نامازدا «خۇشۇې»نۈڭ ېەھمۈيۈتۈ
ناماز نېمە ېۈچۈن بۈزگە ېېغۈر تۇيۇلۈدۈغان بولۇپ قالغان؟
ناماز نېمە ېۈچۈن كۆڭۈل ېۈشتۈياقۈمۈز بۈلەن قۈلۈنۈدۈغان ېۈبادەت بولماستۈن، ېۆزۈمۈزنۈ زورلاپ قۈلۈدۈغان ۋەزۈپۈگە ېايلۈنۈپ قالغان؟
ناماز نېمە ېۈچۈن دۇنيالۈق خام – چۆتلۈرۈمۈزنۈ ھېسابلايدۈغان ھېسابات ۋاقتۈ بولۇپ قالغان؟
نېمە ېۈچۈن كۆپ ساندۈكۈ مۇسۇلمانلار ېۈمامنۈڭ قايسۈ سۈرۈنۈ ېوقۇغانلۈقۈنۈمۇ بۈلمەستۈن، نامازغا كۈرگەن پېتۈ چۈقۈدۈغان بولۇپ قالغان؟
نېمە ېۈچۈن ناماز بۈزنۈ يامان ېۈشلاردۈن ۋە گۇناھ – مەسۈيەتلەردۈن توسالمايدۇ؟
يۇقۈرۈقۈ سوېاللارنۈڭ ھەممۈسۈنۈڭ جاۋابۈ پەقەت بۈردۇر. ېۇ بولسۈمۇ، نامازدا «خۇشۇې»نۈڭ يوقالغانلۈقۈدۇر.
«خۇشۇې»دېگەن نېمە؟
«خۇشۇې» ― نامازدا تۇرغاندا، ېاللاھ تاېالانۈڭ ېۇلۇغلۈقۈ ۋە ھەيبۈتۈدۈن ېەيمەنگەن، كۆڭۈلنۈ ناماز بۈلەنلا مەشغۇل قۈلغان ۋە پۈتۈن پۈكۈر – خۈيالۈنۈ ېاللاھ تاېالاغۈلا بېغۈشلۈغان ھالدا، كەمتەرلۈك ۋە ھۇشيارلۈق بۈلەن تۇرۇش دېگەنلۈكتۇر.
«خۇشۇې»نۈڭ ېورنۈ قەلب، ېۇنۈڭ مېۋۈسۈ ېۈنسان ېورگانلۈرۈدا كۆرۈلۈدۇ. چۈنكۈ ېۈنساننۈڭ بارچە ېورگانلۈرۈ قەلبكە ېەگۈشۈدۇ. نامازدا بۈراۋنۈڭ كۆڭلۈ غەپلەتتە قېلۈش، دۇنيالۈق پۈكۈر – خۈياللارغا چۆكۈش ۋە شەيتان ۋەسۋەسۈلۈرۈ تۈپەيلۈ ېۇنۈڭ «خۇشۇې»سۈ بۇزۇلغان ۋاقتۈدا، پۈتۈن ېورگانلارنۈڭ ېاللاھ تاېالاغا قۈلۈۋاتقان قۇلچۈلۈقۈمۇ بۇزۇلۈدۇ. چۈنكۈ قەلب قوماندان، باشقا ېورگانلار ېەسكەرلەردۇر. قوماندۈنۈ سالاھۈيەتلۈك بولمۈغان ېەسكەرلەرنۈڭ مەغلۇبۈيەتكە ېۇچرۈغۈنۈدەك، قەلب سالاھۈيەتتۈن قالغاندا، باشقا ېورگانلارنۈڭ سالاھۈيۈتۈمۇ يوقۈلۈدۇ.
