. تىك تۇرغان قوينىڭ دۈمبىسىدىن ئىككى قولىمىزنى ئۆتكۈزۈپ، بىزدىىن يىراق تەرەپتىكى ئىككى پاچىقىنى تارتىپ، سېلىق ياتقۇزىمىز.

1. ئوڭ كەينى پۇتىنى قالدۇرۇپ، قالغان ئۈچ پاچاقنى بېغىشتىن يېشىلىپ كەتمىگۈدەك قىلىپ چىگىمىز.بۇغۇزلاشتىن ئاۋال تىلىنى تارتىپ چىقىرىپ قويىمىزكەن.

2. قوينىڭ كېكىرتىگىنى توغرا تاپىمىز، بۇنىڭ كەينى دەل ئاخىرقى ئۇمۇرتقىنىڭ ئۈستىگە توغرا كېلىشى كېرەك، بويۇننىڭ ئاستىغا سۈرۈلۈپ كەتسە بولمايدۇ، بۇغدىيەكتەك ھۈررەكنى توغرا تاپساقلا بولىدۇ، بەكلا ئاسان ئىش. قوينىڭ كانىيىنى قىبلىگە قارىتىپ، تەگبىر ئوقۇپ، "بىسمىللاھى ئاللاھۇ ئەكبەر" دەپ ئىتتىك پىچاق بىلەن بوغۇزلايمىز.

3. بۇغۇزلىغاندا، پەقەت ئۆپكە كانىيى، ئوڭ- سول چوڭ قان تومۇرنى تەڭ كېسىپ، قوينىڭ تېپىرلىشى ئارقىلىق يۈرەك، ئۆپكە، گۆشلەردىكى قانلارنىڭ ئېقىپ بولۇشىنى ساقلايمىز، ھەرگىز بىراقلا بويۇن ئومۇرتقىسىنى قوشۇپ كېسىپ تاشلىمايمىز، بۇ دىگەن، تېرىسىنى شىلىپ بولاي دىگەندە بىر تەرەپ قىلىدىغان ئىش. قان قانچە كۆپ ئاقسا گۆش شۇنچە تاتلىق بولىدۇ دەيدىكەن. بەدىنىنى تۇتۇپ مېدىرلىتىپ بېرىمىز، قاننىڭ پاكىز ئېقىشىغا ياردىمى بولسۇن ئۈچۈن. ئەگەر، ھويلىدا كىچىك قىز- ئۇغۇل بالىلار بولسا، چوقۇم چاقىرىپ ئەكىلىپ، قوينىڭ بۇغۇزىدىن ئېقىۋاتقان ئىسسىق قاننى بارماق بىلەن بالىنىڭ پىشانىسىگە بېسىپ قويىمىز، بۇنىڭدىن قاچقان ئوغۇل چوڭ بولغاندا قوي بوغۇزلىيالماي خەققە يېلىنىپ ئۆتىدۇ.

4. قوينىڭ تېپىرلىشى، توختاپ قېلىپ، يەنە تېپىرلىشى پۈتۈنلەي توختىغاندا، جېنى پۈتۈنلەي چىقىپ بولغان بولىدۇ. بۇ چاغدا، پاكىز چوكا بىلەن، بايامقى چىگىلمىگەن كەينى پاچاقنىڭ تىزى ( بۇلارنىڭ تىزى بىزدەك ئالدىغا ئەمەس، كەينىگە ئىگىلىدۇ دىسە، ھە دەپ تۇرىلى..) نىڭ سەل ئاستىدىن تېرىنى تارتىپ تۇرۇپ (بولسا مەندەك ئىسسىق سۇدا يۇيۇۋېتىپ) بىر پىچاقتا كىچىك كېسىپ، پۈۋلەشكە تۆشۈك ئاچىمىز، پۈۋلەيمىز، پات- پات پۇتلىرىنى قۇرسىقىغا بېسىپ، يىراقتىكى تېرە ئىچىگە بېسىم بىلەن يەل ماڭدۇرىمىز.

