ئىملا قائىدىسىگە مۇنداق دىققەت قىلىمىز

akbulut

ھازىر توربەتلەرنىڭ تولىسىدا، بەزىدە مەخسوس ھالدا، ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىملاسىغا دىققەت قىلىش ھەققىدە گەپلەر بولىنىۋاتىدۇ. ئەلۋەتتە، بۇ بەكمۇ مۇھىم. ئەمما دىققەت قىلىشتا نىمىلەرگە دىققەت قىلىشنى نۇرغۇن تورداشلار تازا بىلمەيدۇ، كۆپۈنچە ھەۋەسكارلارنىڭ بۇ جەھەتتە سەۋىيېسى يوقنىڭ ئورنىدا. بۇنى ھازىرقى ئىملاسى خاتا روم ۋە ئەپلەردىن كۆرىۋالغىلى بولىدۇ.
شۇڭا مەن بۈگۈن دەسلەپكى قەدەمدە بەزى كۆپ ئۇچرايدىغان، ئەڭ ئاساسى گرامماتىكا بىلىملىرىنى سۆزلىمەكچى.
   1.《ئا،ئە》ھەرپلىرىنىڭ 《ئې، ئى》 غا ئۆزگىرىشى. ئاخىرقى بوغۇمى ئا، ئە ھەرپلىرى ئاياغلاشقان سۆزلەرگە قۇشۇمچە ئۇلانغاندا باش سۆز ئاخىرقى بوغۇمىدىكى ئا، ئە ھەرپلىرى 《ئې، ئى》ھەرپلىرىگە ئۆزگىرىدۇ. يەنى ئا ھەرىپى ئې ھەرىپىگە، ئە ھەرىپى ئى ھەرىپىگە ئۆزگىرىدۇ. ئەمما ئىسىملار بۇ قائىدىگە بوي سۇنمايدۇ. مەسىلەن： قائىدە+گە= قائىدىگە（قائىدەگە ئەمەس）، مەكتەپ+نىڭ=مەكتەپنىڭ（مەكتىپنىڭ ئەمەس）
2. بىر پۈتۈن جۈملىدە پ، ئىپ، ئۇپ، ئۈپ قاتارلىقلار بىلەن ئاياغلاشقان پېئىللارنىڭ كەينىدىن پەش《،》قويۇلۇپ، ئاندىن بىر بوش ئورۇن قويۇپ جۈملە داۋاملاشتۇرۇپ يېزىلىدۇ.
  3.روم ۋە ئەپلەرنىڭ تەرجىمىسىنى ئىشلىگەندە بوشلۇق ئېھتىياجى تۈپەيلى قۇشۇمچىلەرنى تاشلىۋىتىشكە توغرا كەلسە، مەنە ئىپادىلەشكە تەسر يەتكۈزمىسە تاشلىۋېتىشكە بولىدۇ. ئەمما سۆزلەردىكى ھەرپلەرنى قالايمىقان چۈشۈرۈپ قويۇشقا بولمايدۇ.
   4.بۇ گرامماتىكا قائىدىسى ئەمەس، تەرجىمە قائىدىسى. بىراق بۇمۇ بەك مۇھىم. يەنى خەنزۇچە خەتلەرنى بىۋاستە سۆزمۇ_سۆز تەرجىمە قىلماي، تىلىمىزدىكى شۇنداق مەنە بېرەلەيدىغان سۆز_جۈملىلەرنى ئىشلەتسەكمۇ بولىدۇ. ھەم خەنزۇچە خەتلەردىكى مەنىگە ئاساسەن ئۇنىڭ دىتالدىكى ئورۇن بوشلۇقىنى مۆلچەرلەپ، ئاندىن تەرجىمە قىلغاندا، ئىملا خاتالىقى يۈز بېرىشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ.
    گرامماتىكا قائىدىسى خېلى كۆپ، ھەممىنى بۇنداقلا يېزىپ بولغىلى بولمايدۇ. يۇقارقى تۆت قائىدە ھازىرقى ئىملا خاتالىقنىڭ ئەڭ كۆپ سانلىقىنى ئىگىلەيدىكەن. دوستلارنىڭ بۇنىڭغا دىققەت قىلىشىنى ۋە بايقىغان باشقا سەۋەنلىكلەرنى 《ئىملاغا دىققەت قىلىڭ》دەپلا قويماي، مۇشۇنداق قائىدە بويىچە ئەسكەرتىشىنى ئۈمۈد قىلىمەن.
   بۇ تېمىنى ئۇقۇغان تورداشلارنىڭ بۇ يەرگە ئالدىراپ ئىنكاس يازماسلىقىنى ئۈمۈد قىلىمەن. ئىملا ھەققىدە بايقىغانلىرىڭىز بولسا، ئاندىن ئىنكاس يېزىڭ. شۇنداق قىلساق بۇ تېما بىر ئۇلانما دەرسلىككە ئايلىنىپ، ھەممىمىز تىخىمۇ ياخشى مەنپەئەتلىنەلەيمىز.

