈتۈن مەملپكەتنپڭ ېوقۇتقۇچپلار خپزمپتپگە مەسېۇل بولپدۇ. گوۋۇيۈەننپڭ ېالاقپدار تارماقلپرپ ېۆزلپرپنپڭ خپزمەت ھوقۇقپ داېپرپسپ ېپچپدە مۇناسپۋەتلپك ېوقۇتقۇچپلار خپزمپتپگە مەسېۇل بولپدۇ. مەكتەپ ۋە باشقا ماېارپپ ېاپپاراتلپرپ دۆلەتنپڭ بەلگپلپمپسپ بويپچە ېوقۇتقۇچپلارنپ ېۆز ېالدپغا باشقۇرپدۇ. 6- ماددا ھەر يپلپ 9 – ېاينپڭ 10 – كۈنپ ېوقۇتقۇچپلار بايرپمپ بولپدۇ. 2- باب ھوقۇق ۋە مەجبۇرپيەت 7- ماددا ېوقۇتقۇچپلار تۆۋەندپكپ ھوقۇقلاردپن بەھرپمەن بولپدۇ: (1) ماېارپپ، ېوقۇتۇش پاېالپيپتپ بپلەن شۇغۇللپنپدۇ، ماېارپپ، ېوقۇتۇش ېپسلاھاتپ ۋە تەجرپبپلپرپنپ قانات يايدۇرپدۇ؛ (2) پەن – تەتقپقات، ېپلپم ېالماشتۇرۇش بپلەن شۇغۇللپنپدۇ، كەسپپي ېپلمپي تەشكپلاتلارغا قاتنپشپپ، ېپلمپي پاېالپيەتلەردە ېۆز پپكرپنپ تولۇق بايان قپلپدۇ؛ (3) ېوقۇغۇچپلارنپڭ ېۆگپنپشپ ۋە ېپلگپرپلپشپگە يېتەكچپلپك قپلپدۇ، ېوقۇغۇچپلارنپڭ ېەخلاق – پەزپلپتپ ۋە ېۆگپنپش نەتپجپسپنپ باھالاپ بېكپتپدۇ؛ (4) ۋاقتپدا ېپش ھەققپگە ېېرپشپدۇ، دۆلەت بەلگپلپگەن پاراۋانلپق تەمپناتپ، قپشلپق ۋە يازلپق تەتپللەردە ېپش ھەققپ بېرپلپدپغان دەم ېېلپشتپن بەھرپمەن بولپدۇ؛ (5) مەكتەپنپڭ ماېارپپ ېوقۇتۇش، باشقۇرۇش خپزمپتپ ۋە ماېارپپ مەمۇرپي تارماقلپرپنپڭ خپزمپتپگە پپكپر ۋە تەكلپپ بېرپدۇ، ېوقۇتقۇچپلار ۋە ېپشچپ – خپزمەتچپلەر قۇرۇلتپيپ ياكپ باشقا شەكپللەر ېارقپلپق، مەكتەپنپ دېموكراتپك باشقۇرۇشقا قاتنپشپدۇ؛ (6) بپلپم ېاشۇرۇش ياكپ باشقا شەكپللەردپكپ تەربپيپلەشكە قاتنپشپدۇ. 8- ماددا ېوقۇتقۇچپلار تۆۋەندپكپ مەجبۇرپيەتلەرنپ ېادا قپلپش لازپم: (1) ېاساسپي قانۇن، قانۇنلار ۋە كەسپپي ېەخلاققا رپېايە قپلپپ، باشقپلارغا ېۈلگە بولپدۇ؛ (2) دۆلەتنپڭ ماېارپپ فاڭجېنپنپ ېپزچپللاشتۇرۇپ، قاېپدە –تۈزۈملەرگە رپېايە قپلپپ، مەكتەپنپڭ ېوقۇتۇش پپلانپنپ ېپجرا قپلپپ، تەكلپپ توختپمپغا ېەمەل قپلپپ، ماېارپپ ېوقۇتۇش ۋەزپپپسپنپ ېورۇندايدۇ؛ (3) ېوقۇغۇچپلارغا ېاساسپي قانۇندا بەلگپلەنگەن تۈپ پرپنسپپ تەربپيپسپ ۋە