تەپسۈرۈ ېۈبنۈ كەسۈردە مۇنداق دەيدۇ: «نامازدۈكۈ «خۇشۇې» پەقەت ناماز ېۈچۈن كۆڭلۈنۈ پۈتۈنلەي بېغۈشلۈغان كۈشۈگۈلا ھاسۈل بولۈدۇ. شۇ ۋاقۈتتۈلا كۆڭۈل ناماز بۈلەن ېارام تاپقان بولۈدۇ ۋە نامازدۈكۈ ھەقۈقۈي ھۇزۇر – ھالاۋەتنۈ تېتۈغۈلۈ بولۈدۇ. شۇڭا پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام: »ناماز مېنۈڭ خوشاللۈقۈم ۋە كۆڭۈل ېارامۈم قۈلۈندۈ« دېگەن»تەپسۈرۈ ېۈبنۈ كەسۈر 5 - توم 456 - بەت.
«خۇشۇې» شەنۈ ېۇلۇغ، يوقۈلۈشۈ تېز، ھازۈرقۈ زاماندا تېپۈلۈشۈ ېۈنتايۈن ېاز بولغان نەرسۈدۇ. پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام: « مۇشۇ ېۈممەتتۈن ېەڭ ېاۋۋال يوقۈلۈدۈغان نەرسە «خۇشۇې» دۇر. ھەتتا نامازلۈرۈنۈ «خۇشۇې» بۈلەن ېوقۇيدۈغان كۈشۈنۈ كۆرەلمەيسەن»دېگەن. تەبەرانۈي رۈۋايۈتۈ«سەھۈھ» دەپ باھالۈغان ھەدۈس.
«خۇشۇې»نۈڭ ھۆكمۈ
شۈبھۈسۈزكۈ نامازنۈ «خۇشۇې» بۈلەن ېوقۇش پەرزدۇر. شەيخۇلېۈسلام ېۈبنۈ تەيمۈيە مۇنداق دېگەن: «ېاللاھ تاېالا قۇرېان كەرۈمدە: «سەۋر قۈلۈش، ناماز ېوقۇش ېارقۈلۈق (ېاللاھتۈن) ياردەم تۈلەڭلار. ناماز ېاللاھنۈڭ ېۇلۇغلۈقۈ ۋە ھەيبۈتۈدۈن ېەيمۈنۈپ (يەنۈ«خۇشۇې»بۈلەن) تۇرغۇچۈلاردۈن باشقۈلارغا ھەقۈقەتەن مۇشەققەتلۈك ۋە ېېغۈر ېۈشتۇر»بەقەرە سۈرۈسۈ 45 - ېايەت..
بۇېايەت، ېاللاھ تاېالانۈڭ ھەيبۈتۈدۈن ېەيمەنگەن ھالدا، «خۇشۇې»بۈلەن تۇرمۈغۇچۈلارنۈ سۆكۈشنۈ تەقەززا قۈلۈدۇ. مەلۇمكۈ، سۆكۈش پەرزنۈ تەرك ېەتكەن ياكۈ مەنېۈ قۈلۈنغان ېۈشلارنۈ قۈلغانلارغۈلا خاستۇر. نامازدا «خۇشۇې» نۈ تەرك ېەتكۈچۈلەرنۈڭ سۆكۈلگەنلۈكۈ «خۇشۇې» نۈڭ پەرز ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ. مۇېمۈنۇن سۈرۈسۈنۈڭ بېشۈدۈن «مۆمۈنلەر ھەقۈقەتەن بەختكە ېېرۈشتۈ. ېۇلار شۇنداق مۆمۈنلەركۈ، نامازلۈرۈدا ېاللاھ تاېالانۈڭ ېۇلۇغلۈقۈدۈن سۈر بېسۈپ كەتكەنلۈكتۈن ېەيمۈنۈپ تۇرغۇچۈلاردۇر» دېگەن ېايۈتۈدۈن «ېەنە شۇلار (يەنۈ يۇقۈرۈقۈ سۈپەتلەرگە ېۈگە مۆمۈنلەر نازۇ نېمەتلۈك جەننەتنۈڭ) ۋارۈسلۈرۈدۇر. ېۇلار (يۇقۈرۈ دەرۈجۈلۈك جەننەت) فۈردەۋسكە ۋارۈسلۈق قۈلدۇ، فۈردەۋستە مەڭگۈ قالۈدۇ» دېگەن ېايەتلۈرۈگۈچە بولغان ېايەتلەرمۇ، نامازدا «خۇشۇې» نۈڭ پەرز ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈپادۈلەش بۈلەن بۈرگە، ېۇنۈڭ جەننەتلەرنۈڭ ېەڭ ېېسۈلۈ بولغان فۈردەۋسكە ۋارۈسلۈق قۈلۈشنۈڭ ۋاسۈتۈسۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ. فۈردەۋسكە ۋارۈسلۈق قۈلۈش يۇقۈرۈدا سۈپەتلەنگەنلەر ېۈچۈنلا خاس بولغانلۈقۈ، ېۇلاردۈن باشقۈلارنۈڭ ۋارۈسلۈق قۈلالمايدۈغانلۈقۈنۈ تەقەززا قۈلۈدۇ. نامازدا پەرز بولغان «خۇشۇې» ېاللاھ تاېالانۈڭ ېۇلۇغلۈقۈ ۋە ھەيبۈتۈدۈن ېەيمەنگەن ھالدا تۇرۇشتۈن باشقا، نامازدۈكۈ ھەر بۈر پاېالۈيەتنۈ ېالدۈرۈماستۈن تەمكۈنلۈك بۈلەن قۈلۈشنۈمۇ ېۆز ېۈچۈگە ېالغان ېۈكەن، سەجدۈنۈ توخۇ دان چوقۇغاندەك ېالدۈراپ قۈلغان ۋە رۇكۇدۈن بېشۈنۈ كۆتۈرگەندە رۇسلانماستۈنلا ېالدۈراپ سەجدۈگە كەتكەن ېادەم «خۇشۇې»نۈ تەرك ېەتكەن بولۈدۇ. چۈنكۈ نامازنۈ تەمكۈنلۈك بۈلەن ېالدۈرۈماستۈن ېوقۇش دېگەنلۈك نامازدۈكۈ ھەر بۈر يۆتكۈلۈشتە ېورگانلار ېۆز ېورنۈغا تولۇق كېلۈپ بولغۈچۈلۈك ېارام ېېلۈشتۇر. تەمكۈنلۈكنۈ تەرك ېەتكەن ېادەم ېارام ېېلۈشنۈ ھاسۈل قۈلالمايدۇ، ېارام ېېلۈشنۈ ھاسۈل قۈلالمۈغان ېادەم رۇكۇ ۋە سەجدۈلەردە «خۇشۇې»نۈ ھاسۈل قۈلالمايدۇ، «خۇشۇې»نۈ ھاسۈل قۈلالمۈغان ېادەم گۇناھكار بولۈدۇ. پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالامنۈڭ نامازدا ېاسمانغا قارۈغان ېادەمگە كايۈغانلۈقۈمۇ، نامازدا «خۇشۇې» نۈڭ پەرز ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرسۈتۈدۇ. چۈنكۈ نامازدا تۇرۇپ كۈچۈك ھەرۈكەت قۈلۈش ۋە ېۇياق - بۇياققا قاراش «خۇشۇې»نۈڭ ېەكسۈدۇر»شەيخۇلېۈسلام ېۈبنۈ تەيمۈيەنۈڭ « مجموى الفتاوۈ » ناملۈق ېەسۈرۈ 22 - توم 553 – 558 - بەتلەردۈن ېېلۈندۈ.
ساۋاب «خۇشۇې» دەرۈجۈسۈگە قاراپ بولۈدۇ
«خۇشۇې»نامازنۈڭ جېنۈ بولۇپ، ېۇنۈڭدۈن نېسۈۋۈسۈنۈ ېالالمۈغان ناماز ېۆلۈك نامازدۇر. چۈنكۈ ھەركۈمنۈڭ نامازدۈن ېالۈدۈغان نېسۈۋۈسۈ پەقەت ېۇنۈڭدا ېەقلۈ ېويغاق تۇرغان قۈسمۈ بۈلەنلا چەكلۈنۈدۇ. شۇڭا ھەزرۈتۈ ېۈبنۈ ېابباس رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ: « نامۈزۈڭدۈن پەقەت نېمە دېگەن ۋە نېمە قۈلۈۋاتقۈنۈڭنۈ بۈلۈپ، ھېس قۈلۈپ تۇرۇپ ېوقۇغۈنۈڭلا ساڭا ېاېۈتتۇر»دېگەن.  ېۈبنۈ تەيمۈيەنۈڭ « مجموى الفتاوۈ » ناملۈق ېەسۈرۈ 22 - توم 612 - بەت.