5. خۇددىي كۆپتۈرۈلگەن شاردەك تۆت پۇتىنى تۆت ياققا ئۇزۇن سۇنۇپ، تېرىسى راسا كۆپكەندە، ئاندىن پۈۋلەشنى توختىتىپ، پۈۋلىگەن تۈشۈكتىن باشلاپ، پۇتنىڭ ئىچىنى بويلاپ، چاتراقنىڭ ئوتتۇرىسىغىچە كېسىمىز، ئارقىدىن، قۇرساقنىڭ ئوتتۇرا سىزىقىنى بويلاپ بوينىغىچە، يەنە پۇتلىرىنى تىزىغىچە تېرىسىنى كېسىمىز، پەقەت، تېرىسىنىلا كېسىمىز، پىچاقنى تېرىدىن ئۆتكۈزۈپ قوسىقىغا، گۆشلىرىگە تىقىۋەتمەيمىز.

6. ئۇچى ئىتتىك بىلەنگەن پىچاق بىلەن، ئاۋايلاپ تۇرۇپ تېرە شېلىشقا باشلايمىز، ئەستايىدىل بولۇڭ، بولمىسا، ئاخۇنۇمنىڭ پايدىسى ئازلاپ كېتىدۇ. يەنە، تېرىدە قىزىل گۆشلەر قالمايدۇ، دەل گۆش بىلەن تېرىنى ئايرىيمىز، چۈنكى، بىز پۈدىگەندە، بىر قىسىم يەل تېرە بىلەن گۆش ئارىسىغا ئەمەس، گۆش پەردىسىنىڭ ئىچىگە بارىدۇ.

باشنى مۇۋاپىق چاغدا پۈتۈنلەي ئۈزۈپ ئېلىۋېتىمىز. تېرىسىنى شېلىشتا، تۆت پۇتلىرىغىچە شىلىپ بولغاندا، ئالدى ئىككى پۇتنىڭ تىزىنىڭ ئىچىدىن، ئاستى تەرەپتىن بىرىلىك جايدىن بىر پىچاق ئۇرساق، نەق بۇغۇم ئۈستىدىن پەيلەر كېسلىدۇ، بىر چۆگىلىتىپ پىچاق ئۇرۇپ بولۇپ، بىر قايرىپ بۇغۇمنى سۇندۇرىمىز، ئۈزۈلمىگەن پەيلەرنى كېسىمىز پىچاقتا! كەينى پۇتنىڭ تىزىنى كەسكەندە دىققەت قىلىڭ، چۈنكى، سېكىلەك ئۆتكۈزۈشكە ئارقا پۇتتىن چىقىرىدىغان پەي ۋە سۆڭەك، بۇغۇم ئارىسىدىكى تۈشۈك ھالقا مۇشۇ جايدىن چىقىدۇ، ئەگەر، يېڭى بولسىڭىز، كۆرۈپ باقمىغان بولسىڭىز، پۇتنى ئىگىپ- تۈزلەپ پەرەز قىلىپ، ئامال بار پەستىن كېسىسىز، بۇمۇ بەك ئاسان، ئىشقىلىپ، ئەسلى مۇشۇنداقكەندە دەپ قالىسىز، ئارقا پۇتنىڭ پەيلىرىنى كېسىپ، بۇغۇمنى ئۈزۈپ بولغاندا، پەي بىلەن پۇت ئارىلىقىدىكى كەڭ جايدىن سېكىلەك ئۆتكۈزگۈدەك تۆشۈك كېسىسىز، خۇدايىم قوي قاتارلىقلارنىڭ ئارقا پۇتىدىكى مۇشۇ پەي ئارىلىقى بىلەن، بىز ئۇيغۇرلارنىڭ نان يايىدىغان سېكىلىكىنى بەك ماس يارىتىۋەتكەن، ئۆتكۈزىمىز، ئارغامچىغا سېكىلەكنى جايلاپ ئاسىمىز.

7. ئاللىقاچان ئېسىلىپ تەييار قىلىنغان ئارغامچىغا قوينىڭ ئارقا پۇتىنى ئېگىز قىلىپ سېكىلەكنى ئېلىپ توختىتىمىز، ئەگەر، كۆتىرىشىپ بېرىدىغان ئادىمىڭىز بولمىسا، 20 يۈەنلىك چىغرىقتىن بىرنى تەييارلاپ قويغان بولسىڭىز، چىغرىقنى يوقىرىغا ئېسىپ، ئارغامچىنى سېكىلەككە ئۆتكۈزۈپ بولۇپ، ئارغامچىنى تارتىپ ئىلىپ، تارتىپ- ئېلىپ يۈرۈپ، قوينىڭ بوينى يەردىن ئىككى غېرىچ كەلگىچە كۆتىرىمىز.

8. قوي ئېسىلىدىغان بۇ چاغنىڭ ئالدىدا يەنە ئىككى كىچىككىنە مەسىلە بار، مېنىڭ بېشىمدىن ئۆتكۈزگىنىم: تېرىنىڭ كۆپ قىسىمىنى شىلىپ بولۇپ، دۈمبە قىسىمىغا كەلگەندە قولايسىز بىلىنپ، ئېسىپ بولۇپ، قۇيرۇقتىن باشلاپ داۋاملاشتۇرۇپ چۈشۈرۈۋالسىڭىزمۇ بولىدۇ، ياكى، تېرىنى بەدەندىن پۈتۈنلەي شېلىپ بولۇپ، ئاندىن ئاسسىڭىزمۇ بولىدۇ، بولسا تېرىنى تولۇق شىلىپ ئېسىڭ، مۇشۇ ھېيىتتا مۇشۇنداق قىلدىم، چۈنكى، تېرە ئېسىلىپ تۇرسا قۇيرۇقتىن تېرە شېلىش ئاسانغا چۈشمەيدىكەن؛ ئېسىشتىن بۇرۇنقى يەنە بىر مەسىلە، سىز، قوينىڭ بوينىنى تولۇق كەسكەن چاغدىلا مۇنداق بىر ئىشنى بىجىرىۋېتىڭ: بۇيۇندا، ئۆپكە كانىيىنىڭ كەينىدىلا قىزىلئۆڭگەچ بار، يېنىدىكى قىزىل مۇسكۇل بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ يۈرمەڭ، تۇتۇپ، قاراپ بىلگىلى بولىدۇ، تۈشۈك نەرسە ئۇ، سامان ۋە سۇ ئۆتىدىغان، قىزىل ئۆڭگەچنىڭ ئىككىلىك يېرىدىن، پىچاق بىلەن قىزىل رەڭلىك قىسىمىنى توك سېمىنى ئاقلىغاندەك ئاقلاپ توختايمىز، قىزىل مۇسكۇل ئاسان كېسىلىدۇ، ئىچى چىڭ، ئىچى قالىدۇ، كېسىپ ئۈزۈۋەتمەيمىز، بەلكى ئاقلاپ چىقىرىپ بولغان جاينى چېگىپ، قوينى ئاسقان چاغدا، ئاشقازاننىڭ داستىخان يېيىپ سېلىشىدىن ساقلىنىمىز.

بۇ ھېيىتتا، قوينىڭ قۇيرۇق تېرىسىنى شىلىپ تۇرۇپ، مۇشۇ قويلارنى بۇغۇزلاشتىن بۇرۇن بىر مونچىغا چۈشۈرۈۋەتسە نىمىدىگەن ياخشى! دەپ ئويلاپ قالدىم.

9. ئۇف!

10. قوي ئاخىرى ئېسىلىپ بولدى!

11. قوينىڭ چاتىرىقىدىكى ئەزالىرىنى كېسىپ ئېلىۋېتىشتىن باشلايمىز، مەن بۇ ھېيىتلىق قوينىڭ مۇشۇ گۆشى بىلەن، ئەتىراپىمىزدا پەرۋانە بوپ كەتكەن، ھېلىقى پىسخىك داۋالاپ ساقايىتقان مۈشۈككە نەق مەيداندا ئاڭلىتىش بېرىپ، ھېيىت قىلىپ بېرىۋەتتىم، بىرەرى بۇ ئىشنى يا سۈرۈشتۈرمىدى، يا ئۆگەتمىدى.

12. بۇ جايدىن باشلاپ، قۇرساقنىڭ گۆشىنى ئوتتۇرىدىن كېسىمىز، بىرەر قېتىم كۆرگەنسىز، دەسلەپ ئېچىۋالغان تۈشۈككە سول قولنى تىقىپ، قوينىڭ ئاشقازىنى بىلەن، قۇرساق ئالدى گۆشىنى ئايرىپ تۇرۇپ كېسىمىز. ھېچكىم بۇ چاغدا ئاشقازاننىڭ تەڭ كېسىلىپ، ھەزىم بوپ بولمىغان زاپاس ئۇغوتلارنى پۇرتىپ، گۆشكە ئېقىتىۋېتىشنى خالىمايدۇ.

13. ئارقا پۇتنىڭ تۈۋىدىن باشلاپ، قۇرساق گۆشىنى بەل ئۇمۇرتقىغىچە كېسىپ، چاپاننىڭ ياقىسىنى ئىككى چەتكە قايرىغاندەك قايرىيمىز، دىئافراگما پەردىسىنى كېسىشكە تېخى بالدۇر. ئاشقازاننى تارتىپ ساڭگىلىتىپ قويىمىز.