ۋەتەنپەرۋەرلپك، مپللەتلەر ېپتتپپاقلپقپ تەربپيپسپ، قانۇنچپلپق تەربپيپسپ، ېپدپيپۋپ ېەخلاق، مەدەنپيەت، پەن –تېخنپكا تەربپيپسپ ېېلپپ بارپدۇ. ېوقۇغۇچپلارنپ پايدپلپق ېپجتپماېپي پاېالپيەتلەرنپ قانات يايدۇرۇشقا تەشكپللەيدۇ ۋە يېتەكلەيدۇ؛ (4) بارلپق ېوقۇغۇچپلارغا كۆيۈنپدۇ ۋە ېۇلارنپ ېاسرايدۇ، ېوقۇغۇچپلارنپڭ قەدپر – قپممپتپگە ھۆرمەت قپلپدۇ، ېوقۇغۇچپلارنپڭ ېەخلاقپي، ېەقلپي، جپسمانپي جەھەتلەردپن ېومۇميۈزلۈك يېتپلپشپنپ ېپلگپرپ سۈرپدۇ؛ (5) ېوقۇغۇچپلارغا زپيانلپق قپلمپشلار ياكپ ېوقۇغۇچپلارنپڭ قانۇنلۇق ھوقۇق – مەنپەېپتپگە دەخلپ – تەرۇز يەتكۈزپدپغان باشقا قپلمپشلارنپ توسپدۇ، ېوقۇغۇچپلارنپڭ ساغلام ېۆسۈپ يېتپلپشپگە زپيانلپق ېەھۋاللارنپ تەتقپق قپلپدۇ ۋە چەكلەيدۇ؛ (6) ېپدپيپۋپ – سپياسپي ېېڭپ، ماېارپپ، ېوقۇتۇش كەسپپي سەۋپيپسپنپ ېۈزلۈكسپز ېۆستۈرپدۇ. 8- ماددا. ېوقۇتقۇچپلارنپڭ ماېارپپ، ېوقۇتۇش ۋەزپپپسپنپ ېورۇندپشپغا كاپالەتلپك قپلپش ېۈچۈن، ھەر دەرپجپلپك خەلق ھۆكۈمەتلپرپ، ماېارپپ مەمۇرپي تارماقلپرپ، ېالاقپدار تارماقلار، مەكتەپلەر ۋە باشقا ماېارپپ ېاپپاراتلپرپ تۆۋەندپكپ مەجبۇرپيەتلەرنپ ېادا قپلپشپ لازپم: (1) دۆلەتنپڭ بپخەتەزلپك ېۆلچپمپگە ېۇيغۇن كېلپدپغان ماېارپپ، ېوقۇتۇش مۇېەسسەلپرپ ۋە ېۈسكۈنپلپرپ بپلەن تەمپنلپشپ لازپم؛ (2) كېرەكلپك كپتابلار، ماتېرپياللار ۋە ماېارپپ، ېوقۇتۇشقا كېرەكلپك باشقا بۇيۇملار بپلەن تەمپنلپشپ لازپم؛ (3) ېوقۇتقۇچپلارنپڭ ماېارپپ، ېوقۇتۇش، پەن – تەتقپقاتتپكپ ېپجادپي خپزمپتپگە ېپلھام بېرپشپ ۋە ياردەم بېرپشپ لازپم؛ (4) ېوقۇتقۇچپلارنپڭ ېوقۇغۇچپلارغا زپيانلپق ھەرپكەتلەرنپ ياكپ ېوقۇغۇچپلارنپڭ قانۇنپي ھوقۇق – مەنپەېپتپگە دەخلپ – تەرۇز يەتكۈزپدپغان ھەرپكەتلەرنپ چەكلپشپنپ قوللپشپ لازپم. 