ئانىلار ئەخلاقى

ئەلسىھەت

بىر ئائىلىنىڭ بەخىتلىك،ئىناق،خۇشال-خۇرام ئۈتۇشىدە ئائىلە ئەزالىرنىڭ ھەممىسنىڭ تېگشلىك مەسئۇلىيتى باربولسىمۇ،لىكىن ئانىنىڭ ئائىلىدىكى مەسئۇلىيتى مۈلچەرلىگۇسىزدۇر. بالزاك ئانا توغرىسىداتوختالغاندا:«مىللەتنىڭ كېلەچىگى ئانىلارنىڭ قولىدا»دېگەنىدى.بۇ،ئانىنىڭ ئائىلە،جەمىيەت،ھەتتا بىرپۇتۇن مىللەت ئۇچۇن ناھايىتى زور مەسئۇلىيەتنى ئۇستىگە ئالغانلىقىنى چۇشەندۇرۇپ بىردۇ.شۇنداق،ئانا-مىللەتنىڭ ھازىرىنى تەۋەللۇت قىلىپلا قالماي،بەلكى مۇھىمى مىللەتنىڭ كىلەچىگىنى ئۈزقولىدا تۇتۇپ تۇرغۇچى ئىنساندۇر.شۇڭا ئانا ھەر دائىم ئۇلۇغلىنىشى،قەدىرلىنىشى،ھۇرمەتلىنىشى كىرەك.لىكىن بۇنداق ئۇلۇغلىنىشقا ئانا بولغۇچى پەقەت ئانىلىق ۋەزىپىلىرنى تولۇق ئورۇندىغاندىلا ئاندىن ئېرشەلەيدۇ.ئانىلىق بۇرچى دېگنىمىز،ئانىلارنىڭ بىلىشكە ۋە ئۇلارنىڭ رىئايە قىلىشقا تېگىشلىك ئەخلاقىدۇر. قېينىئانا-قېينىئاتا،ئۈز ئاتا-ئانىڭىزنى،ئىككىلا تەرەپنىڭ ئۇرۇق-تۇققانلىرنى،قولۇم-قوشنىلارنى ھۈرمەتلەڭ.ئېرىڭىزگە ساداقەتمەن بولۇڭ،ئۇنىڭ رۇخستىسىز بىرەر ئىشقا تۇتۇش قىلماڭ،ئەرزىمەس ئىشلار ئۈچۇن جېدەللەشمەڭ،چىرايىڭىزنى تۇرمەڭ.بولۇپمۇ ياخشى-يامان كۇنلەردە،ۋە قايغۇدا سىرداش،مۇڭداش،تەقدىرداش،بولۇڭ.ئېرىڭىز ئىشقا ماڭسا «ئاللاھقا ئامانەت» دەپ تەبەسسۇم بىلەن ئىشىك ئالدىغىچە ئۇزتۇپ قويۇڭ.ئىشتىن كەلسە«ھارمىغايسىز»دەپ قولىدىكى نەرسىسنى ئېلىڭ.  ئۇنىڭدىن بىرەر سەۋەنلىك ئۈتۇلسە مۇلايىملىق بىلەن چۇشەندۇرۇپ سادىقلىقىڭىزنى ئقپادىلەڭ.ئۇنىڭ كۇڭلىنى بىئارام قىلماڭ.ئۇنىڭدىن ئاچچىقىڭىزنى چىقىرىۋېلىشنى ئويلىماڭ.بىلىشىڭىز كېرەككى ھەر قانداق ياخشىلىقنىڭ ئەۋۋىلى ۋە ئەۋززىلى ھۈرمەتتۇر. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن:«ئەگەربەندىلەرگە سەجدە قىلماق شەرىئىتىمىزگە ئۇيغۇن بولسا ئىدى ،ئاياللارنى ئەرلەرگە سەجدە قىلىشقا بۇيرىيتىم » بۇنىڭدىن كۇرۋېلىشقا بولىدۇكى،ئەرلىرىگە ئىتائەت ۋە ھۈرمەت قىلىش ئاياللارنىڭ مەجبۇرىيتىدۇر.بۇنداق ئاياللار ئېرىنىڭ قەدىرلىشىگە،ئەل-جامائەتنىڭ ھۇرمىتىگە ئېرشىدۇ. تېجەشلىك بولۇڭ.ئىسراپچىلىق،بەتخەجلىك قىلماڭ.ئاددىي نەرسىلەردىنمۇ پايدىلنىشنى بىلىڭ. ئېرىڭىزنىڭ جاپا تارتىپ تاپقىنىنىڭ مەلۇم نىسبىتىنى ئىقدىساد  قىلىپ ساقلاپ قويۇڭ.بارىغا قانائەت قىلىڭ.تاقەتسىزلىك شەيتاننىڭ ئىشىدۇر.«خوتۇننىڭ ئېرىگە بولغان مېھرىبانلىقى پەرزەنتنىڭ ئاتىغا بولغان مېھرىبانلىقىنى پەيدا قىلدۇ.» دەيدۇ كۈپنى كۈرگەن ئۇلۇغلار. پەرزەنت تەربىيلەشتە ئانىنىڭ ئورنىنى ھېچكىم باسالمايدۇ. شۇڭا پەرزەنتلەرنى ئەدەپ-ئەخلاقلىق ۋە بىلىملىك قىلىش ئۈچۈن ئۈزىڭىز زۈرۇر بىلىملەرگە ئىگە بولۇڭ. پەرزەنتلەرنى راسچىل،مۇلايىم بولۇش،ئەمگەكنى سۈيۈش،ئۈزىدىن چوڭلارنى ھۈرمەتلەش،كىچىكلەرنى ئاسراش،ھورۇن بولماسلىق، باشقىلارنىڭ نەرسسنى ئېلۋالماسلىق،چامى يەتكەن ئىشلارنى ئۈزى قىلىش، باشقىلارغا ياردەمدە بولۇش، پاكىز يۇرۇش،تاماق تاللىماسلىق، چېقىمچى،غەيۋەتخۇر بولماسلىق، ئىككى يۈزلىمىچى بولماسلىق،جۇرئەتلىك بولۇش، توغۇرلۇق تەربىيلەڭ ۋە ئۇلگە بولۇڭ.ئۈلگىنىڭ كۇچى چەكسىزدۇر. ئەرنى ئەر قىلغانمۇ خوتۇن يەر قىلغانمۇ خوتۇن. ئانىلار بىلىپ قېلىڭلار: ئائىلىنىڭ بەختى، مىللەتنىڭ تەقدىرى سىلەرنىڭ قولۇڭلاردا  !                     
مەنبە:  ئەدەپ-ئەخلاقتىن تەۋسىيلەر