ئۇيغۇر تىبابەت نەزىرېيىېۋى بايانلىرىدا غىزالارنىڭ ئىستىمال تەرتېپى ھەققىدە خىلى كەڭ توختۇلۇپ ، كىشىنىڭ ئۆز مىجەزىگە قاراپ ياقىدىغان يىمەكلىكلەرنى ئىستىمال قىلىش، قايسى ۋاقىتتا قانداق غىزالارنى قايسى خىل ئۇسۇلدا ئىستىمال قىلىش، كۆپ خىل غىزالارنى بىر ۋاقىتتا ئىستىمال قىلغاندا نېمىلەرگە دىققەت قىلىش قاتارلىقلار كۆرسىتىپ ئۆتۈلگەن.
بىرلا ۋاقىتتا ، بىر كۈن ئىچىدە بىر-بىرىگە قارشى بولغان، بىر قانچە خىل يىمەكلىكلەرنى ئىستىمال قىلىشتىن ئاگاھلاندۇرۇپ ئۇنىڭ ئاقۋېتى بايان قىلىنغان.
غىزالارنىڭ تەرتېۋى ھەققىدە يەكەن سەئىدىيە خانلىق زامانىسىدا ياشاپ ئۆتكەن مەشھۇر ئۇيغۇر ھۆكۈما (تېۋىپ) سۇلتان ئەلى ھەزرەتنىڭ <<دەستۇرىل ئىلاج>> ناملىق كىتاپىدا شۇنداق بايان قىپتۇ:
ياغلىق تائاملار ئاشقازاننى زەئىپ ۋە ئېغىر قىلىپ ئىشتاھانى كېمەيتىدۇ؛ سوغۇق تائاملار بوشاڭلىق ، خامۇشلۇق پەيدا قىلىدۇ؛ ئاچچىق تائام تېز قىرتىدۇ؛ تۇزلۇق تائاملار كۆرۈش كۈچىنى ئاجىزلاشتۇرىدۇ. قېتىق ، غورا، گۈرۈچ، سىركە، كەپتەر باچكىسى، سامساق، پىياز، سۇزاپ ئۇرىقى، بېلىق، ئەنجۈر قاتارلىقلارنى بىر كۈندە، بىرلا ۋاقىتتا ئېستىمال قىلماسلىق لازىم. ئەگەر ئېستىمال قىلسا جوزام (ماخاۋ)، بەرەس (ئاق كېسەل) نى پەيدا قىلىدۇ. ھۆل مېۋىنىڭ ئارقىسىدن سۇ ئىچمەسلىك ، سامساق بىلەن پىيازنى بىللە يېمەسلىك ، تونۇر كاۋىپىنى تونۇردىن ئىلىپلا يۆگەپ قويغان بولسا يېمەسلىك، بىر ئاز ئوچۇق قويۇپ بۇسلىرىنى چىقىرۋېتىپ ئېستىمال قىلىشى كېرەك. پىيازنى كۆپ ئېستىمال قىلسا كەلەپ(داغ-سەبگۈن)، ۋە باش قېيىش پەيدا قىلىدۇ. شاراب بىلەن سۈت بىر كۈندە ئېچىلسە نېقرەس پەيدا قىلىدۇ. بېلىق، سۈت، توخۇ تۇخۇمى، قېتىق ۋە پىشلاقنى بىر كۈندە يېمەسلىك
تور بېتىمىزنىڭ تەرەقىياتى ئۇچۇن ئاستىدىكى ئېلاننى چىكىپ قۇيۇڭ!!!!!

ئەمەل قىلىش قىيىن بولغان ئىستى،ال تەرتىبى ئىكەن بۇلار.

بىلۋالدىم لىكىن..يەيدىغان ۋاقىت كەلگندە نەدىكى ماندا قائىيدىگە بويسۇنىش،،،ھې ھې

بەك ياخشى ماتىريالكەن شۇ ئۈمۈت گۇلى دىەەندەكلا ئۇنتۇپ كىتىدۇ شۇ

ھازىرقىلار ئىستىمال تەرتىۋىگە ئانچە  دىققەت قىلىپ كەتمەيدۇ ،مەن كىچىك چىغىمدا يىراقتىن مىھمانلار كەلسە خۇشنىلار ئۇز ئارا مىھمانغا چاقىرسا سىز نىم ئىتىسىز دەپ دىيىشۋىلىپ تاماق ئىتىپ چاقىردىغان ھازىرقىلار مىھماننىڭ سالامەتلىكىنى ئويلاشمايدۇ ،شۇ ۋاقىتتىكى بىر قىتىملىق تاماقنى  ئويلاپلا  ئىيتىدۇدە مىھمان  ئاندىن بىئارام بولۋاتقان ،ۋاي ئاللا