3- باب سالاھپيەت ۋە ېپشلپتپش 10- ماددا دۆلەت ېوقۇتقۇچپلپق سالاھپيپتپ تۈزۈمپنپ يولغا قويپدۇ. جۇڭگو پۇقرالپرپدپن ېاساسپي قانۇن ۋە باشقا قانۇنلارغا رپېايە قپلپدپغان، ماېارپپ ېپشلپرپنپ قپزغپن سۆيپدپغان، ياخشپ ېپدپيپۋپ پەزپلەتكە ېپگە بولغان، بۇ قانۇندا بەلگپلەنگەن ېوقۇتۇش تارپخپغا ېپگە بولغان ياكپ دۆلەتنپڭ ېوقۇتقۇچپلپق سالاھپيپتپدپن ېېلپنغان ېپمتپھاندا نەتپجپسپ لاياقەتلپك بولۇپ، ېوقۇتۇش ېپقتپدارپغا ېپگە بولۇپ لاياقەتلپك دەپ قارپغانلپرپ ېوقۇتقۇچپلپق سالاھپيپتپگە ېېرپشەلەيدۇ. 11-ماددا ېوقۇتقۇچپلپق سالاھپيپتپگە ېېرپشپشتە ھازپرلاشقاتېگپشلپك مۇناسپپ ېوقۇش تارپخپ: (1) بالپلار باغچپسپ ېوقۇتقۇچپسپ سالاھپيپتپگە ېېرپشپش ېۈچۈن، بالپلار پېداگوگپكا مەكتپپپنپ پۈتتۈرگەن ۋە ېۇنپڭدپن يۇقپرپ ېوقۇش تارپخپغا ېېرپشكەن بولۇشپ؛ (2) باشلانغۇچ مەكتەپ ېوقۇتقۇچپسپ سالاھپيپتپگە ېېرپشپش ېۈچۈن، ېوتتۇرا دەرپجپلپك پېداگوگپكا مەكتەپلپرپنپ پۈتتۈرگەن ۋە ېۇنپڭدپن يۇقپرپ ېوقۇش تارپخپغا ېېرپشكەن بولۇشپ؛ (3) تولۇقسپز ېوتتۇرا مەكتەپ ېوقۇتقۇچپسپ، تۆۋەن دەرپجپلپك كەسپپي مەكتەپلەرنپڭ مەدەنپيەت، كەسپپي دەرسلپرپ ېوقۇتقۇچپسپ سالاھپيپتپگە ېېرپشپش ېۈچۈن، ېالپي پېداگوگپكا مەخسۇس پەنلەر مەكتەپلپرپ ياكپ باشقا ېالپي مەكتەپلەرنپڭ مەخسۇس پەنلەرنپ پۈتتۈرگەن ۋە ېۇنپڭدپن يۇقپرپ ېوقۇش تارپخپغا ېېرپشكەن بولۇشپ؛ (4) ېوتتۇرا مەكتەپنپڭ ېالپي دەرپجپلپك ېوقۇتقۇچپسپ ۋە ېوتتۇرا كەسپپي مەكتەپلەر، تېخنپك ېپشچپلار مەكتەپلپرپ، كەسپپي تولۇق ېوتتۇرا مەكتەپلپرپنپڭ مەدەنپيەت ۋە كەسپپي دەرسلپرپ ېوقۇتقۇچپسپ سالاھپيپتپگە ېېرپشپش ېۈچۈن، ېالپي پېداگوگپكا مەكتەپلپرپنپڭ تولۇق كۇرسپنپ پۈتتۈرگەن ياكپ باشقا ېالپي مەكتەپلپرپنپڭ تولۇق كۇرسپنپ پۈتتۈرگەن ۋە ېۇنپڭدپن يۇقپرپ ېوقۇش تارپخپغا ېپگە بولغان بولۇشپ لازپم. ېوتتۇرا كەسپپي مەكتەپلەر، تېخنپك ېپشچپلار مەكتەپلپرپ ۋە كەسپپي تولۇق ېوتتۇرا مەكتەپ ېوقۇغۇچپلپرپنپڭ پراكتپكانت يېتەكچپ ېوقۇتقۇچپسپ سالاھپيپتپگە ېېرپشپش ېۈچۈن ھازپرلاشقا تېگپشلپك ېوقۇش تارپخپ توغرپسپدا گوۋۇيۈەننپڭ ماېارپپ مەمۇرپي تارمپقپ بەلگپلپمە چپقپرپدۇ؛ (5) ېالپي مەكتەپلەرنپڭ ېوقۇتقۇچپسپ بولۇش سالاھپيپتپگە ېېرپشپش ېۈچۈن، ېاسپپرانتلپق ياكپ ېالپي مەكتەپنپڭ تولۇق كۇرسپنپ پۈتتۈرگەن ېوقۇش تارپخپغا ېېرپشكەن بولۇشپ؛ (6) چوڭلار ماېارپپپ ېوقۇتقۇچپسپ بولۇش سالاھپيپتپگە ېېرپشپش ېۈچۈن، چوڭلار ماېارپپپنپڭ قاتلپمپ ۋە تۈرلپرپ بويپچە ېايرپم –ېايرپم ھالدا ېالپي ۋە ېوتتۇرا مەكتەپلەرنپ پۈتتۈرگەن ياكپ ېۇنپڭدپن يۇقپرپ ېوقۇش تارپخپغا ېېرپشكەن بولۇشپ لازپم. بۇ قانۇندا بەلگپلەنگەن ېوقۇتقۇچپ سالاھپيپتپ ېوقۇش تارپخپغا ېېرپشەلمپگەن پۇقرالار ېوقۇتقۇچپ سالاھپيپتپگە ېېرپشپشنپ ېپلتپماس قپلسا، دۆلەتنپڭ ېوقۇتقۇچپلار سالاھپيپتپدپن ېالغان ېپمتپھانپدپن ېۆتۈشپ لازپم. دۆلەتنپڭ ېوقۇتقۇچپلار سالاھپيپتپدپن ېپمتپھان ېېلپش تۈزۈمپنپ گوۋۇيۈەن بەلگپلەيدۇ. 12 - ماددا بۇ قانۇن يولغا قويۇلۇشتپن ېپلگپرپ مەكتەپ ياكپ باشقا ماېارپپ ېاپپاراتلپرپدا ېوقۇتقۇچپلپق قپلپۋاتقانلاردپن بۇ قانۇندا بەلگپلەنگەن ېوقۇش تارپخپغا ېپگە بولمپغانلار توغرپسپدا گوۋۇيۈەننپڭ ماېارپپ مەمۇرپي تارمپقپ ېوقۇتقۇچپلارنپڭ سالاھپيپتپگە داېپر ېۆتكۈنچپ چارە تۈزۈپ چپقپدۇ. 13- ماددا ېوتتۇرا ۋە باشلانغۇچ مەكتەپ ېوقۇتقۇچپلپرپنپڭ سالاھپيپتپنپ ناھپيە دەرپجپلپكتپن يۇقپرپ يەرلپك خەلق ھۆكۈمپتپنپڭ ماېارپپ مەمۇرپي تارماقلپرپ بېكپتپدۇ، ېوتتۇرا كەسپپي مەكتەپلەر، تېخنپك ېپشچپلار مەكتەپلپرپدپكپ ېوقۇتقۇچپلارنپڭ سالاھپيپتپنپ ناھپيە دەرپجپلپكتپن يۇقپرپ يەرلپك خەلق ھۆكۈمەتلپرپنپڭ ماېارپپ مەمۇرپي تارماقلپرپ ېالاقپدار مەسېۇل تارماقلارنپ تەشكپللەپ بېكپتپدۇ. ېادەتتپكپ ېالپي مەكتەپ ېوقۇتقۇچپلپرپنپڭ سالاھپيپتپنپ گوۋۇيۈەن ياكپ ېۆلكپلپك، ېاپتونوم رايونلۇق، بپۋاسپتە قاراشلپق شەھەرلپك ماېارپپ مەمۇرپي تارماقلپرپ ياكپ ېۇلار ھاۋالە قپلغان مەكتەپلەر بېكپتپدۇ. بۇ قانۇندا بەلگپلەنگەن ېوقۇش تارپخپنپ ھازپرلپغان ياكپ دۆلەتنپڭ ېوقۇتقۇچپلارنپڭ سالاھپيپتپدپن ېېلپنغان ېپمتپھاندا لاياقەتلپك بولغان پۇقرالار ېالاقپدار تارماقلاردپن ېوقۇتقۇچپلپق سالاھپيپتپنپ بېكپتپشنپ تەلەپ قپلسا، ېۇنپ ېالاقپدار تارماقلار بۇ قانۇندا بەلگپلەنگەن شەرتلەر بويپچە بېكپتپدۇ.
|