14. ئالدىمىزدا، مانا مەن، دەپ تۈز ئۈچەي كۆرۈنۈپ تۇرىدۇ، قوينىڭ دۈمبىسى تەرەپكە ئۆتۈپ، قوينىڭ تۈز ئۈچىيى بىلەن كاسسىسىنى كېسىپ ئايرىۋېتىمىز، بەزىدە بىرەر غېرىچ ئۈزۈلۈپ ئايرىم چىقىرىۋېلىندىغان چاغلارمۇ بولىدۇ، بۇ پەقەت تەجرىبىسىزلىكتىن، شۇ بىر غېرىچنىڭ ئىچىدىمۇ ئاقىدىغان ياكى دومىلايدىغان ئۇغوت بار. شۇنداق قىلىپ، سول قول بىلەن قىسىۋېلىپ، ئوڭ قول بىلەن غۇلاچلاپ تارتىپ، ئۈچەينى سېرىپ تارتىمىز، بۇمۇ ئاسان. لېكىن، تېز بولۇش كېرەك، بولمىسا، ماي قېتىپ قېلىپ، ئاسان ئۈزۈلۈپ كېتىدىغان ئىشلار بولىدۇ. سىز نورمال تارتىۋاتقان بولسىڭىز، شۇنداق غەلىتە يېرى شۇكى، بۇ ئاچچىق ئۈچەي تويۇقسىزلا ئاخىرى ئۈزۈلۈپ، يا نەدىن ئۈزۈلگىنىنى تۇيمايلا قالىسىز، يا بىر جايدىن ئۇغوت ئاققاننى كۆرمەيسىز، ئاجايىپ ئىش بولدى- دە بۇ..

15. قالغان ئۈچەيلىرىنىمۇ تارتىپ بولۇپ. ئاخىرى ئاشقازاننى ئۇمۇرتقىغا ئېسىلىپ تۇرغان پەيلەردىن شارت-تىدە كېسىپ، قوينىڭ سويۇۋېلىنغان تېرىسىدەك داستىخانچە سېلىقلىق تېرە ئۈستىگە تاشلايسىز، ياكى چوڭ تەلەڭگىگە سالسىڭىزمۇ ئىختىيارىڭىز.

16. بىرەرى ئەتىراپىڭىزدا «بۆرەك! بۆرەك!» دىممەيۋاتامدا؟!

17. بۆرەكنى، جىگەرنى كېسىپ، ئاپىڭىز ياكى ئايالىڭىزغا ئاچىقتۇرغان لېگەن، تەلەڭگىلەرگە تاشلاشقا باشلايسىز، قوينى پارچىلاش ئەمدى راھەت ھالەتكە ئۆتىدۇ!

18. دىئافراگما پەردىسىنى چەتتىن باشلاپ، قورقماي كېسىڭ، ئىچىدىكى ئۆپكىگە دىققەت قىلىڭ، پىچاق تىگىپلا كەتسىمۇ بولمايدۇ! دىئافراگمىنى كېسىپ بولدىڭىز، ئۆپكىنى چىقىرىشتا بىرەر ساقلانغان مەسىلە بارمۇ قانداق؟ ساقلانغان مەسىلە بار بولسا سىياسىي ئۆگىنىش قىلىمىزمۇ، ياكى بويۇنغا ئېڭىشىپ، ئۆپكە كانىيى، قىزىلئۆڭگەچنى بۇيۇن ئىچىدىن كېسىپ ئازات قىلىۋتىمىزمۇ؟ ھە راست!!! مەن مۇشۇ قېتىم قىزىل ئۆڭگەچنى بۇيۇن ئىچىدىن بالدۇرئازات قىلىۋەتمىگەچكە، ئاشقازاننى چۈشۈرۈۋاتقاندا، ئۈزۈلۈپ كەتكەن قىزىل ئۆڭگەچ «خوش ئەمسە دوستۇم باپپىنا!..» دەپ بويۇن بىلەن بىللە قالدى.