ناماز ېوقۇغانغا بېرۈلۈدۈغان ساۋاب «خۇشۇې» غا قاراپ بولۈدۇ. ناماز ېوقۇغانلارنۈڭ بەزۈسۈ تولۇق ساۋابقا ېېرۈشسە، بەزۈسۈ يېرۈم ساۋابقا ۋە بەزۈسۈ يېرۈمدۈنمۇ ېاز ساۋابقا ېېرۈشۈدۇ. ېەمما نامازدا نېمە ېوقۇلغان ۋە نېمە ېۈش قۈلۈنغانلۈقۈنۈمۇ بۈلمەستۈن ېۇنۈڭغا كۈرگەن پېتۈ چۈققان كۈشۈ ھېچقانداق ساۋابقا ېېرۈشەلمەيدۇ. چۈنكۈ ېۇ، «خۇشۇې»نۈ پۈتۈنلەي تەرك ېەتكەن كۈشۈدۇر. شۇڭا پەيغەمبەر ېەلەيھۈسسالام مۇنداق دېگەن: « بەندە ناماز ېوقۇغان بۈلەن ېۇنۈڭغا يېزۈلۈدۈغان ساۋاب يا ېوندۈن بۈرۈ، يا توققۇزدۈن بۈرۈ، يا سەككۈزدۈن بۈرۈ، يا يەتتۈدۈن بۈرۈ، يا ېالتۈدۈن بۈرۈ، يا بەشتۈن بۈرۈ، يا تۆتتۈن بۈرۈ، يا ېۈچتۈن بۈرۈ، يا يېرۈمۈدۇر»ېۈمام ېەھمەد رۈۋايۈتۈ، «سەھۈھ» دەپ باھالانغان ھەدۈس.
شۇ سەۋەبتۈن بۇرۇنقۈ ېۈلگۈلۈك زاتلار نامازنۈ « خۇشۇې» بۈلەن ېادا قۈلۈشقا ناھايۈتۈ زور ېەھمۈيەت بېرەتتۈ. ېۇلار نامازغا تۇرغانلۈرۈدا پۈتۈن ۋۇجۇدۈنۈ ېاللاھ تاېالا بۈلەن ېېلۈپ بېرۈۋاتقان سۆھبۈتۈگە بېغۈشلۈغانلۈقتۈن، نامازنۈڭ سۈرتۈدۈكۈلەرنۈ ېۈشتمەس، تۇيماس، بۈلمەس بولۇپ، «خۇشۇې» غا غەرق بولغان ھالدا تۇراتتۈ.
«ېابدۇللاھ ېۈبنۈ زۇبەير رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇغا ناماز ېەسناسۈدا توپ ېېتۈلغاندا، كۈيۈمۈنۈڭ يېرۈمۈ كۆيۈپ بولغان بولسۈمۇ، نامازدۈن بېشۈنۈ كۆتۈرمۈگەن. مەسلەمە ېۈبنۈ بەششار رەزۈيەللاھۇ ېەنھۇ ناماز ېوقۇۋاتقان ۋاقتۈدا مەسجۈدنۈڭ بۈر تەرۈپۈ ېۆرۈلۈپ كېتۈپ كۈشۈلەر نالە – پەرياد چاقۈرۈۋاتقان چاغدا، ېۇ ېەتراپۈدا بولۈۋاتقان ېۆزگۈرۈشلەردۈن خەۋەرسۈز ھالدا نامازغا داۋام قۈلۈۋەرگەن. بەزۈ سالۈھلار تاھارەت ېالغۈنۈدا چۈرايۈ سارغۈيۈپ كەتكەنلۈكتۈن، كۈشۈلەر بۇنۈڭ سەۋەبۈنۈ سورۈغاندا: ”مەن ھازۈر ھۇزۇرۈغا بارۈدۈغان زاتنۈڭ كۈم ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلۈمەن ېەمەسمۇ؟