anjur520

ئەگەشتىم

karwanqi

ئەگەشتىم

alip

بەك جېق تورداشلار يانفون دېگەن خەتنى يازالمايدۇ. ئۇيغۇر تىلىدا ف دەپ بىر ھەرپنىڭ بارلىقىنى بىلمەي يانغۇن دەپ يازىدۇ. ئۇنداق ئەھۋال تېلۋىزۇردىكى ئېلاندىمۇ ئۇچىرايدىكەن. كۇنۇپكا تاختىسىدىن shift بىلەن f كۇنۇپكىسىنى باسسا ف ھەرىپى چىقىدۇ.

سۇبات786

بۇ مەسىلىنى مەنمۇ بايقىغان.
بەزى روملاردا ئالاقەداش دىيىلىپتۇ شۇنى تازا ياقتۇرمىغانتىم.

سۇبات786

بۇ مەسىلىنى مەنمۇ بايقىغان.
بەزى روملاردا ئالاقەداش دىيىلىپتۇ شۇنى تازا ياقتۇرمىغانتىم.

ASRA0903

alip يوللىغان ۋاقتى  2013-05-11 15:15:20
بەك جېق تورداشلار يانفون دېگەن خەتنى يازالمايدۇ. ئۇيغۇ

مەن تېلىفۇنۇمنىڭ shifit كونۇپكىسىنى تاپالمىدىم        
چاقچاق ھە
ئالپ Android يانفون تېرمىنالىدا يېزىلغان ئىنكاس

zaptatlik

خېلى كۆپ روملاردا ئالاقەداش ، يىلنامەنىڭ   دىگەندەك سۆزلەرنى كۆپ ئۇچراتقانتىم .   ئالاقەداش ئەمەس  ئالاقىداش   ،  يىلنامەنىڭ  ئەمەس  يىلنامىنىڭ.

alip

zaptatlik يوللىغان ۋاقتى  2013-5-11 15:42
خېلى كۆپ روملاردا ئالاقەداش ، يىلنامەنىڭ   دىگەندەك سۆ ...

بۇرۇن شۇنداقتى. ھازىر ئىملا قائىدىسى ئۆزگىرىپتۇ. ئالاقەداش توغرا. بىز مەكتەپتە ئوقۇغاندا ئەنگىلىيىنىڭ، فىرانسىيىنىڭ، ناھىيىسى دەپ ئۆگەنگەن. ھازىر ئەنگىلىيەنىڭ، فىرانسىيەنىڭ، ناھىيەسى دەپ ئىسىمنىڭ كەينىدىكى ئا، ئە نى ئاجىزلاشتۇرمايدىكەن.
50 يىللار بۇرۇن ئاتاسى، ئاناسى دەپ ئاجىزلاشتۇرماي يېزىلدىكەنتۇق. قىلغىلى ئىش تاپالمىغان تىلشۇناسلار ئاتىسى، ئانىسى دەپ ئۆزگەرتىپتىكەن، ھازىر يەنە بۇرۇنقىسىغا قايتۇرغىلى تۇرۇپتۇ.

YASN

ئالىپ ئەپەندىمۇ ز ھەرىپىنى تاپالمىغان چېغى ( ف ) ھەرىپىنى تاپالمىغانلار ( ق ھەرىپىنى بېسىپ. تۇرسا چىقىدۇ) (ۆ تاپالمىغانلار ۇ. ھەرىپىنى باسسا چىقىدۇ)  يانفۇندا تىما يازغانلاركونۇپكا تاختىسىدىكى ھەرىپلەرنى بىردىن بېسىپ تۇرۇپ باقسا ئاندىن قايسى ھەرىپ قايەردىن چىقىدۇ ئاندىن بىلىدۇ،مەنمۇ بۇ خەتلەرنى يانغۇندا ئەمەس يانفۇندا ېزىۋاتىمەن