شۇنداق قىلىپ، يەنە شۇ ئۇمۇرتقىغا چاپلىشىپ تۇرغان جايىدىن، پەيلەرنى كېسىپ بولساق، ئۆپكە بىلەن يۈرەكنى كۆكرەك قەپىزىدىن ساق چىقىرىۋالىمىز، بۇ ئىككىسىنى جايىغا تاشلاپ، يۈرەكنى ماي ئىچىدىن سۇغۇرۇپ، ئۇچلۇق تەرىپىنى ئىككى قېرىنچە قىسىمىغا تەڭ كېلىدىغان قىلىپ، يۈرەكنىمۇ ئايرىم «بۇغۇزلايمىز»، دەل مۇشۇ چاغدا تۈزلا كېسەمدۇ، قوشۇش بەلگىسىدە كېسەمدۇ، ئۇنتۇپ قالدىم، گۆشىنىمۇ يەپ بولدۇق يۈرەكنىڭ.. سەۋەبى، يۈرەكنىڭ قېرىنچە، دالانچىسى ئارىسىدا قان قالماسلىقى ئۈچۈن.

19. ئارقىڭىزغا بۇرۇلۇپ، قوينىڭ رامكىسىنى جايلاشقا ئاتلىنىڭ، تەلەڭگە، لېگەنلەر يېتەرلىك ۋە چوڭ بولسۇن.

20. ئىشنى خەنجەر سۆڭەكنىڭ ئوتتۇرىسىنى كېسىشتىن باشلاپ، كۆكرەك قەپىزىنى خۇددى چاپاننىڭ ئالدى سېيرىتمىسىنى ئىچىۋەتكەندەك ئېچىۋېتىسىز.

21. قۇۋۇرغا سۆڭىكىنى، ئۇمۇرتقا سۆڭىكىدىن ئايرىۋالىسىز، قانچە تۈۋىدىن بولسا شۇنچە ياخشى، مۇۋاپىق. بۇ چاغدا، پىچاققىلا تاينىۋالماي، قىڭغىراق بىلەن چاناپ تۇرۇپ، قۇۋۇرغىلارنى چەتكە تارتىپ تۇرۇپ پارچىلاڭ. قىڭغىراقنىڭ ھەيۋىسىنى شۇ چاغدا بىلىپ قالىسىز.

22. قوينىڭ تۆت پۇتى قالدى. پەستىكى ئىككى ئالدى پۇتىنى، خۇددى دۈمبىمىزدىكىدەك، گۈرجەك بولىدۇ، شۇ گۈرجەكنى قولتۇقتىن، مۇۋاپىق جايىغا پىچاق سېلىپ، ئۇيۇندەكلا ئايرىۋالىمىز.

23. قوينىڭ بوينىنى بىر پارچە، بېلىنى بىر پارچە قىلىپ، ئۇمۇرتقىسىنى ئۈزىمىز، سەل تۇرۇپ خانىملار ياكى ئەپەندىلەر ئاشتاختا ئۈستىدە پارچىلاشقا ئاسانراق بولسۇن.

24. قوينىڭ كەينى ئىككى پۇتى قالدى، بەكلا يىنىكلەپ كەتتى ھازىر. سىكىلەكتىن كۆتىرىپ، بىر پۇتنى چىقىرىۋېلىپ، بىر پۇتتىلا ئېسىپ قويىمىز، داس سۆڭەكنىڭ ئالدىغا بىر، كەينىگە بىر قىڭغىراق قويسىڭىز، بىر پۇت قولىڭىزغا چىقىپ قالىدۇ. ئەسلى بۇ جايلىرىمىز بەك بوشكەندە بىزنىڭ.. ئىككىلا ئارقا پۇتنى تەلەڭگىگە تاشلاپ تاماملايسىز.

خاتىمە: مايلار ئارىسىدا، دادۇردەك- دادۇردەك بۈدۈرچاق گۆشلەر بولىدۇ، بۇلار بەز، دەپ ئاتىلىدۇ، ئايرىم كېسىپ تاشلىنىدۇ، مۈشۈككە ئىنئام قىلىنسا بەك ياخشى! ئىسسىق سۇ تەييارلىنىپ تۇرۇلىدۇ، ھەر ۋاقىت قول يۇيىدىغان ئەھۋال بولۇپ تۇرىدۇ. باشلانغۇچنى پۈتتۈرگەن ئوغۇل بولسا، قوينىڭ كاللا- پاچاقلىرىنى ئۈكلىتىڭ، شۇ كۈنى ياكى ئەتىسى بولسىمۇ بولىدۇ. ئۆپكە- ھېسىپ بىلەن بىر كۈندە يىسە... ھەي... مەن تويمىدىم!