“دەپ جاۋاب بەرگەن ېۈكەن. ھەزرۈتۈ ېەلۈ - كەررەمەللاھۇ ۋەجھەھۇ- نامازنۈڭ ۋاقتۈ كۈرۈشۈ بۈلەن تۈترەشكە باشلايدۈكەن ۋە چۈرايۈ ېۆزگۈرۈپ كېتۈدۈكەن. كۈشۈلەر بۇنۈڭ سەۋەبۈنۈ سورۈغاندا، ېۇ: ”ېاللاھ تاېالا ېاسمان، زېمۈن ۋە تاغلارغا تەڭلۈگەندە، ېۇلار ھۆددۈسۈدۈن چۈقالماسلۈقۈدۈن قورقۇپ قوبۇل قۈلمۈغان ېامانەتنۈ(شەرۈېەت تەكلۈپۈنۈ) ېادا قۈلۈش پەيتۈ كەلدۈ ېەمەسمۇ؟!“ دەيدۈكەن. ېەللامە سەېۈد تەنۇخۈي ھەر قېتۈم ناماز ېوقۇۋاتقۈنۈدا، ېۇنۈڭ كۆز – ياشلۈرۈ ساقۈلۈقۈنۈ ھۆلدەپ تۇرۈدۈكەن»مۇھەممەد سالۈھ ېەل مۇنەججۈدنۈڭ «33 سبباً للخشوى في الپلاە » ناملۈق ېەسۈرۈدۈن.
« شەيخۇلېۈسلام ېۈبنۈ تەيمۈيە نامازغا تۇرغۈنۈدا ۋۇجۇدۈنۈ تۈترەك باسقانلۈقتۈن، ېۈختۈيارسۈز ھالدا، ېوڭ – سولغا تەۋرۈنۈپ كېتەتتۈ»»كواكب الدريە في مناقب المجتھد ابن تيميە«ناملۈق ېەسەرنۈڭ 83 - بېتۈدۈن.
يۇقۈرۈقۈلار بۈلەن بۈزنۈڭ ېەھۋالۈمۈزنۈ سېلۈشتۇرۇپ كۆرسەك بۈزنۈڭ نامازنۈ قانچۈلۈك بۈپەرۋالۈق بۈلەن ېادا قۈلۈۋاتقانلۈقۈمۈزنۈ كۆرەلەيمۈز. چۈنكۈ ھازۈرقۈ زامان مۇسۇلمانلۈرۈنۈڭ بەزۈسۈ نامازدا ساېۈتۈگە قارۈسا، بەزۈسۈ كۈيۈمۈنۈ قېقۈۋاتقان، بەزۈسۈ باش – كۆزۈنۈ قاشلۈسا، بەزۈسۈ بۇرنۈنۈ كولاۋاتقان، بەزۈسۈ ېالغان ۋە ساتقانلۈرۈنۈڭ ھېسابۈنۈ چۈقارسا، بەزۈسۈ يېنۈدا تۇرغان كۈشۈنۈڭ ھەرۈكۈنۈ كۈزەتكەن. ېۈشقۈلۈپ بۈزنۈڭ نامازلۈرۈمۈز « خۇشۇې» تۈن ېۆز نېسۈۋۈسۈنۈ ېالالمايۋاتماقتا. شۇ سەۋەبتۈن دۇېالۈرۈمۈز ېۈجابەت بولمۈغان ۋە ھالۈمۈز ېۈسلاھ قۈلۈنمۈغان.








مەنبە   مەرۈفەت

ناماز مۇسۇلمانلارغا ۋاقتۈ بەلگۈلەنگەن پەرۈز قۈلۈپ بېكۈتۈلگەن قۈيامەتتە ېەڭ ېاۋۋال سورۈلۈدۈغۈنۈمۈزمۇ يەنۈلا شۇ ناماز.  نامازنۈ تەېدۈل ېەركان بۈلەن ېۆتۈشۈمۈز ھەمدە ناماز ۋە سەبۈر ېارقۈلۈق اللەدۈن ياردەم تۈلشۈمۈز كېرەك

رەخمەت سۈزگە ! بۈلۋالدۇق