باشقۇرۇش ئەسكەرىتمىسى :

بۇ يازمىنى axtuzi نادىرلىدى .(2009-05-06)

پىيازلىق چوققا
پىيازلىق چوقا- ھازىر پامىردا بولۇپ، تارىختا ئاللا بۇرۇن خاتىرلەنگەن.  ھازىرقى زامان قېدىرىپ تەكشۈرۈش نەتىجىسىگە ئاساسلانغاندا،  تاشقورغان تەۋەسىدىكى پامىر ئېگىزلىكىدىدە ياۋا غول پىيازلىق بايقالغان. بۇ غولپىيازلارنىڭ  غولى تەرەققى قىلغان بولۇپ، ئېگىزلىگى 20 سانتا مېتىر ئەتراپىدا، تەمى ئاچچىق-مېزلىك، شىرنىلىك، ئائىلە غولپىيىزىغا ئوخشاپ كېتىدۇ. خەن سولالىسىدىن بۇرۇنلا شىنجاڭدىكى ئولتۇراق ئائىلىلىكلەر بۇ غولپىيازلارنى ئائىلىسىدە تېرىپ-ئۆستۈرۈشكە ئادەتلىنىپ بولغان.    بۇندىن 2000 يىل ئىلگىرى جاڭچىەن 张骞 غەربى دىيارغا كەلگەندە، بۇ قىممەتلىك ئۆسۈملىكنى ئىشكىرىگە ئېلىپ كەلگەن، ئۇچاغدا غوز پىياز ( 胡葱) دەپ ئاتىلاتتى.
2000 يىلدىن كېيىنكى بۈگۈنكى كۈندە، چوڭ پىياز 大葱 ، ئۈگرە پىياز  小葱دەپ ئاتىلىپ، پۈتۈن مەملىكەتتىكى ھەر مىللەت خلقىنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشىدا كام بولسا بولمايدىغان يىمەكلىكلىگىگە ئايلاندى. بۇنى پىيازلىق چوققا ۋە شىنجاڭ ئاھالىسىنىڭ جوڭخۇا يىمەك-ئىشمەك مەدىنىيىتىگە قوشقان تۆھپىسى- دىيىشكە ئەرزىيدۇ.

مەنبە: شىنجاڭنىڭ قەدىمى مەدىنىيىتى (خەنزۇچە)  كىتاۋىدىن.

غوز ( 胡 ) نامى بىلەن ئاتىلىدىغان تۈرلەر يەنە تۆۋەندىكىچە:
خاتا يەرلىرىنى تۈزۈتۈپ ئوقۇرسىزلەر، كام يەرلىرىنى تولۇقلاپ قويارسىزلەر.
غوزلار                胡人
نان                   胡馕
تاۋا نېنى           胡饼          
سامساق            胡蒜  
تەرخەمەك        胡瓜
سەۋزە            胡萝卜  
يېسى پۇرچاق  胡豆
ياڭاق            胡桃
قارا مۇچ         胡椒
زىغىر             胡麻
توغراق          胡杨  
چەكمەن       胡袍
غىجەك          胡琴
ياغاچ چۆرى   胡笳 چالغۇ ئەسۋاپ
جىغان دەرىخى胡颓子

ئۇيغۇر  ئاشپەزلىك  تارىخىغا  زىچ  مۇناسىۋەتلىك   بۇ  تەتقىقات  تېمىسى    ياھايىتى  موھىم  ئەھمىيەتكە  ئېگە ،  بىز  يالغۇز   ئۇيغۇر  تائاملىرىنى  راسلاشنىلا  بىلىپ  قالماستىن  ، ھەر  بىر  تائامنىڭ  تارىخى  ئارقا  كۆرۈنىشىنىمۇ  بىلىشىمىز  زۆرۈر ،  ئەلۋەتتە  !   نورۇز  بۇرادەر  بۇ  ھەقتە  خېلى  ئىزدىنىپتۇ  ،  ئۇنىڭ  ئەجرىگە  كۆپ  رەھمەت  !

ئۇستا  ئاشپەز  پىيازنى  كۆيدۈرمەيدۇ  ؛
تۇتامسىز  سەتەڭگە  سۆيدۇرمەيدۇ .